Për vite kishte qenë një nga ndërtesat më madhështore dhe më të mbrojtura të Sri Lankës, duke shërbyer si rezidenca zyrtare dhe zyrë e Presidentit.

Por gjithçka ndryshoi më 9 korrik, kur protestuesit hynë brenda dhe morën kontrollin, duke kërkuar dorëheqjen e presidentit Gotabaya Rajapaksa.

Revolta e qytetarëve ishte e madhe e pashmangshëm duke kthyer përmbys pallatin presidencial, pas zhgënjimit të thellë nga autoritetet.

“Ajo ishte shtëpia e njeriut më të fuqishëm në vend,”, kështu është shprehur një analist nga Sri Lanka, Asanga Abeyagoonasekera, duke shtuar: “Nuk ishte hapur kurrë për publikun.”

Tani është kthyer në një atraksion, por të gjitha gjurmët e ekskluzivitetit dhe prestigjit të tij janë zhdukur.

Çdo ditë gjatë 5 ditëve të fundit, mijëra kalojnë me orë të tëra duke parë stilin e jetesës luksoze të Rajapaksës.

Lëndinat e rregulluara mjeshtërisht janë bërë vende pikniku dhe protestuesit notojnë dhe festojnë në pishinën e tij private.

Rajapaksa u largua nga vendi pas trazirave, me një aeroplan ushtarak për në Maldive dhe duke emëruar kryeministrin Ranil Ëickremesinghe si President në detyrë.

Që atëherë ai është zhvendosur në Singapor. Të premten, kryetari i parlamentit të Sri Lankës pranoi dorëheqjen e Rajapaksa, duke i dhënë fund gati tre viteve të tij në detyrë.

“Dorëheqja ishte me të vërtetë opsioni i vetëm që ai kishte. Njerëzit janë të lodhur, të uritur dhe të zemëruar… Dhe ata po kërkojnë ndryshim dhe llogari sepse janë të sëmurë duke parë të njëjtat fytyra në krye,”-shtoi Abeyagoonasekera.

Rajapaksa mund të jetë zhdukur, por Sri Lanka ende po lufton me një krizë financiare shkatërruese dhe ekspertët tha se gjërat ka të ngjarë të përkeqësohen përpara se të përmirësohen.

Protestat për ndërprerjet e energjisë elektrike, rritjen e çmimeve të karburantit dhe mungesat e rënda të gjërave bazë, si ushqimi dhe ilaçet, filluan në mars.

“Nuk ka stabilitet politik. Zero. Ne kemi parë tre kabinete në dy muaj, me një të katërt që po vjen. Nevojitet ndryshim urgjent për të rivendosur vendin,” tha Abeyagoonasekera.

Pavarësisht nga një sërë masash të zbatuara nga qeveria për kontrollin e krizës, situata mbetet e dëshpëruar.

Analistët theksuan se kriza filloi rreth vitit 2019.

Por për shumë Sri Lankas, shenjat paralajmëruese ishin të dukshme edhe në vitin 2010, kur vëllai i Gotabaya Rajapaksa, Mahinda u rizgjodh President për një mandat të dytë.

Gotabaya Rajapaksa mori pushtetin në fund të vitit 2019, pasi më parë kishte mbajtur vetëm postin e  sekretarit të mbrojtjes në administratën e vëllait të tij.

Kritikët pretendojnë se ai keqmenaxhoi ekonominë, duke investuar shuma të mëdha në ushtri ndërsa zbatonte shkurtime të mëdha taksash, pavarësisht paralajmërimeve ndërkombëtare.

Në vitin 2020, Banka Botërore e riklasifikoi Sri Lankën si një vend me të ardhura mesatare më të ulëta mes kolapsit të monedhës dhe rritjes së normave të inflacionit.

Në fillim të këtij muaji, kryeministri Wickremesinghe e shpalli vendin “të falimentuar”.

Pas përfundimit të luftës së përgjakshme civile të Sri Lankës në vitin 2009, vendi hyri në një periudhë paqeje dhe stabiliteti.

Tregtia lulëzoi dhe turistët ndërkombëtarë u kthyen në plazhet, vendpushimet dhe plantacionet e çajit të vendit.

Ekspertët u shprehën se turizmi, një nga industritë më fitimprurëse të Sri Lankës, nuk pati kurrë shansin të rikuperohej pas sulmeve terroriste të Pashkëve të vitit 2019, të ndjekura nga pandemia, e cila goditi një vit më pas.

Ndërkohë, të gjithë sytë janë te një plan shpëtimi me Fondin Monetar Ndërkombëtar (FMN), i cili ka “monitoruar nga afër” zhvillimet në vend që kur bisedimet përfunduan në qershor pa një marrëveshje.

Keqmenaxhimi i qeverisë gjithashtu ka komplikuar më tej rimëkëmbjen, sipas ekspertëve.

Me Gotabaya Rajapaksa tani jashtë vendit, zemërimi publik është kthyer te kryeministri Wickremesinghe, presidenti aktual në detyrë.

Wickmenesinghe do të mbetet president në detyrë derisa Parlamenti të zgjedhë një President të ri. Nuk është caktuar ende një datë për votim, por sipas kushtetutës Wickremesinghe do të lejohet të mbajë detyrën vetëm për një maksimum prej 30 ditësh. Parlamenti do të pranojë nominimet për një president të ri të hënën.

Pasi të zgjidhet, Presidenti i ri do të shërbejë dy vitet e mbetura të caktuara fillimisht për mandatin e Rajapaksa.

(BalkanWeb)