Në ditën e parë të luftës, Sasha u zgjua nga zhurma e bombardimeve në orën 4 të mëngjesit. Ishte afërsisht “në të njëjtën kohë kur Hitleri filloi pushtimin e tij” të Bashkimit Sovjetik në vitin 1941, më tha ai.

Nga drejtimi i shpërthimeve, Sasha (jo emri i tij i vërtetë) mendoi se rusët mund të sulmonin aeroportin në Hostomel, disa kilometra larg banesës së tij në qendër të Kievit. Ai përzuri gruan dhe dy djemtë e tij nga qyteti dhe ata shkuan me familjen e kunatit të tij në kufi, ku kaluan në Poloni.

Sasha ishte një rezervist, pasi kishte kaluar një vit në ushtrinë ukrainase në shërbimin kombëtar në 2007-08. Pasi familja e tij ishte e sigurt, ai u kthye në Kiev për të luftuar. “Nëse nuk do ta bëja”, tha ai, “nuk mund t’i shikoja djemtë e mi në sy.”

Kur u bashkua me ushtrinë ukrainase pas pushtimit të Rusisë, Sasha mori veshje kamuflazhi, një jelek të blinduar me pllaka çeliku përpara dhe mbrapa dhe një kallashnikov me një stacion druri (“Nuk është shumë i saktë,” tha ai me një buzëqeshje gjysmë të hidhur, “por është shumë i fuqishëm”). Atij iu dhanë gjithashtu një rrip me dy kapëse municionesh, tapa veshi, syze mbrojtëse plastike, një kapuç i zi, një thikë me goditje dhe një pako mjekësore me fashë presioni, qetësues kundër dhimbjeve, agjentë mpiksjeje, antiseptik, shiringa dhe një tunik.

Njësia e Sashës prej 12 burrash është një përzierje e ushtarëve të rregullt, rezervistëve dhe dy ish-anëtarëve ukrainas të Legjionit të Huaj Francez. Disa prej tyre i njihte para luftës dhe një çift ishin miq. “Por ne të gjithë tani i besojmë njëri-tjetrit jetën tonë,” më tha ai. “Unë jam i sigurt për ta 100 për qind.”

Secili ka specialitetin e tij. Sasha është snajperi. Ata duken si çdo njësi e zakonshme ukrainase, ndoshta e caktuar për të ruajtur rrugët e furnizimit. “Por askush nuk e di se çfarë bëjmë ne në të vërtetë.” “Çfarë po bën?” pyeta. “Ne i vrasim njerëzit e këqij,” u përgjigj ai.

Sasha dukej krenar dhe i penduar. Ai është në fund të të 30-ave, një baba që në kohë paqeje punonte si menaxher në një kompani ndërtimi. Flokët e tij ishin të prera afër në një stil ushtarak, por sytë e tij blu ishin të mëdhenj dhe djalosharë, njëkohësisht të trishtuar, të sigurt dhe të frikësuar. Ishte e qartë se ai ishte nën stres dhe tashmë mund të shihte se lufta po e ndryshonte atë. Ai u ul drejt në karrigen e tij, me duart e mbështjellë rreth në prehrin e tij. “Unë nuk kam pirë duhan para luftës,” tha ai, “e kam filluar vetëm dy javë më parë.” “A ndihmon?” e pyeta atë. “Jo.”

Ai shpjegoi se njësia e tij ishte përgjegjëse për gjetjen dhe përgjimin e diversantëve rusë që përpiqeshin të depërtonin në linjat ukrainase. Këto grupe, tha ai, mund të vendosin mina ose kurthe, të shënjojnë objektiva për artileri, të vendosin kamera të fshehta dhe pajisje të tjera sinjalizuese, ose të sulmojnë pikat e kontrollit ukrainas për të pastruar një shteg për avancimin e trupave.

Orari i natës në Kiev është projektuar pjesërisht për ta bërë më të lehtë identifikimin e aktiviteteve të dyshimta, megjithëse në mënyrë të pashmangshme disa ukrainas të zakonshëm lëvizin pas errësirës. “Sigurisht që nuk mund të qëllojmë në çdo makinë. Ne duhet t’i ndalojmë, të kontrollojmë dokumentet e tyre, të dëgjojmë shpjegimin e tyre. Nëse është një urgjencë mjekësore, ne mund t’i ndjekim ata në spital.”

Afrimi i makinave është i rrezikshëm. Natën është e pamundur të shihet nëse dikush është i fshehur në sediljen e pasme, ose nëse pasagjerët mbajnë armë, derisa të jeni pothuajse në distancë. Gjuetarët e diversantëve e konsiderojnë një makinë të dyshimtë nëse ecën shumë ngadalë, në zigzage ose ka më shumë se tre pasagjerë, ose nëse shoferi ndez dritat e tij për patrullat e verbra.

Është punë e tensionuar. “Diversantët janë të veshur me rroba të zakonshme”, tha Sasha, “dhe është e vështirë të dallosh se kush është civil dhe kush është diversant. Ne flasim rusisht dhe ata flasin rusisht. Do të ishte më e lehtë nëse talebanët do të kishin pushtuar.”

Ushtarët rusë dihet gjithashtu se kanë veshur uniforma të ushtrisë dhe policisë ukrainase. Njësia e Sashës mori një paralajmërim kohët e fundit se disa diversantë ishin femra. Për t’iu kundërvënë kërcënimeve të tilla, ekziston një fjalëkalim për ushtrinë dhe policinë që ndryshon çdo ditë, “Zakonisht diçka në gjuhën ukrainase që është e vështirë të shqiptohet nga rusët”.

Një natë, njësia e Sashës mori informacion për një grup sabotatorësh në një makinë. Ata e dinin targën e makinës, markën dhe ngjyrën e saj, por nuk e dinin se sa njerëz ishin në të. Ata ndaluan një automjet në një rrugë të shkretë mes dy fshatrave. Brenda ishin tre burra në fund të të 20-tave ose në fillim të të 30-tave. Një pjesëtar i njësisë u afrua dhe pa një armë. “Ai bërtiti ‘Kontakto!’. Ne hapëm zjarr dhe i vramë.”

Ata e dinin se kishin gjetur objektivin e tyre sepse të gjithë burrat kishin armë dhe telefona me numra telefoni rusë. Policia dhe inteligjenca ushtarake ukrainase i morën kufomat.

Operacioni e preku thellë Sashën. “Është e pamundur që unë të kthehem në gjendjen time normale të shëndetit mendor,” tha ai. “Unë kurrë nuk kisha vrarë njerëz më parë.”

Ai nuk i ka thënë nënës së tij se po shërben në ushtri. Ajo mendon se ai është ende i strehuar në shtëpi. “Nuk dua ta shqetësoj. Unë dua që ajo të mund të flejë natën.”

Ai flet me gruan e tij çdo ditë, megjithëse as ajo nuk e di saktësisht se çfarë bën. “Ajo më thotë të kujdesem për veten dhe unë them, sigurisht.” Ai bëri një të qeshur me këtë absurditet, pastaj psherëtiu, gjatë dhe rëndë.

E pyeta nëse ishte i frikësuar. “Çdo herë,” tha ai. “Filloni të frikësoheni kur dëgjoni të gjithë duke rrëshqitur bulonat e armëve të tyre.” Ai mori kallashnikovin dhe demonstroi veprimin. Bëri një tingull të fortë, metalik, fatal. “Pastaj adrenalina fillon dhe ju nuk ndjeni asgjë.”

Sasha ishte më i shqetësuar për sigurinë e familjes së tij sesa për sigurinë e tij, tha ai. “Unë nuk kam frikë të vdes – të gjithë kanë fatin e tyre…” Pastaj ai vidhosi gishtat e tij në gropat e syve. “Unë shoh fytyrat e tyre,” tha ai, duke folur për rusët që vrau në makinë. “Unë i kam fytyrat e këtyre njerëzve para meje gjatë gjithë kohës.”

“I urrej rusët sepse ata më bënë vrasës,” tha ai. “Nuk e kam imagjinuar kurrë në jetën time se do të kisha këto lloj ndjenjash dhe këto ndjenja janë të neveritshme për mua. Unë jam një person fetar. E di që njerëzit nuk duhet të vrasin. Por ata më bënë. Dhe për shkak të tyre do të më duhet të jetoj me këtë ndjenjë për pjesën tjetër të jetës sime.”

I kërkova të përshkruante atë ndjenjë. U bë një heshtje e gjatë. “Nuk mund të them,” tha ai. “Më vjen keq për ta. Por me çdo rus që vrasim, ne e kuptojmë se ka më pak prej tyre në tokën tonë. Do të luftoj deri në fund, deri në fitore. Nëse qëndroj gjallë, sigurisht.”

Sasha lëvizi nëpër telefonin e tij, duke më treguar pamjet e stërvitjes së njësisë së tij së bashku. Ata kishin nevojë për më shumë automjete dhe syze për shikimin natën, tha ai. Idealisht, ai do të kishte një pamje teleskopike për pushkën e tij, një uniformë të dytë, më të mirë të standardit të NATO-s dhe jastëkë gjunjësh, sepse rrezikon të lëndohet në një gur sa herë që i duhet të bjerë papritur për të gjuajtur.

“Ne po i godasim në qafë me ndihmën e britanikëve dhe amerikanëve”, tha Sasha. Ai mendon se lufta do të zgjasë “të paktën gjashtë muaj”. Ushtarët rusë janë “zombi. Ata do të bëjnë gjithçka që u thotë Putini.” Rusët kanë ende armë dhe janë 150 milionë të tilla. “Ai mund të dërgojë sa të dojë njerëz të vdesin.”