Zbulimet e fundit arkeologjike në Izrael kanë zbuluar figurina të stilit afrikan që datojnë rreth 1,500 vjet më parë, duke hedhur dritë të re mbi shkëmbimet e lashta kulturore në rajonin e Mesdheut. Ky zbulim, i detajuar në një studim të botuar nga Autoriteti Izraelit i Antikiteteve, zbulon lidhje të habitshme midis kulturave afrikane dhe Lindjes së Mesme gjatë periudhave të vona romake dhe të hershme bizantine. Artefaktet u zbuluan në qytetin e lashtë të Psaluonim Nadirim pranë qytetit modern të Nesher, duke ofruar prova të reja të rrugëve tregtare dhe ndërveprimeve kulturore të nënvlerësuara më parë nga historianët.
Karakteristikat dalluese stilistike të figurinave, tipike për artizanatin e Afrikës së Veriut, tregojnë lidhje të gjera që shkonin përtej transaksioneve të thjeshta tregtare. Këto objekte, të përdorura me shumë gjasa në ritualet fetare ose shoqërore, demonstrojnë se si idetë, estetika dhe traditat udhëtonin nëpër kontinente. Studimi thekson se këto gjetje sfidojnë supozimin se mjedisi kulturor i Izraelit të lashtë ishte i izoluar ose homogjen, duke zbuluar në vend të kësaj një botë komplekse dhe të ndërlidhur të formuar nga ndikime të ndryshme.
Zbulimi i figurinave afrikane në Psaluonim Nadirim i shtyn studiuesit të rishqyrtojnë shkallën e përshkueshmërisë kulturore në antikitetin e vonë. Vendndodhja zbuloi disa figurina të vogla, të gdhendura në mënyrë të ndërlikuar, që i ngjajnë artefakteve që gjenden zakonisht në rajonet e Afrikës së Veriut, si Kartagjena dhe Egjipti. Përbërja e tyre materiale, mjeshtëria dhe ikonografia përputhen me ato të prodhuara nga artizanët afrikanë, duke treguar ose import të drejtpërdrejtë ose prodhim vendas të frymëzuar nga modelet afrikane.
Këto figurina ofrojnë njohuri mbi strukturën shoqërore dhe fetare të popullsisë vendase, duke lënë të kuptohet se motivet dhe hyjnitë afrikane mund të jenë integruar ose nderuar së bashku me besimet tradicionale të Lindjes së Afërt. Zbulimi përputhet me të dhënat historike që tregojnë për rrugët tregtare dhe të migrimit që lidhin Izraelin me Afrikën, duke nënvizuar rolin e Izraelit si një udhëkryq i transmetimit kulturor. Ai gjithashtu plotëson zbulimet e mëparshme të mallrave afrikane si qeramika dhe tekstilet në rajon, duke pikturuar një pamje më të pasur të jetës së lashtë.
Prania e këtyre figurinave të stilit afrikan në Izrael ka pasoja të rëndësishme për kuptimin tonë të rrjeteve të lashta ekonomike dhe kulturore. Ajo ilustron se pellgu i Mesdheut nuk ishte thjesht një seri komunitetesh të izoluara, por një hapësirë dinamike ku mallrat, njerëzit dhe idetë lëviznin lirisht në distanca të mëdha. Kjo lëvizje formësoi zhvillimin e shoqërive dhe nxiti format hibride kulturore.
Duke gjurmuar rrugët nëpër të cilat udhëtonin objekte të tilla, studiuesit fitojnë një pamje më të qartë se si shtriheshin rrugët tregtare nga Afrika e Veriut përmes Levantit dhe në pjesë të tjera të Perandorisë Romake. Kjo sugjeron që tregtarët, udhëtarët ose emisarët fetarë mund të kenë mbajtur këto figurina, të cilat mund të kenë shërbyer si për funksione tregtare ashtu edhe për ato shpirtërore. Kështu, figurinat bëhen shenja të prekshme të një sistemi shkëmbimi shumëplanësh, që përfshin tregtinë, fenë dhe shprehjen artistike.
Zbulimi sfidon rrëfimin e Izraelit të lashtë si të ndikuar kryesisht vetëm nga kulturat përreth Lindjes së Afërt. Në vend të kësaj, ai i inkurajon studiuesit të integrojnë një perspektivë më të gjerë që përfshin ndikimet afrikane në formësimin e identitetit lokal dhe praktikave kulturore. Ky rivlerësim nxjerr në pah diversitetin e popullatave që banojnë në rajon dhe natyrën shumëplanëshe të ndërveprimeve të tyre.
Prova të tilla i fton historianët të rishqyrtojnë vende të tjera arkeologjike për shenja të sinkretizmit të ngjashëm kulturor. Ato gjithashtu inkurajojnë qasje ndërdisiplinore, duke kombinuar arkeologjinë, historinë e artit dhe antropologjinë për të kuptuar më mirë se si negocioheshin kufijtë kulturorë në antikitet. Gjetjet nënvizojnë kompleksitetin e formimit të identitetit në shoqëritë e lashta, të formësuar nga shkëmbime të vazhdueshme dhe reciproke.
(A.A/BalkanWeb)
