Në ditën e tretë të pushtimit të Ukrainës nga Rusia, Victoria Gogh kuptoi se nëna po largohej prej saj.
“Vura re në telefon që mamaja po përsëriste narrativën e qeverisë për këtë luftë – se ky ishte i gjithë faji i NATO-s, se Rusia nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të mbrohej”, tha Gogh, 28 vjeç, një konsulent mode me origjinë nga një qytet i vogël në Siberi që u transferua në Moskë.
“U bë misioni im që t’i ndryshoja mendjen, t’i tregoja asaj se çfarë po ndodhte në të vërtetë,” tha Gogh, e cila ka kundërshtuar fuqishëm pushtimin rus të Ukrainës në kanalet e saj të mediave sociale
Vendimi i Vladimir Putin për të nisur një luftë me fqinjin e Rusisë ka parë që shumë familje ukrainase të copëtohen, pasi burrat e tyre të rritur detyrohen të qëndrojnë prapa dhe të luftojnë ndërsa anëtarët e tjerë të familjes ikin nga dhuna.
Por Rusia ka përjetuar gjithashtu përçarjet e saj familjare – mes atyre që e mbështesin luftën dhe atyre që e kundërshtojnë atë. Shpesh, kjo ndarje shkon përgjatë vijave të brezave.
“Në terma të gjerë, rusët e rinj kanë më pak gjasa të kenë ndjenja anti-ukrainase. Ne kemi parë që protestat kundër luftës kanë përfshirë kryesisht të rinjtë,” tha Andrei Kolesnikov i Qendrës Carnegie Moscow. “Shumë në atë se si e perceptoni luftën varet nga vendi ku i merrni lajmet tuaja,” tha ai. “Nëse shikoni televizor, thjesht keni më shumë gjasa të ndiqni linjën zyrtare. Dhe njerëzit e moshuar priren të shikojnë më shumë TV.”
Në të kaluarën, sondazhet kanë gjetur se televizioni mbetet burimi më i madh i lajmeve për rusët, me më shumë se 60% të popullsisë që mbështetet tek ai për informacion. Rusët mbi 65 vjeç kanë 51% më shumë gjasa të shikojnë televizor sesa nën 25 vjeç.
Forca e plotë e medias shtetërore ruse është mobilizuar për ta portretizuar luftën si një “operacion special ushtarak” që synon çlirimin e Ukrainës dhe mbrojtjen e qytetarëve në Donbas nga “gjenocidi ukrainas”. Videot e bombave ruse që godasin qytetet janë përshkruar si të inskenuara nga pala ukrainase.
“Ne shohim se shumica e rusëve duket se mbështesin veprimet e vendit, të paktën në mënyrën se si këto veprime u paraqiten atyre nga mediat,” tha Kolesnikov.
Ai tha se nuk ishte befasuese, duke pasur parasysh ndjeshmërinë e temës, që lufta kishte krijuar tensione midis familjeve dhe miqve: “Është shumë e vështirë për njerëzit të pranojnë se ana e tyre janë në të vërtetë të këqijtë.”
Gogh, e cila vendosi të largohej nga vendi javën e kaluar pasi u arrestua për t’iu bashkuar një proteste kundër luftës në Moskë, tha se përfundimisht arriti të bindte nënën e saj, Svetlana, për “rolin shkatërrues” të vendit të saj në luftë. “Por tani më duhet të bind kushërinjtë dhe xhaxhallarët e mi më të mëdhenj. Unë kam një listë të tërë”, tha ajo me shaka. “Misioni” i saj ka të ngjarë të bëhet edhe më i vështirë.
Të premten, Rusia njoftoi një bllokim në Instagram, disa ditë pasi bëri të njëjtën gjë në Facebook dhe Twitter. Goditja ndaj mediave sociale – dhe disa mediave të pavarura të mbetura të Rusisë – do të kufizojë më tej aksesin në informacionin e jashtëm mbi luftën dhe do të rrisë ndikimin e medias shtetërore.
Për të tjerët, si Dmitry, një konsulent teknologjie në Moskë, lufta ka pasur tashmë pasoja katastrofike për marrëdhënien e tij me familjen.
“Pas pushtimit, doja të shkoja me prindërit e mi për t’u përpjekur t’u tregoja atyre se çfarë po ndodh në të vërtetë,” tha Dmitry.
Gjatë javës së parë të luftës, ai kaloi një ritual të përditshëm duke u treguar prindërve të tij videoklipe të bombardimeve ruse të qyteteve ukrainase dhe raporte kritike nga blogerë të pavarur dhe organe mediatike.
“Por asnjëra prej tyre nuk pati ndonjë ndikim. Në fakt kjo vetëm i bëri ata më të bindur se kishin të drejtë. Pas një jave, u largova nga shtëpia dhe nëna ime më ka dërguar mesazhe që po tradhtoj vendin tim.”
Goditja e fundit erdhi të enjten e kaluar, kur babai i tij i dërgoi atij një klip lajmesh që pretendonte se bombardimi i së mërkurës në një maternitet në Mariupol ishte inskenuar nga autoritetet ukrainase, me aktorë që paraqiteshin si nëna të plagosura. Kjo teori konspirative është promovuar edhe nga zyrtarë rusë.
“Më zemëroi kaq shumë. Nuk jam i sigurt se do të mund të ulemi përsëri në të njëjtën tryezë, “tha Dmitry, duke ngritur supet. “Mendoj se ata janë zombifikuar nga propaganda shtetërore dhe më shohin me të vërtetë si armik të shtetit. Unë jam dorëzuar.”
Për disa, edhe përvojat e tyre të granatimeve nuk kanë qenë të mjaftueshme për të bindur të dashurit e tyre për aktivitetet reale të Rusisë.
BBC dhe New York Times kanë folur me ukrainasit të cilët thanë se të afërmit e tyre në Rusi thjesht nuk do ta besonin se qytetet e tyre po bombardoheshin.
“Prindërit e mi e kuptojnë se këtu po ndodhin disa veprime ushtarake. Por ata thonë: “Rusët erdhën për t’ju çliruar. Ata nuk do të shkatërrojnë asgjë. Ata nuk do t’ju prekin. Ata synojnë vetëm bazat ushtarake”, tha Oleksandra nga Kievi, duke përshkruar për BBC përpjekjet e saj për t’u shpjeguar prindërve të saj se kryeqyteti ukrainas ishte nën sulmin rus.
Ilya Krasilshchik, një bloger i njohur rus dhe ish-ekzekutiv i teknologjisë, u kërkoi 110,000 ndjekësve të tij në Instagram t’i dërgonin historitë e tyre të grindjeve familjare.
Krasilshchik tha se së shpejti mori “qindra fotografi” nga të rinjtë rusë, duke treguar shkëmbime të nxehta dhe emocionale me prindërit e tyre. Ai vendosi të postonte disa nga ato biseda për t’u treguar të rinjve rusë se nuk ishin vetëm.
“Është e qartë se kjo luftë ka qenë një përvojë shumë traumatike për shumë familje në këtë vend.”
