Komisioni Evropian propozoi një ndalim ligjërisht të detyrueshëm për importet e gazit rus dhe gazit natyror të lëngshëm (LNG) nga BE-ja deri në fund të vitit 2027, duke përdorur masa ligjore për të siguruar që plani të mos mund të bllokohet nga anëtarët e BE-së, Hungaria dhe Sllovakia.

Propozimet përcaktojnë se si Bashkimi Evropian planifikon të përcaktojë në ligj premtimin e tij për t’i dhënë fund marrëdhënieve energjetike dekada të vjetra me ish-furnizuesin kryesor të gazit në Evropë, të bëra pas pushtimit të Ukrainës nga Moska në vitin 2022.

Së pari, importet do të ndalohen nga 1 janari 2026, sipas çdo kontrate gazi dhe LNG-je ruse të tubacionit të nënshkruar gjatë pjesës së mbetur të këtij viti.

Importet sipas marrëveshjeve afatshkurtra të gazit rus – të përcaktuara si ato që zgjasin më pak se një vit – të nënshkruara para 17 qershorit 2025, do të ndalohen nga 17 qershori i vitit të ardhshëm.

Së fundmi, importet sipas kontratave ekzistuese afatgjata ruse do të ndalohen nga 1 janari 2028, duke i dhënë fund në mënyrë efektive përdorimit të gazit rus nga BE-ja deri në këtë datë, tha Komisioni.

Hungaria dhe Sllovakia, të cilat ende importojnë gaz rus nëpërmjet tubacionit dhe kanë kundërshtuar planet e BE-së, do të kenë kohë deri më 1 janar 2028, për të përfunduar importet e tyre, duke përfshirë ato me kontrata afatshkurtra.

Kompanitë, përfshirë TotalEnergies dhe Naturgy të Spanjës, kanë kontrata ruse të LNG-së që shtrihen deri në vitet 2030.

Terminalet e LNG-së së BE-së gjithashtu do të ndalohen gradualisht nga ofrimi i shërbimeve për klientët rusë, dhe kompanitë që importojnë gaz rus do të duhet të zbulojnë informacion mbi kontratat e tyre tek autoritetet e BE-së dhe ato kombëtare, raportoi më parë Reuters.

Komisioneri i energjisë i BE-së, Dan Jorgensen, tha të hënën se masat ishin hartuar të ishin mjaftueshëm të forta ligjërisht që kompanitë të thirreshin në klauzolën kontraktuale të “forcës madhore” – një ngjarje e paparashikueshme – për të prishur kontratat e tyre të gazit rus.

Sllovakia dhe Hungaria, të cilat kanë kërkuar të mbajnë lidhje të ngushta politike me Rusinë, thonë se kalimi në alternativa do të rriste çmimet e energjisë. Ato janë zotuar të bllokojnë sanksionet ndaj energjisë ruse, të cilat kërkojnë miratim unanim nga të gjitha vendet e BE-së, dhe e kanë kundërshtuar ndalimin.

Për ta anashkaluar këtë, Komisioni e bazoi ndalimin e tij të propozuar në ligjin e tregtisë dhe energjisë të BE-së – një bazë ligjore që mund të miratohet me mbështetjen e një shumice të përforcuar vendesh dhe shumicës së Parlamentit Evropian.

Rreth 19 përqind e gazit të Evropës ende vjen nga Rusia, nëpërmjet tubacionit TurkStream dhe dërgesave të LNG-së, nga afërsisht 45 përqind para vitit 2022.

Për të zëvendësuar furnizimet ruse, BE ka sinjalizuar se do të zgjerojë energjinë e pastër dhe mund të importojë më shumë LNG amerikane.

Spanja, Belgjika, Holanda dhe Franca importojnë LNG ruse, por të gjitha kanë thënë se e mbështesin plotësisht ndalimin, duke theksuar se ai duhet të jetë mjaftueshëm i fuqishëm ligjërisht për të shmangur ekspozimin e kompanive ndaj gjobave ose arbitrazhit, thanë diplomatët e BE-së për Reuters.

Avokatët kanë thënë se do të ishte e vështirë të eliminohej rreziku për kompanitë nëse BE nuk përdor sanksione.

“Arbitrazhi është i mundur. Ne presim që disa nga partnerët në kontratë… mund të përpiqen të përdorin gjykatat”, tha një zyrtar i Komisionit.