Policia iraniane dhe forcat e sigurisë u përleshën me demonstruesit në dhjetëra qytete të martën, thanë media shtetërore dhe mediat sociale, mes protestave të vazhdueshme kundër vdekjes së gruas së re iraniane Mahsa Amini në paraburgim nga policia.
Amini, 22 vjeç, nga qyteti kurd iranian Saqez, u arrestua këtë muaj në Teheran për “veshje të papërshtatshme” nga policia e moralit që zbaton kodin e rreptë të veshjes së Republikës Islamike.
Vdekja e saj ka ndezur shfaqjen e parë të madhe të opozitës në rrugët e Iranit që kur autoritetet shtypën protestat kundër rritjes së çmimit të benzinës në vitin 2019.
Pavarësisht rritjes së numrit të vdekjeve dhe goditjes së ashpër nga autoritetet, videot e postuara në Twitter treguan demonstruesit që bënin thirrje për rënien e institucionit klerik ndërsa përlesheshin me forcat e sigurisë në Teheran, Tabriz, Karaj, Yazd dhe shumë qytete të tjera iraniane.
Televizioni shtetëror tha se policia u përlesh me ata që i quajti “rebelë” në disa qytete dhe hodhi gaz lotsjellës për t’i shpërndarë ata.
Videot e postuara në mediat sociale nga brenda Iranit treguan protestuesit duke brohoritur, “Grua, Jeta, Liri”, ndërsa gratë tundnin dhe digjnin mbulesat e tyre.
Videot në Twitter treguan protestuesit duke brohoritur “Vdekje diktatorit” në qytetin e Tabrizit, një referencë për Udhëheqësin Suprem të autoritetit më të lartë të Iranit, Ayatollah Ali Khamenei. Në qytetet kurde të Sanandajt dhe Sardashtit, policia qëlloi kundër protestuesve, treguan videot në Twitter.
“Unë do të vras ata që vranë motrën time”, u dëgjuan thirrjet e protestuesve në një nga videot nga Teherani.
Postimet në rrjetet sociale, së bashku me disa aktivistë, kanë bërë thirrje për një grevë mbarëkombëtare. Disa mësues universiteti kanë dhënë dorëheqjen në shenjë proteste kundër vdekjes së Aminit, sipas deklaratave të publikuara prej tyre në rrjetet sociale.
Studentët në disa universitete kanë refuzuar të marrin pjesë në mësime në shenjë proteste kundër arrestimit të gjerë të studentëve dhe përplasjeve të dhunshme me forcat e sigurisë në universitete.
Videot në mediat sociale dhe raportet e dorëheqjes nuk mund të verifikoheshin nga Reuters.
Vdekja e Amini ka tërhequr një dënim të gjerë ndërkombëtar, ndërsa Irani ka fajësuar “banditë” të lidhur me “armiqtë e huaj” për nxitjen e trazirave. Teherani ka akuzuar Shtetet e Bashkuara dhe disa vende evropiane se po përdorin trazirat në përpjekje për të destabilizuar Republikën Islamike.
Zyrtarët thanë se 41 persona, duke përfshirë anëtarë të policisë dhe një milici pro-qeveritare, vdiqën gjatë protestave. Por grupet iraniane të të drejtave të njeriut kanë raportuar një numër më të lartë.
Grupi iranian i të drejtave të njeriut Hengaw tha se “18 u vranë, 898 njerëz u plagosën dhe mbi 1,000 protestues kurdë janë arrestuar në dhjetë ditët e fundit”, duke vlerësuar shifrat të jenë më të larta.
Gjyqësori i Iranit ka ngritur gjykata speciale për të gjykuar “trazirat”, sipas mediave shtetërore.
Për ta bërë të vështirë për protestuesit postimin e videove në mediat sociale, autoritetet kanë kufizuar aksesin në internet në disa provinca, sipas observatorit të bllokimit të internetit NetBlocks në Twitter dhe burimeve në Iran.
Zonja Maryam Rajavi, presidentja e zgjedhur e Këshillit Kombëtar të Rezistencës së Iranit (NCRI), përshëndeti studentët e Universitetit të Teheranit duke brohoritur, “Lironi të gjithë të burgosurit politikë” dhe përshëndeti rininë rebele në zona të ndryshme të Teheranit duke u përballur me forcat represive dhe duke detyruar ata të tërhiqen dhe thanë, po, ne do ta marrim përsëri Iranin, ky është vullneti i popullit iranian dhe patjetër do të realizohet.
