Një krizë kufitare disa mujore, përgjatë kufijve të Bashkimit Europiane me Bjellorusinë është shndërruar këtë javë në një mosmarrëveshje serioze gjeopolitike dhe ka ngjallur frikë për një fatkeqësi humanitare.

Që nga e hëna më shumë refugjatë i janë bashkuar turmave të bllokuara pranë kufirit Bjellorusi-Poloni. Deri tani mendohet se mijëra njerëz ndodhen në kufirin që ndan të dy vendet.

Ndërsa atyre që përpiqen të largohen nga Bjellorusia u është mohuar hyrja në Poloni me një gardh të me tela me gjemba si edhe nga masa të forcave të sigurisë.

Njerëzit atje po përballen edhe me temperaturat e ulëta, pa mundësi për kujdes mjekësor, ndërsa frika për sigurinë e tyre sa vjen edhe rritet.

Çfarë po ndodh?

Rreth 3,000 deri në 4,000 emigrantë dhe refugjatë, shumë prej të cilëve thuhet se janë nga Lindja e Mesme dhe Afganistani, janë vendosur midis Bjellorusisë dhe Polonisë.

Grupet e të drejtave të njeriut dhe organet globale kanë ngritur shqetësime për mirëqenien e tyre, duke vënë në dukje një varg vdekjesh të raportuara në të dy anët e kufirit si dëshmi e kushteve të pabesë me të cilat përballen me fillimin e dimrit.

Punonjësit e ndihmës, avokatët dhe gazetarët janë penguar të hyjnë në zonat kritike kufitare nga të dyja anët.

Por si filloi kriza?

Kriza shpërtheu në fillim të këtij viti, kur presidenti i Bjellorusisë, Alexander Lukashenko, reagoi me ashpër ndaj sanksioneve të BE-së. Blloku e kishte dënuar Minskun për devijimin me forcë të një avioni pasagjerësh në maj dhe arrestimin pasues të një gazetari disident, Roman Protasevich, i cili ishte në bord.

Muaj më parë, BE dhe Shtetet e Bashkuara penalizuan qeverinë e Lukashenkos për goditjen e disidencës pas zgjedhjeve të diskutueshme të gushtit 2020, të cilat i dhanë 67-vjeçarit një mandat të gjashtë dhe provokuan protesta masive antiqeveritare.

I zemëruar nga masat e ashpra, Lukashenko u kundërpërgjigj duke njoftuar se Bjellorusia do të ndalonte përpjekjet për të parandaluar migrantët dhe refugjatët pa dokumente që të arrijnë në BE, duke argumentuar se sanksionet e bllokut e privuan qeverinë e tij nga fondet e nevojshme për ta bërë këtë.

Që atëherë, vendet anëtare të BE-së në kufi me Bjellorusinë, përfshirë Lituaninë, Letoninë dhe Poloninë, kanë raportuar rritje të lartë të numrit të njerëzve që përpiqen të kalojnë kufijtë e tyre.

Çfarë është deklaruar?

BE-ja akuzon Minskun për tërheqjen e qëllimshme të emigrantëve dhe refugjatëve në Bjellorusi dhe më pas i dërgon ata drejt perëndimit me premtime për hyrje të lehtë në bllok, si një hakmarrje për sanksionet.

Por Lukashenko i mohon këto akuza dhe akuzon BE-në për shkelje të të drejtave të njeriut duke u mohuar njerëzve kalimin e sigurt, në kundërshtim me rregullat ndërkombëtare të azilit.

A ka Rusia ndonjë rol në këtë situatë?

Varshava ka akuzuar presidentin rus Vladimir Putin për organizimin e krizës që po shpaloset.

Por Moska, nga e cila qeveria e Lukashenkos shihet si aleate dhe kreditore, ka mohuar përfshirjen.

Në vend të kësaj, ajo ka akuzuar Poloninë dhe vendet e saj anëtare të BE-së për përpjekje për të “mbytur” Bjellorusinë, të cilën Kremlini e sheh si një tampon sigurie kundër bllokut dhe aleancës ushtarake transatlantike të NATO-s të kryesuar nga SHBA në krahun e saj perëndimor.

Moska dërgoi parashutistë në Bjellorusi të premten për stërvitje ushtarake. Në fillim të kësaj jave, ajo vendosi dy bombardues strategjikë me aftësi bërthamore në misione patrullimi mbi Bjellorusi për dy ditë rresht, shkruan Al Jazeera.

Çfarë mund të ndodhë më pas?

Është e paqartë, por përshkallëzimi i mëtejshëm duket i mundshëm.

BE po ‘diskuton’ nëse do të vendosë akoma më shumë sanksione kundër Minskut në përgjigje të krizës kufitare. Masat, të cilat thuhet se mund të synojnë gjithashtu linjat ajrore që blloku mendon se janë të përfshira në situatë, mund të hyjnë në fuqi sa më shpejt, ndoshta nga e hëna.

Bjellorusia vazhdon të mohojë e krizën dhe paralajmëron se nuk mund të ndihmojë në përfundimin e saj nëse nuk hiqen dënimet e mëparshme të vendosura ndaj qeverisë së Lukashenkos nga fuqitë perëndimore.

Minsk ka kërcënuar gjithashtu se do të ndërpresë furnizimin me gaz rus në Evropë përmes tubacioneve që kalojnë tranzit nëpër territorin Bjellorusi si hakmarrje për çdo sanksion të ri të BE-së.

Por të premten, Kremlini u distancua nga ai kërcënim, duke thënë se nuk ishte konsultuar para komenteve të Lukashenkos dhe se do të përmbushte kontratat e tij të furnizimit me gaz.

Tregu evropian i gazit, ku çmimet kanë arritur nivele rekord në javët e fundit, do të ishte shumë i ndjeshëm ndaj çdo ndërprerjeje të furnizimit.

(BalkanWeb)