Presidenti Ilir Meta në një intervistë për emisionin “Përballë” të Lutfi Dervisht deklaron se kriza aktuale politike është një krizë e thëllë kushtetuese që i ka rrënjët tek ndryshimet në Kushtetutë të bëra në 2008.

“Kriza është kushtetuese dhe e thellë. Rrënjët i ka të hershme e burojnë që nga ndryshimet kushtetuese të vitit 2008 dhe vazhdojnë me ndryshimet kushtetuese të para 2 viteve. Kriza aktuale kushtetuese dhe e thellë. Nuk është një zhvillim i ri në Shqipëri mungesa e dialogut midis mazhorancës dhe opozitës”,- tha Meta.

Sipas Presidentit, “Mungesa e Gjykatës Kushtetuese funksionale dhe paraliza në tërësi e sistemit gjyqësor do të shohim se kriza është më e thellë, fillon që me ndryshimet kushtetuese të vitit 2008. Aty mund të gjejmë rrënjët e kësaj krize në tërësinë e saj që është ashpërsuar në këto dy vite dhe sidomos në dy muajt e fundit pas këtij akti të opozitës. Ka patur një nxitim nga të dyja palët për të përshkallëzuar krizën”.

Meta tha ndër të tjera se, nga një demokraci parlamentare kemi kaluar në një liderizëm arbitrar.

“Kemi bërë hapa prapa sa i takon demokracisë parlamentare dhe kemi bërë hapa para drejt një liderizmi arbitrar. Pa ndryshuar sistemin zgjedhor është e vështirë të ndryshosh liderët. Mos harrojmë që jemi një vend që kemi një trashëgimi autoritare dhe për shkak të këtij graviteti çdo hapësirë që mund t’i lihet liderit e çon atë drejt autoritarizmit. Kjo gjendje duhet të marrë fund. JEmi në kohë për të mos shkuar drejt një konfrontimi që do të ishte i pafalshëm për të gjithë. Nuk duhet të rrezikojmë arritjet e vendit nga viti 1997 dhe në këtë drejtim duhet një reflektim nga të gjithë për të rikthyer vendin në një normalitet kushtetues”.

INTERVISTA E PLOTE

Lutfi Dervishi: Parlamenti i Holandës me një shumicë të pazakontë ka votuar mekanizimin e kthimit të vizave për shqiptarët, për shkak të asaj që ata e cilësojnë shqetësime për rritjen e kriminalizmit shqiptar në vend. Cili është komenti juaj për këtë votim të parlamentit holandez?
Presidenti Meta: Nuk do të doja t’a nisnim me krizën dhe me njoftimin më të fundit që vjen nga Holanda, megjithatë unë jam këtu për tu pyetur nga ju, kështu që duhet të përgjigjem sipas rendit të pyetjeve që ju më drejtoni dhe mund të them që akti i parlamentit holandez është i paprecedentë. Sepse në dijeninë time, më parë nuk ka ndodhur që të kemi një mocion të tillë për një vend tjetër, të paktën të Ballkanit Perendimor apo të rajonit tonë dhe sigurisht që është një kambanë alarmi për të gjithë ne, për të reflektuar në mënyrë që të japim mesazhe shumë më të forta, më konsistente në drejtim të luftës kundër krimit të organizuar, që është një shqetësim jo vetëm për Holandën, por edhe për disa vende të tjera të Bashkimit Europian, apo për Britaninë e Madhe, pavarësisht nga raporti i saj me BE, por një partner mjaft i rëndësishëm i Shqipërisë.
Së dyti, duhet të punojmë me Komisionin Europian, me vendet e tjera anëtare, në mënyrë që të mos kemi një rast tjetër si rasti i Holandës që do të krijonte një perceptim negativ për vendin tonë. Njëkohësisht ky hap na kujton që janë disa arritje, të cilat nuk janë të dhëna njëherë e përgjithmonë, të cilat mund të cenohen në rast se ne nuk respektojmë detyrimet tona dhe unë shpresoj se kjo nuk do të shkojë më tej, drejt akteve të tjera të cilat mund të kërcënonin liberalizmin e vizave, qoftë në hapësirën Shengen apo qoftë edhe në Holandë për qytetarët tanë, por kërkon edhe një reflektim edhe një angazhim të fortë.

Lutfi Dervishi: A rrezikojmë në këtë rast, sepse ky është votim i kryer, a rrezikojmë që parlamente të tjera të marrin të njëjtën masë?
Presidenti Meta: Përderisa kjo ndodhi në Holandë, kjo nuk përjashtohet të ndodhi edhe në një vend tjetër, por e rëndësishme për ne është që të reagojmë në një mënyrë sa më të përgjegjshme për t’ju përmbajtur detyrimeve që neve kemi, në radhë të parë për qytetarët tanë, por padyshim edhe ndaj partnerëve tanë europianë apo euroatlantikë.

Lutfi Dervishi: Le të kthemi të kriza politike në Shqipëri. Ju e keni quajtur krizë kushtetuese dhe institucionale. Keni thënë që i dini dhe rrënjët e kësaj krize. Mund të na thoni çfarë është në themel të kësaj krize?
Presidenti Meta: Nuk është një zhvillim i ri në Shqipëri mungesa e dialogut, për fat të keq, midis mazhorancës dhe opozitës, gjë që duhet të ishte normale vazhdimi i dialogut për prioritet kombëtare të vendit. Por të re sot ne kemi hapin ekstrem dhe të papranueshëm të opozitës parlamentare, e cila në bllok la mandatet apo dogji mandatet e saj dhe praktikisht është jashtë Parlamentit që është institucioni kryesor ku përfaqësohen qytetarët shqiptarë, por është edhe institucioni më demokratik dhe përfaqësues i vendit. Në këtë drejtim, po të keni parasysh edhe disa elementë të tjerë sikurse është mungesa funksionale e Gjykatës Kushtetuese prej më shumë se një vit dhe paraliza në tërësi e sistemit gjyqësor, po të kemi parasysh mosfunksionimin e Gjykatës së Lartë, po të kemi parasysh atë raport të sforcuar që kemi mes institucioneve të pavarura dhe në përgjithësi ekzekutivit, po të kemi parasysh funksionimin e vet Parlamentit do të shohim se kriza është më e thellë, madje për mua është më e thellë sesa para një viti apo dy vjetësh apo dhe më para. Ajo fillon praktikisht që në ndryshimet kushtetuese të vitit 2008. Unë mendoj që aty mund të gjejmë rrënjët e kësaj krize në tërësinë e saj, e cila është ashpërsuar më shumë në këto dy vite dhe sidomos në dy muajt e fundit, pas këtij akti të opozitës. Po të vëmë re, ka patur një nxitim kohët e fundit nga të dy palët për të përshkallëzuar krizën…

Lutfi Dervishi: Si e keni lexuar këtë dëshirën për të shkuar me shpejtësi drejt përplasjes?
Presidenti Meta: Mendoj se është llogaritja gabim e të dy palëve dhe për arsye të ndryshme mendojnë që mund të imponojnë mënyra jo demokratike, si opozita ashtu dhe mazhoranca aktuale. Do të doja lejen tuaj, nëse ka mundësi, për të ndaluar te 2008. Ndryshimet kushtetuese të vitit 2008, më pas mënyra sesi u zbatua Reforma në Drejtësi …

Lutfi Dervishi: Ju jeni protagonist i të dyja momenteve. Në 2008 keni bërë grave urie për ndryshimet kushtetuese. Në reformën në drejtësi keni qenë protagonist për të farkëtuar një konsensus në kalimin e saj. Tashmë në këtë 10-vjeçar, ju shikoni rrënjët te 2008 dhe frytet te 2016 apo është diçka e përzjerë?
Presidenti Meta: Unë shikoj që kemi kaluar ose kemi bërë hapa prapa përsa i takon demokracisë parlamentare në Shqipëri dhe kemi bërë hapa para drejt instalimit të një liderizmi arbitrar. Është dëmtuar rëndë demokracia parlamentare për arsye të dëmtimit të sistemit zgjedhor, të listave të mbyllura ku qytetarët votojnë për partinë dhe kryetarin e partisë. Dhe natyrisht që është kryetari i partisë që bën listën e deputetëve. Po të vëmë re edhe sjellja e deputetëve ka ndryshuar mjaft nga ajo periudhë deri më sot, sepse çdo deputet që do të kishte parësor interesin publik apo kombëtar dhe që do të shkonte në kundërshti me diktatin e lidershipit të partisë së tij, një ditë pa shpjegime fare do ta kuptonte veten që nuk ishte më në listën e radhës për deputet. Kjo na ka çuar në një tronditje serioze, jo vetëm të demokracisë parlamentare, por edhe të raporteve qeveri-Kuvend. Tashmë është evidente që nuk është më Kuvendi që kontrollon qeverinë, por është qeveria e cila kontrollon Kuvendin duke imponuar shpesh edhe miratimin e ligjeve në mënyrë flagrante në kundërshtim me Kushtetutën e Shqipërisë apo me interesin publik dhe njëkohësisht duke miratuar shumë ligje të cilat janë rezultat i një lobingu të caktuara, në kundërshtim edhe me parimet kushtetuese, me konventa në të cilat Shqipëria aderon, në kundërshtim me legjislacionin tonë, i cili është i plotë dhe i standardeve europiane, por që anashkakohet për shkak të ligjeve të posaçme të cilat tashmë po shndërrohen në një normë shumë të rrezikshme.

Lutfi Dervishi: Le të qëndrojmë një moment në këtë që thatë se sistemi zgjedhor i cili ka forcuar liderin na ka sjellë këtë situatë….
Presidenti Meta: Është dobësuar demokracia parlamentare sepse është dobësuar demokracia partiake. Ka rënë gjithë sistemi i llogaridhënies të drejtuesve të partitë e tyre dhe njëkohësisht edhe i qeverisë në Parlament.

Lutfi Dervishi: Dakord, nëse i qëndrojmë një varianti tjetër që ky është sistem shumë i mirë. Nëse liderët politikë do të ishin të përgjegjshëm do t’i jepnin vendit elitën. D.m.th, nuk ka rast më të mirë që Parlamenti i Shqipërisë të ketë elitën e vet më të mirë për shkak të vullnetit të liderëve. Pyetja është: pse do të ndryshojmë sistemin dhe jo liderët që na kanë sjellë këtë përbërje në Parlament?
Presidenti Meta: Sepse pa ndryshuar sistemin e ke të vështirë të ndryshosh liderin apo mënyrën e lidershipit. Së dyti, të mos harrojmë se ne jemi një vend që kemi trashëgimi autoritare dhe nëse i jepet mundësia një lideri për të qenë më arbitrar, padyshim që ai edhe për shkak të këtij graviteti që vjen nga mendësia jonë, nga e kaluara, padyshim që do të shkonte me shpejtësi drejt një modeli autoritar. Kështu që ne nuk mund ta kemi garancinë e të ardhmes tonë tek individët, por duhet t’u besojmë institucioneve dhe garantimit të një sistemi me rregulla të qarta dhe me dy parime të domosdoshme që bëjnë dallimin nga sistemi autoritar apo diktatorial nga ai demokratik, ai i check and balance dhe ai i garantimit të llogaridhënies.

Lutfi Dervishi: Z. President ju folët për sistemin, por një pjesë e opozitës ka dalë nga sistemi duke bërë djegien e mandateve. Nuk është se ju nuk e keni paralajmëruar për ti ndaluar në këtë akt. Unë po citoj një deklaratë që keni bërë në janar ku keni thënë: “Mos mendoni se duke djegur mandatet dikush në Bruksel apo gjetkë do të mbetet pa gjumë. Mendoj se opozita duhet të ketë një qasje tjetër, shumë më aktive, më produktive dhe më institucionale. Kjo nuk përjashton reagimin dhe protestat e format e tjera që e bëjnë demokracinë më vitale”. Kjo duket dhe receta që u dha më vonë dhe nga analistë të ndryshëm, që opozita duhet të bënte një kombinim dhe jo të dilte nga sistemi. Përse nuk ju dëgjuan?
Presidenti Meta: Duhet të keni parasysh që qëndrimi im, jo kundër djegies së mandateve që gjithmonë më është dukur një marrëzi, mund ta them pa frikë këtë gjë, por edhe ndaj bojkotit ka qenë gjithmonë që bojkoti është për të dhënë një mesazh, mund të ikësh në një seancë ku shkelet një e drejtë apo do të japësh një qëndrim që do të tërheqësh vëmendjen e opinionit, por nuk është një zgjidhje, pasi duke mos pasur iluzione dhe duke mos kërkuar standardet e demokracisë daneze, pasi kjo është dhe çështje kulture e tradite, besoj se edhe pse Parlamenti ynë apo institucionet tona kanë mangësitë e tyre, rruga më e mirë është të punosh brenda institucioneve për t’i përmirësuar ato. Ashtu sikurse mund të punosh edhe jashtë tyre përmes protestave duke ushtuar presion apo ndikim në mënyrë që ato të jenë në lartësinë e duhur që kërkon Kushtetuta, ligji, interesi kombëtar dhe publik. Pra, nuk kam qenë dakord me këtë qasje, ashtu sikur se kam qenë gjithmonë i bindur që mazhoranca duhet të bënte përpjekje shumë më të mëdha për dialogun me opozitën, për tu bashkërenduar me të për shumë çështje të rëndësishme, sidomos ato të integrimit europian, sepse duhet paraqitur duhet demonstruar si një interes kombëtar, po këtë gjë nuk e kemi vënë re. Mua më vjen keq për këtë situatë sepse ka qenë tërësisht e evitueshme. Por dëshira për të treguar forcë secila palë më tjetrën na ka sjellë në këtë përshkallëzim të krizës. Shpresoj të jemi ende në kohë që të mos shkojmë drejt një konfrontimi që do të ishte tërësisht i pafalshëm për të gjithë. Siç e kam theksuar dhe më parë të gjithë duhet të kemi nxjerr mësime nga ‘96-’97 dhe nuk do të rrezikojmë arritjet e vendit që nga ajo kohë e deri më tani, përfshirë edhe liberalizmin e vizave dhe shumë arritjeve të tjera. Në këtë drejtim duhet një reflektim nga të gjithë për të rikthyer vendin në normalitet kushtetues, institucional, demokratik, sepse ky është vendi i të gjithë neve dhe nuk mund të ecim me logjikën e përjashtimit.

Lutfi Dervishi: Nëse një i huaj, p.sh si z. Palmer që vizitoi Shqipërinë, do të kuptojë se çfarë është kjo krizë dhe ju kërkon një shpjegim, ju si i përgjigjeni?
Presidenti Meta: Duhet të kemi parasysh se ne jemi këtu ku jemi me arritjet dhe mangësitë tona, falë përkrahjes së partnerëve, të cilët janë pjesë e arritjeve tona, të cilët janë pjesë edhe e mangësive…

Lutfi Dervishi: D.m.th ka autorësi të huaj edhe në dështime tona?
Presidenti Meta: Nuk ishte ky qëllimi, por dua të them se nuk duhet të mbivlerësojmë faktorin ndërkombëtar, aq më tepër tani pas tre dekadash. Sepse faktori ndërkombëtar ka dhe punë të tjera, ka kriza më të forta, ka konflikte më të ashpra…

Lutfi Dervishi: Ju keni thënë demokracia nuk vjen as nga SHBA dhe as nga Brukseli, të gjithë do pajtohen me atë demokraci që do pranojnë njerëzit këtu. D.m.th ku dallon demokracia jonë nga ajo e vendeve që na kanë mbështetur?
Presidenti Meta: Demokracia jonë është e re dhe si e re është e rrezikuar për t’u kthyer atje ku ishte dhe sikurse e shpjeguam deri tani, aq sa patëm mundësi, ne….

Presidenti Meta: Në qoftë se shohim dy e vite e ca vërejmë se zbatimi ka qenë tërësisht i njëanshëm, dhe ka qenë i orientuar drejt emrave dhe standardeve. Standardeve kushtetuese, standardeve të përcaktuara në shtatë ligjet e reformës, dhe në tërësi në gjithë atë rrjedhë dhe logjikë që duhet të ecte ky proces.

Gazetari: Cilat janë ato raste që ju bëjnë të thoni se nuk po shkohet drejt standardeve, por po shkohet drejt emrave, në një kohë që kjo reformë po bëhet mbi bazën e një, dhe po citoj: “nevoje ulëritëse që kishte për ndryshime në sistem”?”

Presidenti Meta: Nevoja ka qenë ulëritëse. Është akoma edhe më ulëritëse sot, por mjafton t’ju shpjegoj përse ne, sepse në fakt kushdo mund të pyesë sot me të drejtë: Përse Shqipëria nuk ka Gjykatë Kushtetuese?

Në fillim të tetorit, kur ka ardhur Drejtori i Përgjithshëm i Komisionit Europian për Zgjerimin, zoti Danielson dhe ka filluar të më flasë për sukseset e reformës në drejtësi, i kam thënë: “Patjetër. Tani t’i lemë pak sukseset! Le të shikojmë pak problemet se janë shumë të mëdha! Unë jam Presidenti i Shqipërisë dhe Shqipëria nuk ka Gjykatë Kushtetuese!” Dhe ne kemi probleme, sepse ka probleme, jo vetëm midis opozitës dhe qeverisë. Ka probleme midis parlamentit dhe qeverisë, midis presidentit dhe qeverisë, midis presidentit dhe parlamentit. Ka midis grupeve të interesit, ka midis qytetarëve probleme nga më të ndryshmet. Nuk jap dot përgjigje se kur do të ketë Shqipëria Gjykatë Kushtetuese. Thonë shpesh: Hë se nuk ka më mirë kështu, pa Gjykatë Kushtetuese…!

Unë kam qenë ndoshta i vetmit, që kur kemi diskutuar për çështjen e vettingut, kam thënë: Vetting kudo, por jo pa Gjykatën Kushtetuese, pr dy arsye: sepse ka pasur një shqetësim që vërtet mund të vijmë në një situatë të tillë. Nuk e kam menduar kurrë se mund të vijmë deri këtu, por sidoqoftë, qoftë edhe një kufizim më i madh i trupës nga vettingu, do të sillte probleme të mëdha në funksionimin e Gjykatës Kushtetuese.

Dhe së dyti, për arsye se Gjykata Kushtetuese në Shqipëri në të kaluarën, ndryshe nga pjesa tjetër e sistemit, ka qenë një gjykatë e cila në tërësi ka mbajtur qëndrime…

Gazetari: …Ka frenuar ekzekutivin.

Presidenti Meta: … në interes të publikut, në interes të demokracisë, në interes të qytetarit apo të të drejtave të njeriut edhe në interesin kombëtar. Dhe kjo është vlerësuar edhe nga njëra palë kur ishte në opozita, edhe nga pala tjetër kur kanë ndërruar vendet në Kuvend. Pra kjo ka qenë. Dy gjëra ka pasur Shqipëria: Komisionin e Venecias që të dyja palët gjithmonë e kanë pranuar, e kanë respektuar, po, ndërkombëtar për çështjet e Kushtetutës dhe Gjykatën Kushtetuese të Shqipërisë. Dhe janë dhënë garancitë që kjo nuk do të ndodhë. Dhe për Gjykatën Kushtetuese nuk kishte asnjë arsye që të ndodhë. Po pse ndodhi, pa hyrë shumë thellë?

Unë kam qenë kryetar i Kuvendit kur është hedhur shorti i parë në dhjetor të vitit 2016 për të zgjedhur anëtarët e KED-së, pra të Komisionit për Emërimet në Drejtësi, që krijohet me përfaqësues të institucioneve të ndryshme, nga Prokuroria, gjykata, etj., etj., të cilët me short, sipas kritereve të përcaktuara në ligje, zgjidhen dhe pastaj këta bëjnë rankimin e kandidatëve për vendet vakante për Gjykatën Kushtetuese, zgjedhjen e Inspektorit të Përgjitshëm, etj., etj. E mbaj mend shumë mirë që kam bërë një punë me shumë përgjegjësi, një punë që e ka drejtuar njëra prej këtyre zonjave, e cila sot punon në komisionin e vettingut, ka qenë sekretare e Përgjithshme, në bashkëpunim të ngushtë me EURALIUS-in, me OPDAT-in, me gjithë institucionet e tjera, një punë perfektë do të thosha nga pikëpamja e transparencës. Është hedhur shorti. Në momentin që kanë dalë emrat, ato nuk i pëlqyen kryeministrit. Reagoi në Facebook që këta nuk janë emrat, të cilët do të bëjnë drejtësinë e re! Pastaj na doli edhe një përfaqësues ndërkombëtar që kjo ka ndodhur kështu se prokurori ka manipuluar këto, ku e di unë, kriteret. Gjë e pavërtetë. Dhe kur u sqarua doli se ishin disinformuar përfaqësues të Partisë Socialiste. Dhe një vit nuk u mblodh më Komisioni i Emërimeve në Drejtësi. Nëqoftëse kishte pasur një shqetësim kryeministri apo kushdo tjetër, apo ndonjë ndërkombëtar për këtë procedurë, mund të kishte ndërhyrë në kohë. Ishte shtyrë mbledhja e KED-së, ishin bërë verifikimet e duhura dhe çështja ishte zgjidhur. Dhe Shqipëria nuk do të ishte këtu ku është. Ka humbur dy vite e gjysmë për këtë çështje.

Marrim rastin tjetër…

Gazetari: Kë ngarkoni me përgjegjësi për këtë?

Presidenti Meta: Të paktën për Gjykatën Kushtetuese, më falni, se nuk do të merrem tani me historitë e të gjitha institucioneve të drejtësisë, sepse nuk është jy qëllimi im, por unë kam për detyrë që të them gjëra të vërteta, sepse nuk mund të pranoj ndërkombëtarë të papërgjegjshëm, që mund të thotë se do të bëhet kështu, dhe do të bëhet ashtu! Si mund të flasin këta kështu?! Ku ndodh në një vend të Bashkimit Europian që të rrijë vendi qoftë edhe një minutë pa Gjykatë Kushtetuese?! Një vend pa Gjykatë Kushtetuese, është një vend pa kushtetutë! Kjo duhet të jetë një gjë e qartë. Nuk mund të na marrin ne për një vend të kategorisë së dhjetë! As në vendin më të prapambetur afrikan nuk mund të thuhen këto gjëra, nëqoftëse ne u japim mirëbesim. Edhe u japim këtë rol, atëherë ata këtë rol duhet ta luajnë drejt, në respekt të parimeve të shtetit të së drejtës që na e kërkojnë, në respekt edhe të rolit që i kemi dhënë, sepse ne e kemi vendosur në Kushtetutë, nuk e kemi vendosur kot që çfarë i pëlqen një pale që thotë ONM-ja, e kualifikon. çfarë nuk i pëlqen, e kthen prapë. Ky është një proces që duhet marrë shumë më seriozisht nga sa është marrë deri tani.

Dhe të vijmë prapë te rasti tjetër: Bëhem President i Republikës në korrik. Duke e ditur këtë çështje, sepse shorti i KED-së hidhet çdo vit. Duke e ditur këtë gjë, mandatin njëvjeçar, sepse zoti Nishani nuk e di për çfarë arsye si president nuk e hodhi shortin. Nuk e mbaj mend. Pastaj procedura është që bën parlamenti. Por duke i ditur këto probleme dhe duke qenë i shqetësuar për këtë gjë, i kërkoj zyrtarisht ambasadores së BE-së dhe i them zyrtarisht që të takohemi dhe të bisedojmë për këtë çështje. Sepse unë jam president, duhet të hedh shortin dhe dua të shmang çdo lloj kontestimi që hedhjes së shortit pas shortit, që jo u zbatuan kriteret, jo nuk u zbatuan kriteret! Sepse nuk shkon që Presidenti i Republikës të bëjë këtë procedurë dhe të kontestohet si proces. Takohemi, biem dakord me EURALIUS-in. EURALIUS-i bie dakord me grupin e këshilltarëve të mi në një takim informal, pa media, në mënyrë që ne të unifikojmë qëndrimin mbi kriteret e të gjitha institucioneve. Të shmangnim ato gjëra që ndodhën herën e parë. Një ditë përpara se të ndodhte ai takim, ku normalisht do të merrnin pjesë edhe përfaqësuesit e tjerë të institucioneve të pavarura, përfshirë edhe nga parlamenti, EURALIUS-i i çon zyrës së këshilltarëve të mi ligjorë që ne nuk marrim dot pjesë nesër në këtë takim! Atëherë u detyrova që të mos e bëja takimin, sepse unë nuk do të bëja takim për të menaxhuar debatet apo interesat e ndryshme. Unë e doja EURALIUS-in aty sepse ne prandaj i kemi këta këtu. Sepse prandaj BE-ja i paguan që të na japin mendimin e tyre të pavarur e të paanshëm, pavarësisht se çfarë mendon secila palë: qeveria apo opozita, presidenti apo kuvendi, bazuar në ndryshimet kushtetuese që kemi bërë, më shtatë ligjet që kemi bërë, apo me çdo gjë tjetër. Në atë moment u detyrova dhe ia kalova kryetarit të Kuvendit menjëherë, duke ia bërë të qartë se jemi në një situatë ekstra ligjore. sepse kishin kaluar shumë afate dhe kishim shumë probleme. Parlamenti e ka miratuar reformën dhe parlamenti është institucioni kryesor që mund të bëjë edhe interpretimin, sepse ka edhe komision ligjesh, ka byro parlamentare, ka shumë instrumente. Ju lutem ndiqeni këtë çështje që të ecë sa më parë! Kuvendi e bëri si e bëri, sepse nuk po u hyj këtyre komenteve. Prapë dalin emrat. Prapë nuk pëlqehen emrat. Prapë goditen emrat publikisht. Dhe nuk mblidhet më. Mblidhet vetëm njëherë KED-ja dhe nuk mblidhet më. Kështu ikën dy vite me Këshillin e Emërimeve të Drejtësisë dhe prandaj jemi në këtë situatë që jemi me Gjykatën Kushtetuese. Sepse pati interesa për të orientuar një proces drejt emrave dhe drejt kapjes së Gjykatës Kushtetuese apo Inspektorit të Përgjithshëm të Drejtësisë, sepse KED-ja zgjedh edhe Inspektorin e Përgjithshëm të Drejtësisë dhe jo drejt standardeve. Nëqoftëse kishte probleme, unë ua kisha thënë me kohë: ka probleme, i kemi kaluar afatet me Kushtetutë, hajde se i zgjidhim këto gjëra, i rivendosim proceset në afate! Por ne nuk mund të lemë vendin në këtë situatë, sepse kjo situatë është tepër e rrezikshme, e cila rrezikon të gjitha garancitë demokratike. Jo vetëm të opozitës apo të grupeve të interesit, por të çdo qytetari.

Presidenti Meta: Ndiqeni këtë çështje që të ecë sa më parë. E bëri Kuvendi, si e bëri, nuk po i hyj këtyre komenteve. Prapë dalin emra, prapë nuk pëlqehen emrat, prapë goditen emrat publikisht, mbidhet vetëm njëherë KED dhe nuk mblidhet më. Kështu ikën dy vite më Komisionin e Emërimeve të Drejtësisë dhe prandaj jemi në këtë situatë që jemi me Gjykatën Kushtetuese sepse pati interesa për të orientuar një proces drejt emrave dhe drejt kapjes së Gjykatës Kushtetuese apo Inspektorit të Përgjithshëm të Drejtësisë sepse KED zgjedh dhe Inspektorin e Përgjithshëm të Drejtësisë dhe drejt standardeve. Unë i kisha thënë me kohë nëse do të kishte probleme në afatet në Kushtetutë, hajde i zgjidhim këto probleme dhe i vendosim proceset në afate.
Ne nuk mund të lemë vendin në këtë situatë sepse kjo është një situatë tepër e rrezikshme, e cila rrezikon të gjitha garancitë demokratike jo vetëm të opozitës apo të grupeve të interesit, por të çdo qytetari.

Gazetari: Ekspozeja që po bëni është e qartë.
Presidenti Meta: S’është e qartë, është e rëndë.

Gazetari: Nëse i vë përballë deklaratat e ndërkombëtarëve që thonë, reforma po jep sukses, këto po pastrohen, është një tablo krejt tjetër…
Presidenti Meta: Unë jam Presidenti i Shqipërisë, unë nuk jam President ambasadash. Këtë duhet ta keni të qartë dhe nuk fshihem pas ambasadave.

Gazetari: Nuk e kam thjesht fjalën për ambasadat, por deklarata nga Brukseli, Uashingtoni..
Presidenti Meta: Të vijnë nga gjithë bota deklaratat. Unë të vërtetës i them ‘e vërtetë’ dhe ky vend duhet të shohë se çfarë i thotë Kushtetuta e tij, të shikojë ligjet e tij. Ndryshe nuk do të bëhet asnjëherë një shtet serioz, në radhë të parë për qytetarët e vetë dhe më pas ta marrin dhe të huajt seriozisht. Nëse del një ambasador dhe thotë – “Gjykata Kushtetuese ka aftësi korrektuese.”
Si paska aftësi korrektuese? Pse redaktorë janë ata? Ata kanë fuqinë supreme për të zgjidhur çdo konflikt kushtetues midis çdo lloj institucioni në këtë vend. Janë fjala e fundit. Janë Kushtetuta e Shqipërisë në vendimmarrje. Këto janë gjëra që ne ua kemi lejuar dhe ata dhe për shkak të mosnjohjes dhe për shkak se familjarizohen me ne këtu dalin e bëjnë qëndrime të tilla dhe më shumë ndonjëherë krijojnë kaos se sa ndihmojnë mbi një proces serioz.
I kam thënë zotit Danielson që në fillim të tetorit – “Po u vazhdua kështu do të kemi probleme serioze. Të lutem, Komisioni Europian duhet të sjellë ekspertë nga Brukseli për të parë se si është zbatuar reforma në drejtësi, që nga ndryshimet kushtetuese që janë bërë, sepse aty është reforma, dhe deri tek gjithë zbatimi i saj, sepse BE-ja ka investuar kredibilitetin e vetë, por njëkohësisht investon gjithë këto para, taksapaguesit europianë dhe këtë e bëjnë për një drejtësi të pavarur, për një drejtësi me standarde dhe të vërtetë në Shqipëri. Po u bë kjo gjë, kjo na ndihmon të hyjmë më shpejt në BE.
Unë këtë ua thashë, sepse edhe mos ua thoja për të sqaruar që përpjekjet e mia kanë qenë të qartë se nëqoftëse akumulohet një tension, një konflikt, nëqoftëse sjelljet e njëanshme dominojnë çdo institucion, natyrisht që në situata të tilla do të vihet.
Gazetari: Presidenti nuk mund të zëvendësojë shoqërinë civile, nuk mund të zëvendësojë opozitën, as Parlamentin, as Qeverinë…
Presidenti Meta: Shoqëria civile për mua ka bërë një reagim, pavarësisht se ai është një reagim i cili duhet marrë edhe më seriozisht nga të gjithë, sikurse ishte rasti i fundit i Komitetit të Helsinkit me Fondacionin e Shoqërisë së Hapur dhe me Institutin e Studimeve Politike, në mos gaboj, i cili tregonte qartë për shqetësimet serioze të zbatimit të reformës në drejtësi, përfshirë dhe vettingut dhe krijimit të institucioneve të reja për problemet serioze me mungesën e transparencës dhe me ngadalësinë e këtij procesi.

(BalkanWeb)