NATO të dielën nënshkroi një premtim për të rritur shpenzimet e mbrojtjes para samitit të saj të ardhshëm, por Madridi këmbënguli se nuk do të duhej të arrinte pesë përqind të PBB-së të kërkuar nga Presidenti i SHBA-së Donald Trump.

Pretendimi i kryeministrit spanjoll Pedro Sanchez krijon një përplasje të mundshme me Trump, i cili ka ushtruar presion mbi aleatët që të angazhohen për këtë shifër kryesore kur të takohen për takimin dy-ditor që fillon të martën në Hagë.

Spanja kishte qenë pengesa e fundit në një marrëveshje kompromisi që i sheh aleatët të premtojnë të arrijnë 3.5 përqind në nevojat thelbësore ushtarake gjatë dekadës së ardhshme dhe të shpenzojnë 1.5 përqind në një kategori më të lirshme të shpenzimeve “të lidhura me mbrojtjen”, siç janë infrastruktura dhe siguria kibernetike.

Diplomatë të shumtë në NATO thanë se marrëveshja – që do të zbulohet në samit – kishte kaluar me miratimin e të gjitha 32 kombeve dhe se nuk kishte përjashtim për Madridin.

Por brenda pak minutash Sanchez doli duke thënë se kishte arritur një marrëveshje me NATO-n që do ta shihte vendin e tij të vazhdonte të respektonte angazhimet e tij “pa pasur nevojë të rriste shpenzimet tona të mbrojtjes në pesë përqind të produktit të brendshëm bruto”.

“Ne e kuptojmë vështirësinë e kontekstit gjeopolitik, respektojmë plotësisht dëshirën legjitime të vendeve të tjera për të rritur investimet e tyre në mbrojtje, nëse dëshirojnë, por ne nuk do ta bëjmë”, tha ai.

Diplomatët e NATO-s tani kanë frikë se pozicioni i Spanjës mund të minojë shfaqjen e saj të koreografuar me kujdes të unitetit me Trump në Hagë, e cila tashmë rrezikon të errësohet nga vendimi i SHBA-së për të sulmuar Iranin.

“Jo në rregull”, tha një diplomat, me kusht anonimiteti.

Pretendimet e Madridit erdhën pasi Sanchez të enjten hodhi një granatë të minutës së fundit në përgatitjet për takimin në Holandë duke marrë një qëndrim të fortë kundër marrëveshjes.

Në një letër të ashpër drejtuar shefit të NATO-s Mark Rutte, Sanchez tha se angazhimi për një shifër kryesore prej pesë përqind të PBB-së “jo vetëm që do të ishte i paarsyeshëm, por edhe kundërproduktiv”.

Kjo shkaktoi një paralajmërim nga Trump se “Spanja duhet të paguajë atë që të gjithë të tjerët duhet të paguajnë”.

“NATO do të duhet të merret me Spanjën”, u tha ai gazetarëve të premten, duke e quajtur vendin “famëkeq” për shpenzime më të pakta në mbrojtje sesa anëtarët e tjerë të aleancës.

Shpërthimi i udhëheqësit të qendrës së majtë të Madridit shkaktoi gjithashtu zemërim nga anëtarët e tjerë të NATO-s, të cilët dëshirojnë me çdo kusht ta mbajnë Trumpin në anën e tyre – i cili ka kërcënuar të mos i mbrojë aleatët që shpenzojnë shumë pak.

Premtimi shihet si çelës si për të kënaqur Trumpin ashtu edhe për të ndihmuar NATO-n të ndërtojë forcat që i nevojiten për të penguar Rusinë.

Pas disa ditësh debatesh që përfshinin Sanchez dhe Rutte, zyrtarët thanë se Spanja të dielën e miratoi premtimin.

Diplomatët thanë se gjuha rreth premtimit për shpenzime në deklaratën përfundimtare të samitit ishte zbutur pak nga “ne angazhohemi” në “aleatët angazhohen”.

Ata këmbëngulën që bazat e marrëveshjes të mbeteshin të paprekura dhe se ajo zbatohej për Spanjën.

Por burime qeveritare në Madrid thanë se ndryshimi gjuhësor nënkuptonte se vetëm ato vende që pranuan të hynin në të mbuloheshin nga premtimi dhe se Rutte ishte gati t’i dërgonte një letër Sanchez duke i thënë se Spanja do të ketë “fleksibilitet”.

Sanchez po përballet me një akt të vështirë balancimi të rreshtimit me aleatët e NATO-s dhe bindjes së partnerit të tij të vogël të koalicionit, aleancës së ekstremit të majtë Sumar, e cila është armiqësore ndaj rritjes së shpenzimeve ushtarake.

Spanja ka qenë një nga vendet e NATO-s me shpenzimet më të ulëta për mbrojtjen në terma relativë.

Vendi është gati të arrijë vetëm objektivin aktual të aleancës prej dy përqind këtë vit pas një injeksioni prej 10 miliardë eurosh (11.5 miliardë dollarë).