Myslimanët në Ukrainë po përballen me një Ramazan të vështirë këtë vit pasi agresioni rus po rëndon jetën e tyre, megjithatë shumë planifikojnë të përdorin sezonin e bamirësisë për të mbledhur para për të mbështetur ata në nevojë.
“Ne duhet të rregullojmë gjithçka”, tha Niyara Nimatova, një tatare e Krimesë dhe kreu i Lidhjes Myslimane të Ukrainës.

Në ditën e parë të muajit të agjërimit, të shtunën, ajo planifikon të përgatisë një darkë iftari me një grup familjesh të zhvendosura që janë duke qëndruar me të në qendrën islamike në Chernivtsi, raporton aljazeera.

“Shumë myslimanë shkuan jashtë vendit dhe ata që janë ende në Ukrainë kanë nevojë për mbështetje”, tha Nimatova në telefon nga qyteti perëndimor ukrainas ku ajo është zhvendosur nga provinca juglindore e Zaporizhzhia, pjesë të së cilës janë nën kontrollin rus.

Pesë javë pasi Rusia pushtoi Ukrainën, më shumë se 10 milionë njerëz janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre, duke përfshirë rreth katër milionë njerëz që u larguan jashtë vendit, sipas Kombeve të Bashkuara.

Myslimanët përbëjnë rreth një për qind të popullsisë së Ukrainës, një vend kryesisht i krishterë ortodoks ukrainas sipas fesë. Para luftës, Ukraina ishte shtëpia e më shumë se 20 mijë shtetasve turq, si dhe një numri të tatarëve të Krimesë.

Përgatitjet për Ramazanin kanë qenë të vështira dhe emocionale këtë vit pasi bombat bien në vend dhe shtetrrethimet janë vendosur, duke kufizuar lëvizjen në mbrëmje kur familjet mblidhen për të thyer agjërimin e ditës. Të zhvendosur nga lufta, shumë prej tyre janë gjithashtu larg shtëpive të tyre, rrjeteve mbështetëse të komunitetit dhe miqve – megjithatë, ata janë të vendosur të shfrytëzojnë sa më shumë periudhën festive.

“Ne duhet të jemi gati të bëjmë më të mirën për të marrë faljen e Zotit, të lutemi për familjet tona, shpirtrat tanë, vendin tonë, Ukrainën”, tha Nimatova, bashkëshorti i së cilës, Muhammet Mamutov, është imam.

Si një tatare e Krimesë, Nimatova është zhvendosur më parë – kur Rusia aneksoi gadishullin jugor të Krimesë në vitin 2014, ajo dhe familja e saj u detyruan të iknin në Zaporizhzhia.

“Kur jetonim në Krime, nuk e kishim menduar kurrë se do të duhej të largoheshim. Njerëzit e mi u deportuan më parë nga [udhëheqësi sovjetik Jozef] Stalini dhe gjyshërit dhe prindërit e mi gjithmonë kishin ëndrra për t’u kthyer”, tha ajo.

“Kur isha dy vjeç, në vitin 1988, u kthyem. Por më pas Rusia pushtoi Krimenë në vitin 2014 dhe ne e kuptuam që nuk mund të vazhdonim aktivitetet tona fetare kështu që u larguam. Tani jam larguar sërish nga shtëpia ime”, pohoi Nimatova.

Në vitin 1944, më shumë se 191 mijë tatarë të Krimesë u dëbuan me urdhër të Stalinit, kryesisht në Uzbekistanin e sotëm.

Nimatova tha se asaj i është dashur të ndryshojë shumë planet e saj për Ramazanin e këtij viti, duke përfshirë mësimet fetare – edhe pse disa do të vazhdojnë në internet – dhe përpjekjet për të ushqyer të pastrehët.

“Në Zaporizhzhia, komuniteti mysliman ishte i ndryshëm. Kishte shumë kombësi të ndryshme dhe të gjithë përgatitnin gatimet e tyre kombëtare. Një ditë do të hanim biryanis (ushqim indian), një ditë mantsev (ushqim palestinez) ose plov (ushqim uzbek)”, tha ajo.

“Tani jetojmë të fshehur kur dëgjojmë sirena. Nuk e dimë se çfarë do të sjellë e nesërmja. Është e vështirë psikologjikisht. Duket sikur jemi plakur 10 vjet që nga fillimi i kësaj lufte”, shtoi Nimatova.

Isa Celebi, një shitës turk i perdeve që ka jetuar në Ukrainë që nga viti 2010, tha se Ramazani i këtij viti do të gjejë shumë njerëz larg shtëpive të tyre, me disa “madje që jetojnë në makinat e tyre”.

“Ne gjithmonë e mbajmë shtëpinë tonë të hapur për njerëzit gjatë Ramazanit, apo luftës. Ne do të ndajmë bukën tonë”, tha ai, duke shtuar se stoqet e disa ushqimeve janë të ulëta, ndërsa çmimet janë rritur.

“Lufta na ndikoi keq dhe ne po luftojmë për të mbijetuar – biznesi im është ndalur plotësisht. Por besoj se do të shohim një fund, ndoshta pas një viti, ndoshta dy, por ditët e mira do të kthehen. Kjo është arsyeja pse unë nuk do të largohem nga ky vend”, pohoi turku.

Në fillim të luftës, Celebi ndihmoi në evakuimin e 400 turqve, myslimanëve dhe ukrainasve nga qyteti i tij i lindjes, Vinnytsia, në Ukrainën perëndimore, jashtë vendit.

Tani, ai po ndihmon 1000 jetimë që po qëndrojnë në Manastirin e Shenjtë të Ngjitjes së Shenjtë Banchenskyy të Chernivtsit aty pranë.
“Këta fëmijë janë mbushur me lot. Dua t’u jap të gjithë zekatin tonë këtë vit. Bëj thirrje për të tjerët, ju lutemi ndihmoni këtë vend ku fëmijët qajnë”, tha ai.

“Ukrainasit janë njerëz të mirë. Ne duhet të ndihmojmë në heqjen e barrës së tyre – u bëj thirrje të gjithëve të mbështesin ukrainasit”, tha Celebi.