Gjykata Europiane e Drejtësisë (ECJ) ka urdhëruar Poloninë të pezullojë një dhomë disiplinore të diskutueshme për gjyqtarët derisa të mund të vendosë nëse organi është mjaft i pavarur, sipas edhe një ligji të BE-së.
Kjo përbën një çështje më shumë në mosmarrëveshjet lidhur me shtetin e së drejtës mes Komisionit Europian dhe qeverisë konservatore të Polonisë.
“Dhoma disiplinore e Gjykatës Supreme është nën ndikimin e tepërt politik dhe ka fuqinë të hetojë dhe ndëshkojë gjyqtarët e zakonshëm për vendimet e tyre gjyqësore”, argumenton ekzekutivi i BE-së.
Megjithë vendimet ligjore nga gjykata e lartë e Bashkimit Europian, kjo dhomë vazhdon të funksionojë.
“Kjo krijon një rrezik të dëmtimit të pariparueshëm për gjyqtarët polakë”, tha Komisioni i BE-së në janar duke i kërkuar ECJ-së të ndërmarrë veprime të menjëhershme.
Gjykatësit me qendër në Luksemburg miratuan sot kërkesën e komisionit duke gjetur se argumentet e tij janë të bazuara dhe se ekziston rreziku i “dëmtimit serioz të rendit juridik të BE”. Gjykata do të vendosë mbi çështjen në një datë të mëvonshme.
Në vitin 2017, Polonia miratoi regjimin e ri disiplinor për gjyqtarët e Sąd Najwyższy (Gjykata Supreme, Poloni) dhe gjykatat e zakonshme. Në mënyrë të veçantë, nën atë reformë legjislative, u krijua një Dhomë e re, Izba Dyscyplinarna (Dhoma Disiplinore) brenda Sąd Najwyższy.
Juridiksioni i “Izba Dyscyplinarna” përfshin, ndër të tjera, çështjet disiplinore në lidhje me gjyqtarët e Sąd Najwyższy dhe, në apel, ato që kanë të bëjnë me gjyqtarët e gjykatave të zakonshme.
Duke marrë mendimin se, duke miratuar një regjim të ri disiplinor për gjyqtarët, Polonia nuk kishte përmbushur detyrimet e saj sipas ligjit të BE-së, më 25 tetor 2019 Komisioni solli një aksion para Gjykatës së Drejtësisë. Komisioni pretendon, ndër të tjera që regjimi i ri disiplinor nuk garanton pavarësinë dhe paanshmërinë e Izba Dyscyplinarna, i përbërë ekskluzivisht nga gjyqtarë të zgjedhur nga Krajowa Rada Sądownictwa (Këshilli Kombëtar i Gjyqësorit; ‘KRS’), pesëmbëdhjetë gjykatësit që janë anëtarë të zgjedhur nga Sejm (dhoma e poshtme e Parlamentit Polak).
Me aktgjykimin e tij të 19 nëntorit 2019,4, Gjykata, në bazë të një pyetjeje të referuar nga Sąd Najwyższy – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (Gjykata Supreme – Dhoma e Punës dhe Sigurimeve Shoqërore), gjeti, ndër të tjera, se ligji i BE-së parandalonte çështjet në lidhje me zbatimin e ligjit të BE-së nga juridiksioni ekskluziv i një gjykate e cila nuk është gjykatë e pavarur dhe e paanshme.
Më pas, Sąd Najwyższy – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, duke u bazuar tek çështjet që i dhanë urdhrin e tij për referencë, në gjykimet e 5 dhjetorit 2019 dhe 15 janarit 2020, mbajtur konkretisht atë, duke pasur parasysh rrethanat në të cilat ishte e formuar, shtrirja e fuqive të saj, përbërja e saj dhe përfshirja e KRS në kushtetutën e saj, Izba Dyscyplinarna nuk mund të konsiderohet si gjykatë për qëllimet e ligjit të BE-së ose ligjit polak.
Pas atyre gjykimeve, Izba Dyscyplinarna vazhdoi të kryejë funksionet e saj gjyqësore. Në ato rrethana, më 23 janar 2020, Komisioni i kërkoi Gjykatës së Drejtësisë, në procedurat që kërkuan lehtësim të përkohshëm, të urdhërojë Poloninë të marrë masat e përkohshme të mëposhtme: (1) të pezullojë, në pritje të aktgjykimit të Gjykatës së Drejtësisë për veprimin për mos përmbushje të detyrimeve (‘gjykimi i formës së prerë’), zbatimi i dispozitave që përbëjnë bazën e juridiksionit të Izba Dyscyplinarna të Sąd Najwyższy për të vendosur, si në shkallë të parë, ashtu edhe në apel, në çështjet disiplinore në lidhje me gjyqtarët;
(2) të përmbahen nga referimi i çështjeve që janë në pritje të Izba Dyscyplinarna para një paneli, përbërja e të cilit nuk plotëson kërkesat e pavarësisë së përcaktuar, veçanërisht, në AK dhe të tjerët, dhe (3) për t’i komunikuar Komisionit, më së voni një muaj pas njoftimit për urdhrin e Gjykatës së Drejtësisë për vendosjen e masave të përkohshme të kërkuara, të gjitha masat që ai ka miratuar në mënyrë që të përputhen plotësisht me atë urdhër.
Për më tepër, Komisioni rezervoi të drejtën për të paraqitur një kërkesë shtesë duke kërkuar që të urdhërohej pagesa e gjobës, nëse nga informacioni i njoftuar Komisionit që Polonia nuk e kishte respektuar plotësisht me masat e përkohshme të urdhëruara pas kërkesës së saj për lehtësim të përkohshëm.
