Polonia po shqyrton thirrjen e një takimi të të gjithë ministrave të NATO-s për të diskutuar një kërcënim të mundshëm të sigurisë në territorin e saj.

Qeveria e Polonisë tha se kishte thirrur ambasadorin e Moskës pasi një raketë e prodhuar nga Rusia ra në fshatin polak Przewodów, afër kufirit me Ukrainën të martën pasdite.

Ministrat e NATO-s po përgatiteshin të mblidheshin të mërkurën me kërkesë të qeverisë polake, raportoi Reuters.

Takimi është caktuar të mblidhet sipas nenit 4 të traktatit të NATO-s, i cili lejon që të gjithë aleatët e NATO-s të mblidhen së bashku kur “integriteti territorial, pavarësia politike ose siguria” e çdo anëtari është kërcënuar.

Sipas raporteve lokale, një shpërthim i madh goditi një fshat lindor polak të martën mbrëma, duke shkatërruar një traktor dhe duke vrarë dy fermerë. Incidenti bëri që diplomatët e NATO-s të përpiqeshin të konfirmonin atë që kishte ndodhur dhe të koordinonin një përgjigje.

Mateusz Morawiecki, kryeministri i Polonisë, mblodhi urgjentisht këshillin e ministrave të vendit për sigurinë kombëtare dhe mbrojtjen, tha zëdhënësi i qeverisë, Piotr Müller.

Pas takimit, Müller tha se ata po shqyrtonin nëse do të thërrisnin një takim urgjent të NATO-s dhe po vendosnin njësitë ushtarake në gatishmëri të shtuar.

Shtëpia e Bardhë tha se nuk mund të konfirmonte raportet që vinin nga Polonia dhe po punonte me qeverinë polake për të mbledhur më shumë informacion. Ndërsa dita nisi në Bali në Indonezi, ku po mbahet G20, Joe Biden bisedoi në telefon me presidentin polak, Andrzej Duda.

Fshati Przewodów është rreth 3 milje (5 km) nga kufiri me Ukrainën. Sulmi erdhi në një ditë kur Kremlini nisi një sulm intensiv me raketa në Ukrainë që la 7 milionë shtëpi pa energji dhe ndërpreu furnizimin me energji në Moldavi .

Ministria ruse e mbrojtjes në një deklaratë mohoi se raketat e saj kaluan në Poloni, duke i quajtur raportet një “provokim të qëllimshëm”.

“Deklaratat e mediave dhe zyrtarëve polakë për rënien e supozuar të raketave ‘ruse’ në zonën e Przewodów janë një provokim i qëllimshëm për të përshkallëzuar situatën.

“Asnjë goditje ndaj objektivave pranë kufirit shtetëror ukrainas-polake nuk është kryer nga raketat ruse. Mbetjet e publikuara nga mediat polake nga vendi i ngjarjes në fshatin Przewodów nuk kanë asnjë lidhje me armët ruse”.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha se incidenti ishte një “përshkallëzim i rëndësishëm” i konfliktit. “Raketat ruse goditën Poloninë,” tha Zelensky.

Disa analistë thanë se besonin se fotografitë e mbetjeve të raketave në vendngjarje tregonin një sistem ukrainas të mbrojtjes ajrore S-300 që do të ishte angazhuar në rrëzimin e një rakete ruse, por nuk ishte e mundur të vërtetoheshin këto raporte.

Një sulm i qëllimshëm ndaj një anëtari të NATO-s teorikisht mund të çojë në thirrjen e nenit 5 të aleancës, i cili thotë se një sulm ndaj një anëtari të aleancës ushtarake konsiderohet një sulm kundër të gjithëve. Por traktati i NATO-s ka shumë pak gjasa që të shkaktohet nga një sulm aksidental.

Neni 4 i traktatit është një hap më i vogël që lejon anëtarët e NATO-s të takohen pa shkaktuar domosdoshmërisht ndonjë veprim pasues. Udhëheqësit e BE-së pritet gjithashtu të takohen në G20 të mërkurën për të diskutuar incidentin.

Vonë të martën mbrëma, Zelensky tha se energjia ishte rivendosur në 8 milionë nga 10 milionë ukrainas që ishin shkëputur pas atij që ai e quajti “sulm terrorist” të Rusisë.

Ukraina paralajmëroi se situata e saj energjetike ishte “kritike” si rezultat i sulmeve ruse, të cilat goditën 15 objekte energjetike si dhe ndërtesa banimi, me raporte se gjysma e Kievit, 80% e Lviv dhe shumë rajone të tjera ishin pa energji elektrike.

Uji, ngrohja dhe interneti u ndërprenë gjithashtu, ndërkohë që sirenat e sulmit ajror nuk mund të funksiononin më për shkak të humbjes së energjisë elektrike në sulmin më intensiv me raketa të parë që nga fillimi i bombardimeve të vjeshtës të Rusisë.

Më herët, presidenti i Ukrainës, duke iu drejtuar G20-ës me video-lidhje, u bëri thirrje udhëheqësve që të mbështesin Ukrainën për t’i dhënë fund luftës sipas kushteve të saj, kryesorja është që trupat ruse të largohen nga e gjithë Ukraina, përfshirë zonat që ajo pushtoi në 2014.

Zelensky, i cili më parë iu drejtua liderëve të botës në Bali me propozimet e tij për paqen, lëshoi ​​një mesazh të shkurtër video duke pranuar shkallën e sulmit. “Ne po punojmë, do të rivendosim gjithçka, do të mbijetojmë”, shtoi ai.

Rusia filloi të synojë rrjetin elektrik të Ukrainës muajin e kaluar dhe valët e grevave kanë rrëzuar më shumë se 40% të infrastrukturës energjetike të vendit, ndërsa vendi po shkon drejt një dimri ku temperaturat mund të arrijnë -10C ose edhe -20C.

Sulmet u shfaqën të planifikuara qëllimisht në mes të samitit dy-ditor të G20, një përpjekje e qëllimshme e Vladimir Putinit të Rusisë për të sfiduar shumicën e komunitetit ndërkombëtar, i cili po planifikonte të lëshonte një komunikatë që dënonte sulmin e vendit të tij ndaj fqinjit të tij.

Draft-deklarata përfshinte gjuhën duke theksuar se “shumica e anëtarëve e dënuan me forcë luftën në Ukrainë” dhe theksoi se “ajo po shkakton vuajtje të jashtëzakonshme njerëzore dhe po përkeqëson brishtësinë ekzistuese në ekonominë globale”, megjithëse SHBA vazhdoi të ushtrojë presion për kritika më të forta.

Putin nuk është i pranishëm në G20, por ministri i tij i jashtëm veteran, Sergei Lavrov, u ankua për atë që ai e quajti “politizimin” e takimit dhe fajësoi perëndimin për lëshimin e “një luftës hibride” në Ukrainë përpara se të largohej nga takimi.

Andriy Yermak, shefi i shtabit të Zelensky, tha se sulmet me raketa ishin një përgjigje e drejtpërdrejtë ndaj fjalimit të presidentit. “A mendon dikush seriozisht se Kremlini dëshiron vërtet paqe? Ajo dëshiron bindje. Por në fund të ditës, terroristët gjithmonë humbasin”, shtoi ai.

Zelensky bëri thirrje gjithashtu për krijimin e një gjykate speciale për krimet e luftës dhe kompensimin për të gjithë dëmin e shkaktuar nga pushtimi.

“Ne nuk do të lejojmë Rusinë të presë, të ndërtojë forcat e saj dhe më pas të fillojë një seri të re terrori dhe destabilizimi global. Nuk do të ketë Minsk 3, të cilin Rusia do ta shkelë menjëherë pas marrëveshjes”, tha presidenti, duke iu referuar emrit të dhënë dy marrëveshjeve të mëparshme të paqes nga 2014 dhe 2015.

Tre ndërtesa banimi në Kiev ishin në mesin e atyre që u goditën, sipas kryetarit të bashkisë së qytetit, Vitaliy Klitschko. Ai tha se ndërtesat ishin në lagjen Pechersk të Kievit, një zonë banimi në veri të administratës presidenciale. Klitschko tha se mjekët dhe punonjësit e shpëtimit ishin në rrugën e tyre për në vendngjarje dhe se një trup ishte nxjerrë nga një prej ndërtesave.

Ministri i infrastrukturës i Moldavisë tha se vendi kishte pësuar një “ndërprerje masive të energjisë” për një kohë të martën pasi një nga linjat kryesore të energjisë elektrike u shkëput automatikisht si një masë sigurie si pasojë e bombardimeve në Ukrainë. “Agresioni rus kundër Ukrainës prek drejtpërdrejt vendin tonë”, tha Andrei Spinu.

Sulmi masiv pason tërheqjen e Rusisë nga Kherson dhe bregu perëndimor i lumit Dnipro javën e kaluar, në të cilën rreth 20,000 trupa u larguan në një tërheqje relativisht të rregullt.

Disa në perëndim kanë frikë se luftimet mund të bëhen më të vështira në dimër. Një zyrtar i lartë perëndimor paralajmëroi se luftimet në Ukrainë ka të ngjarë të zbresin në një grindje në të cilën asnjëra palë nuk është në gjendje të arrijë një përparim ushtarak.