Memorie.al publikon historinë e panjohur të Skënder Shkupit, i cili pasi u diplomua në Fakultetin e Shkencave të Natyrës në Tiranë (dega Fizikë), në vitin 1963, shërbeu si arsimtar në fshatrat e Tiranës deri në 1983-in, kur u emërua si Sekretar Kolegjumi në revistën “Shkenca dhe Jeta” në Tiranë, ku punoi deri në vitin 1991, pasi me daljen e gazetës së parë opozitare, ‘Rilindja Demokratike’, ai u emërua Sekretar Kolegjumi i saj dhe në zgjedhjet e para pluraliste të marsit të ’91-it, u zgjodh si deputet i Kuvendit të Shqipërisë, i propozuar nga Partia Demokratike. Emërimi i tij në vitin 1992 si ambasador i Shqipërisë në Ankara të Turqisë, ku ai shërbeu deri në vitin 1997, kur koalicioni i majtë që erdhi në pushtet, e shkarkoi nga detyra dhe ai u kthye në Tiranë, duke mbetur pa punë dhe pa përkrahje sociale. Duke mos siguruar dot jetesën me pensionin prej 150 mijë lekë (të vjetra), u detyrua dhe emigroi në SHBA-ve, ku bëri shumë punë krahu për të mbajtur familjen.

Ndryshe nga vite më parë, kur i veshur me kostumin e ambasadorit priste dhe përcillte politikanë e diplomatë të huaj në hollin e ambasadës shqiptare të Ankarasë, apo asistonte në bankete të ndryshme duke biseduar e drekuar me Presidentin Turgut Ozal apo Mbretin e Spanjës Huan Karlos, më pas u detyrua të punojë edhe në punë krahu për të mbajtur familjen e tij. Kështu ka ndodhur me Skënder Shkupit, i cili që nga shtatori i vitit 1997, kur la detyrën e ambasadorit të Shqipërisë në Ankara, vazhdoi ecejaket New York – Tiranë e anasjelltas, për të bërë të mundur që të siguronte jetesën, të cilën e përballonte vetëm me pensionin prej 150.000 lekësh të vjetra. Se si e ka përjetuar asokohe ish-deputeti dhe diplomati shqiptar atë “eksperiencë të re”, ai na e dëshmon me intervistën e tij ekskluzive për Memorie.al, që po botojmë më poshtë në këtë shkrim.

Zoti Shkupi, si e kujtoni hyrjen tuaj në politikë?

Që në ditët e para të dhjetorit 1990-të, kur unë ende punoja si kryeredaktor në revistën “Shkenca dhe jeta”, kam shkuar në ‘Qytetin Studenti’ menjëherë sapo kishin filluar protestat studentore. Aty jam përfshirë në debatet e ndryshme, ku diskutohej për formimin e një partie studentore dhe kam marrë pjesë pothuaj në të gjitha mitingjet dhe protestat e studentëve të Tiranës. Lëvizjen studentore e kam përkrahur pa rezerva dhe me koshiencë të plotë për shumë arsye, që lidhen si me formimin tim, ashtu dhe me të kaluarën e familjes sime.

Kur jeni anëtarësuar në Partinë Demokratike?

Në Partinë Demokratike jam anëtarësuar vetëm tri-katër ditë pas themelimit të saj dhe aty jam takuar me Zenel Hoxhën, i cili mbulonte organizimin e degës së Partisë Demokratike për Tiranën. Një javë pas themelimit të PD-së, me porosi të drejtuesve kryesorë të saj, së bashku me Arben Imamin dhe Sotir Qirjaqin, kemi shkuar në Ndërmarrjen e Mjeteve Mësimore, ku kemi shpjeguar programin e PD-së dhe aty jemi pritur me entuziazëm të madh.

Me sa dimë, edhe bashkëshortja juaj, znj. Merita, ka qenë shumë e angazhuar me Partinë Demokratike që me fillimet e saj?

Është më se e vërtetë, duke qenë se ime shoqe, Merita Shkupi (Plangarica), ishte sekretare e degës së PD-së për Tiranën, unë preferova që të mos vazhdoja të kontribuoja më pranë asaj dege, por i’u kushtova profesionit tim të gazetarit, duke shkruar që në numrat e parë të gazetës ‘Rilindja Demokratike’. Në shtatorin e ’91-it më thirri kryetari i PD-së, Sali Berisha, dhe më komunikoi vendimin për të punuar si sekretar kolegjiumi i asaj gazete.

Sa kohë punuat aty?
Në atë detyrë punova deri në zgjedhjet e 22 marsit ’92, kur u zgjodha deputet i PD-së në parlament, pasi kisha fituar 64 % të votave përballë Luan Hajdaragës së ndjerë, në zonën e ish-Bllokut, në Tiranën e Re. Ajo zonë ku fitova unë, ishte e vetmja në Tiranë ku PD-ja kishte humbur në zgjedhjet e para të 31 marsit ’91.

Për sa kohë ishit deputet i Parlamentit?

Si deputet i parlamentit nuk qëndrova shumë, pasi në shtator ’92, me dekret të presidentit të Republikës, Prof. Dr. Sali Berisha, u emërova ambasador i Shqipërisë në Ankara të Turqisë.

Sa kohë keni shërbyer si ambasador në Turqi dhe cilin kujtoni si momentin më të vështirë që keni kaluar gjatë asaj kohe?

Në detyrën e ambasadorit shqiptar në Ankara, kam shërbyer për plot pesë vjet, nga shtatori i ’92-shit deri në shtator 1997, kur Ministria e Punëve të Jashtme, më komunikoi mbarimin e misionit tim atje. Momenti më i vështirë që kam kaluar gjatë asaj kohe, ka qenë ai kur gjatë një darke të shtruar për nder të një delegacioni të Ministrisë sonë të Mbrojtjes, u detyrova të hyja në një debat me një gjeneral turk, i cili ishte Komandant i Përgjithshëm i Forcave Tankiste të Turqisë. Aty e kam ndier veten jashtëzakonisht keq.

Më konkretisht, për çfarë debati bëhet fjalë?

Gjatë asaj darke, papritmas gjenerali turk u shpreh: “Ai heroi juaj që erdhi këtu (e kishte fjalën për Skënderbeun), këtu u rrit, këtu u shkollua, u formua si njeri, u bë një ushtarak i madh, ndërsa pastaj u kthye atje e na ktheu armët për 25 vjet me radhë. Kjo është besa që keni ju shqiptarët”.

Si reaguat ju pas atyre fjalëve të gjeneralit turk?

Akoma pa mbaruar mirë fjalën gjenerali turk, sekretari i parë i ambasadës sonë, Skënder Drini, (shkrimtari i njohur), e pyeti: “Ç’do të bënit ju po të binit rob te shqiptarët?”. Ai me një krenari fodulle i’u përgjigj: “Unë s’bie kurrë rob i askujt”. Atëherë në kulmin e zemërimit unë reagova duke i thënë: “Zoti gjeneral, në qoftë se ju do të më bindni se jeni një ushtarak më i shkëlqyer se Sulltan Bajazit Jëlldërëmi, atëherë do ta pranoj plotësisht arsyetimin tuaj”. Ai nuk foli, por aluzioni që bëra unë ishte më se i qartë, sepse Sulltan Bajazit Jëlldërëmi, ra rob në duart e tatarëve, të cilët e shëtitën të mbyllur në kafaz. Ky ka qenë momenti më i vështirë që kam kaluar atje, pasi marrëdhëniet tona me Turqinë, ishin shumë të ngrohta dhe tepër miqësore.

Cilat mendoni se kanë qenë gabimet tuaja në detyrën e ambasadorit?

Kam pasur vështirësi në ingranimin në punë të disa diplomatëve të ambasadës sonë, të cilët kishin ardhur aty jo në bazë të aftësive, por në rrugë miqësish e njohjesh të ndryshme. Dhe për të kompensuar boshllëqet e tyre, u detyrova që të merrja vetë përsipër shumë gjëra që linin ata pa bërë.

Si e kujtoni ditën e fundit të punës suaj në atë funksion?

Dita e fundit e punës sime pranë asaj ambasade, ka qenë 20 shtatori ’97 dhe ajo ka qenë një ditë fare normale, si gjithë të tjerat, pasi unë isha përgatitur për t’u kthyer në Shqipëri që më 8 shtator, kur më kishte ardhur letra nga Ministria e Jashtme në Tiranë. Atë ditë, pasi bëmë një drekë me të gjithë stafin e ambasadës (me shpenzimet tona), mora rrugën e kthimit për në Tiranë.

Me çfarë motivacioni ju hoqën nga ambasada në Ankara?

Sa për sqarim, po ju them se që prej një viti unë i kisha kërkuar vetë me shkrim presidentit Berisha që të kthehesha në Tiranë, pasi më kishte mbaruar mandati katërvjeçar, por ai më tha të vazhdoja punë. Ndërsa në letrën që më erdhi nga Ministria e Jashtme, pas ardhjes në pushtet të socialistëve, kishte disa nene që nuk kishin lidhje fare me procedurat e largimit tim nga ajo punë. Nisur nga kjo gjë, unë, sapo erdha në Tiranë, i kërkova takim ministrit Paskal Milo, i cili më tha: “Shkarkohesh se ju ambasadorët keni vepruar si partiakë dhe jo si përfaqësues të shtetit”. Pasi më shprehu konsideratat e tij për personin tim, më tha: “Për ty nuk kemi asnjë gjë të veçantë”.

Me çfarë u morët pas shkarkimit si ambasador?

Duke mbetur pa punë dhe pa të ardhura financiare, pasi rroga na u ndërpre menjëherë, që më 20 shtator i’u riktheva profesionit tim të vjetër të gazetarit, duke bashkëpunuar me disa gazeta si editorialist. Pagesa që merrja nga ajo punë ishte shumë e vogël dhe mezi më dilte për të përballuar jetesën, por gjysma e së keqes, pasi isha i vetëm në shtëpi dhe bëja si bëja.

Po familja juaj ku ndodhej?

Ndërkohë që unë u ktheva nga Turqia për në Shqipëri, bashkëshortja ime Merita, së bashku me vajzën tonë të vetme Dea, duke shfrytëzuar pasaportën diplomatike u nisën direkt për në SHBA dhe u strehuan tek disa të afërmit e familjes sonë. Merita zuri punë të ndryshme dhe më dërgonte mua nga 100 USD në muaj për të përballuar jetesën. Por, pasi ndesha në vështirësi të mëdha ekonomike, u detyrova dhe unë të shkoja në SHBA, ku kam bërë punë nga më të ndryshmet, deri punë krahu. Fillimisht bashkëpunova me gazetën “Ylliria”, më pas punova në një program ndërkombëtar për zhdëmtimin e viktimave të Holokaustit, i cili financohej nga qeveria e SHBA-së, Izraeli dhe disa banka zvicerane. Më pas kam punuar si financier për shumë kohë në një ndërmarrje mekanike, që prodhonte kafazë për repetitorët.

Po pension, nuk ju dhanë këtu në Shqipëri?

Që nga 2001-shi marr një pension prej 150 mijë lekësh të vjetra.

Ju u kthyet në Shqipëri pikërisht përpara zgjedhjeve të 2005-ës, mos kishit ambicie për t’u rifutur përsëri në politikë?

Në parantezë desha t’ju them se një nga arsyet e gjendjes dëshpëruese ku ndodhej dhe ndodhet Shqipëria, është edhe indiferentizmi i intelektualëve. Në këtë kontekst, unë mendoj që duke u angazhuar në politikë, mund të jepja një kontribut modest për të ndryshuar diçka. Kështu, pas kthimit në Shqipëri në atë kohë, unë u angazhova me Lëvizjen për Zhvillim Kombëtar të drejtuar nga z. Dashamir Shehi, një nga politikanët më me intergritet që mund të ketë Shqipëria, ku m’u caktua drejtimi i Departamentit të Marrëdhënieve me Jashtë i këtij formacioni politik.

Kur u kthyet, ku banonit dhe ku keni banuar përpara se të hynit në politikë më ’91?

Kur u ktheva unë banoja në një apartament të firmës “Gintash” në Laprakë , të cilin e kisha blerë më ’97-n, pas kthimit nga Turqia. Ajo shtëpi 2+1 u ble me paratë e shtëpisë së vjetër 1+1 të kohës së Enverit, që e shitëm, me kontributin e kursimeve tona familjare dhe falë një s’kontoje që më bënë pronarët e asaj firme, të cilët unë i kisha ndihmuar për të ardhur në Shqipëri.

Cilat janë pasionet tuaja?

Që nga 2001-shi marr një pension prej 150 mijë lekësh të vjetra.

Ju u kthyet në Shqipëri pikërisht përpara zgjedhjeve të 2005-ës, mos kishit ambicie për t’u rifutur përsëri në politikë?

Në parantezë desha t’ju them se një nga arsyet e gjendjes dëshpëruese ku ndodhej dhe ndodhet Shqipëria, është edhe indiferentizmi i intelektualëve. Në këtë kontekst, unë mendoj që duke u angazhuar në politikë, mund të jepja një kontribut modest për të ndryshuar diçka. Kështu, pas kthimit në Shqipëri në atë kohë, unë u angazhova me Lëvizjen për Zhvillim Kombëtar të drejtuar nga z. Dashamir Shehi, një nga politikanët më me intergritet që mund të ketë Shqipëria, ku m’u caktua drejtimi i Departamentit të Marrëdhënieve me Jashtë i këtij formacioni politik.

Kur u kthyet, ku banonit dhe ku keni banuar përpara se të hynit në politikë më ’91?

Kur u ktheva unë banoja në një apartament të firmës “Gintash” në Laprakë , të cilin e kisha blerë më ’97-n, pas kthimit nga Turqia. Ajo shtëpi 2+1 u ble me paratë e shtëpisë së vjetër 1+1 të kohës së Enverit, që e shitëm, me kontributin e kursimeve tona familjare dhe falë një s’kontoje që më bënë pronarët e asaj firme, të cilët unë i kisha ndihmuar për të ardhur në Shqipëri.

Cilat janë pasionet tuaja?

Pasionet e mia janë librat, si shkencorë dhe ata artistikë. Programet televizive me temë historike më tërheqin shumë, por ndjek shumë edhe futbollin. Pasione njeriu ka shumë në jetë, por ato në njëfarë mase janë të kushtëzuara nga gjendja ekonomike. Unë bëj një jetë të thjeshtë, pasi nuk pi as alkool, as duhan.

Rrëfimi i ish-ambasadorit: “Ja e vërteta për Gazideden e trafikun e kurdëve”

Gjatë kohës që Skënder Shkupi shërbente si ambasador i Shqipërisë në Ankara, shtypi i opozitës së majtë në Tiranë, e akuzonte ambasadën shqiptare të Turqisë për trafikun e kurdëve, dhe personalisht ambasadorin Shkupi, duke thënë se ai kishte strehuar në ambientet e ambasadës sonë ish-kreun e SHIK-ut Bashkim Gazidede. Lidhur me këto akuza, ish-ambasadori Shkupi shprehet: “Problemin e trafikut të kurdëve nga Turqia në Shqipëri edhe unë nga shtypi i Tiranës e kam mësuar. Unë nuk kam fakte të akuzoj njeri nga stafi im për këtë gjë, por edhe po të jetë e vërtetë, pra që të ketë ndodhur diçka, sigurisht kjo ka qenë dhe dobësia ime që nuk i kam zbuluar. Por e theksoj se unë nuk di të ketë ndonjë fakt konkret për këtë gjë në drejtim të stafit të ambasadës sonë. Ndërsa për problemin e Gazidedes, gjë të cilën e kam sqaruar edhe në atë kohë kur më është bërë ajo akuzë, po jua them përsëri se po të më vinte Bashkim Gazidede në ambasadë, do ta strehoja me kënaqësi, por ai nuk ka ardhur aty asnjëherë”./Memorie.al

Curriculum Vitae

Skënder Shkupit

1943 U lind në qytetin e Tiranës

1963 Diplomohet në Shkencat e Natyrës, dega Fizikë

1963-1983 Arsimtar në rrethin e Tiranës

1983-1991 Redaktor në revistën “Shkenca dhe jeta”

1991 Sekretar Kolegjumi në “Rilindja Demokratike”

1991-1992 Deputet i PD-së në parlament

1992-1997 Ambasador i Shqipërisë në Turqi

1997-2005 Punë të ndryshme në sektorin privat

2005- 2021 Pensionist