Në ditët dhe javët përpara 11 marsit 2020, amerikanët edhe mund të justifikoheshin për nënvlerësimin e coronavirusit.
Kjo pasi Shtetet e Bashkuara ishin përballur me një sërë sëmundjesh infektive në dekadat e fundit – SARS, MERS, gripi i shpendëve, Zika, Ebola dhe të tjerët – dhe ishte e paqartë se si ky coronavirus i ri do të ishte veçanërisht i ndryshëm.
Madje, disa pjesë të SHBA kishin ndërmarrë veprime pasi shpërthimi fillestar në Itali ofroi një pasqyrë se sa keq mund të ndodhte.
Por çdo dyshim se pandemia e Covid-19 ishte gati të shkatërronte jetën e përditshme përfundoi më 11 mars, shkruan NBCnews.
Në këtë drejtim, NBC News ka kontaktuar disa njerëz, të cilët kanë folur në lidhje me kujtimet e tyre për atë ditë, vendimet që ata morën, ndjenjat që patën dhe momentet e jetës së tyre para se pandemia të vendoste SHBA-në dhe botën në një udhë krejtësisht të re.
Ata janë Kryebashkiaku i San Franciskos, London Breed; Zëvendës Komisioneri i NBA-së, Mark Tatum; Jennifer Christie, zyrtarja kryesore e burimeve njerëzore në Twitter; Anita Dunn, atëherë një këshilltare e fushatës së Joe Biden; Joe Grogan, atëherë drejtori i Këshillit të Politikës së Brendshme të Shtëpisë së Bardhë; dhe Dr. Vin Gupta, një pulmonolog me bazë në Seattle, i cili pa disa nga pacientët e parë të SHBA-së me Covid-19.
Para 11 marsit
Coronavirusi kishte ardhur në SHBA, por përtej kësaj, dihej pak për të.
Një “rrahje daulle” e zhvillimeve duke filluar në janar u kthye në një “lumë azhurnimesh” të përditshme në shkurt dhe në fillim të marsit, përcjell Telegrafi.
Por paralajmërimet për “përhapjen në komunitet” kishin filluar të linin të kuptohej se autoritetet nuk kishin “bllokadë” mbi virusin.
London Breed, kryetare e bashkisë së San Franciskos: “Edhe para 11 marsit, pasi flisnim rreth virusit dhe të gjitha gjërave që ndodhnin, ne kishim ndjerë ndikimet në mënyrën se si njerëzit ndaluan të hanin në restorantet kineze dhe ndaluan të shkonin në Chinatown. Konventat u anuluan. Gjërat tashmë po lëviznin në një drejtim të veçantë, por kishte kaq shumë pasiguri”.
Joe Grogan, drejtor i Këshillit të Politikës së Brendshme të Shtëpisë së Bardhë: “Tempo e gjithçkaje ishte me të vërtetë në rritje. Mbyllja e udhëtimit ose ndalimi i udhëtimit nga Evropa ishte ngritur si çështje më parë, por kishte shumë komunikime midis Koordinatorit të Task Forcës së Coronavirusit të Shtëpisë së Bardhë, Debbie Birx, si dhe Drejtorit të Institutit Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive, Anthony Fauci – Drejtorit për Qendrat për Sëmundje dhe Parandalimit, Robert Redfield gjatë asaj fundjave…. Debbie po punonte vërtet për marrjen e të dhënave nga vendet evropiane, sepse në të vërtetë nuk kishim të dhëna për të cilat ndiheshim jashtëzakonisht të sigurt nga vendet aziatike. Por ajo po mblidhte më shumë të dhëna dhe po kuptonte se si po përhapet në Evropë. Kishte ende një farë rezistence nga skeptikët, por kishte të bënte me mbylljen, sa ishte një vendim kaq i rëndësishëm për të mbyllur udhëtimet nga Evropa, do të kishte efekte ekonomike kataklizmike”.
Anita Dunn, këshilltare e fushatës së Biden, me qendër në Filadelfia: “Ishte java më e mirë e fushatës. Ishin turma të mëdha, entuziazëm i madh, para që vinin nga donatorë të vegjël, gjithçka që dëshironi nga një fushatë presidenciale. Në një udhë paralele atë javë, ne po shqetësoheshim gjithnjë e më shumë rreth Covid-19. Ne shtuam pastrues dore në ngjarjet tona në mënyrë që të gjithë të mund të pastronin duart e tyre. Më 8 mars, në Misisipi, ne morëm vendimin për të ndaluar që Biden të ndalonte përshëndetjet me mbështetësit, pas fjalimeve të tij”.
Dr. Vin Gupta, kontribues mjekësor i NBC News dhe pulmonolog i kujdesit kritik, me qendër në Seattle: “Mendoj se në atë fund të shkurtit, në fillim të marsit, ne në atë moment e dinim që Covid-19 ishte në komunitetin tonë në Seattle, se ne ishim epiqendra fillestare. Dhe kishte shumë frikë se çfarë do të thoshte kjo”.
Jennifer Christie, zyrtarja kryesore e burimeve njerëzore të Twitter, atëherë me qendër në San Francisco: “Ne e morëm vendimin [për të dërguar njerëzit në shtëpi] një ditë më parë. Ne tashmë kishim disa situata midis 2 marsit dhe 10 marsit të zyrave ku kishim dikë që ishte pozitiv në test për Covid-19, kështu që na duhej të bënim një ‘fikje dhe pastrim’. Thjesht thamë, e dini, kjo nuk është me të vërtetë e menaxhueshme dhe ka shumë rreziqe të panjohura. Le të shkojmë përpara dhe të njoftojmë nesër se do të jetë një mandat i plotë i të punuarit nga shtëpia”.
Mëngjesin e 11 marsit
Në mëngjesin e 11 marsit, pandemia kishte nxjerrë në sprovë pjesën më të madhe të kombit amerikan, edhe nëse jeta e përditshme vazhdonte.
Rezervat amerikane ranë ndjeshëm më 9 mars.
Një ditë më parë, guvernatori i Nju Jorkut, Andrew Cuomo, kishte ngritur një “zonë kontrolli” rreth periferisë së New Rochelle të New York sepse më shumë se 100 raste ishin gjetur.
Grogan: “Ishte rreth orës 10 ose 11 paradite që kishte një mbledhje në dhomën e Roosevelt dhe kjo vazhdoi për pak kohë. Kjo nuk ishte një takim i shkurtër; kishte njerëz që hynin e dilnin. Nënkryetari ishte atje, [këshilltari i sigurimit kombëtar] Robert O’Brien, Jared [Kushner, dhëndri i Presidentit Donald Trump dhe këshilltar i lartë], Hope Hicks [këshilltar i presidentit], [Sekretari i Shtetit Mike] Pompeo , Chad Wolf [sekretari i përkohshëm i sigurimit të vendit], i cili nuk kishte qenë në asnjë nga këto takime më parë. …Kam marrë vesh nga një reporter për takimin dhe hyra atje… dhe pastaj në një moment u diskutua se kur do të shkonim me fjalimin [Zyra Ovale]. Dhe më kujtohet duke thënë: “Shikoni, ne duhet të shkojmë sonte…”.
Dunn: “Në thirrjen për takimin e mëngjesit, të gjithë ranë dakord se duhej t’i shndërronim ngjarjet tona në ngjarje virtuale për disa ditët në vijim… Por në të njëjtën kohë, ekzistonte kjo ndjenjë e madhe, thjesht, e konfuzionit për atë që do të ndodhte më tej, siç u thashë njerëzve, me ngjarjet tërheqëse dhe që ne po i zëvendësonim ato me virtuale. Dhe ne kishim vendime që duheshin marrë. Kishim njerëz që kishin punuar në shtetet kryesore. Çfarë bëjmë me këta njerëz?
Gupta: “Në atë pikë, kishte një ndjenjë ‘të mirë’, mbase kjo do të jetë një gjë afatshkurtër. Mbaj mend që u larguam, gruaja ime, e cila është pediatre, unë vetë, ne kishim një pushim të planifikuar me miqtë pediatër. … Ne fluturuam më 7 mars dhe kishim ndërmend të kalonim një pushim të shkurtër familjar dhe të ‘rimbusheshim’, dhe pastaj isha përsëri në Kujdes Intensiv një javë më pas”.
Christie: “Kishte shumë më shumë pyetje sesa kishte përgjigje. Kishte udhëzime kontradiktore rreth mbajtjes së maskave. Në të vërtetë nuk kishte ndonjë aftësi testimi, kështu që kushdo që po përjetonte simptoma, përveç nëse ishin të tmerrshme dhe kishin nevojë për shtrim në spital, njerëzve u thuhej thjesht supozoni se e keni virusin dhe qëndroni në shtëpi, por njerëzit nuk po merrnin konfirmime. Kishte kaq shumë të panjohura”.
Mesdita: OBSH për herë të parë e quan shpërthimin një pandemi
Në një konferencë për media rreth mesditës në Bregun Lindor, Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, drejtori i përgjithshëm i OBSH-së, thotë se shpërthimi i coronavirusit mund të “karakterizohet si një pandemi”.
Rreth një orë më vonë, Breed shpall një ndalim të mbledhjeve të mbi 1.000 njerëzve.
Breed: “Ky është një qytet i madh. Unë thjesht isha shumë i shqetësuar se duke u dhënë njerëzve mundësinë për tu mbledhur edhe më tej, ne po nënkuptojmë se nuk kemi një problem… Unë u takova me Rick Welts nga Warriors. Ata donin të ecnin përpara [duke pasur ende tifozë në lojëra], dhe fatkeqësisht, natyrisht, unë duhej ta refuzoja kërkesën. Ishte shumë e vështirë ta shikoja në sy dhe të thosha jo”.
Grogan: “Kishte një takim të madh atë ditë në dhomën Roosevelt dhe disa orë më vonë në Zyrën Ovale. Presidenti po vendoste që ne të duhej të mbyllnim udhëtimet nga Evropa. Nuk kishte unanimitet nga të gjithë në dhomë. Disa njerëz po ngrinin shqetësime ekonomike dhe ai [Trump] tha: ‘Shikoni, ne do t’i bëjmë paratë përsëri, por kurrë nuk do të jemi në gjendje t’i kthejmë këto jetë mbrapa. Ne duhet të mbyllim udhëtimet’. … Ai i la të gjithë të thoshin fjalën e tyre. Ne ishim të shqetësuar për gjërat që dilnin nga ai takim, kështu që u përcaktua që duhet të bënim që Presidenti të bënte një adresim atë natë. … (Trump) Ishte më i maturi që mendoj se kam parë ndonjëherë”.
Tom Hanks dhe një fjalim presidencial
Lajmet rreth coronavirusit kishin qenë duke u ndërtuar gjatë ditëve dhe javëve, por asgjë si ajo që do të ndodhte brenda disa orësh në mbrëmjen e 11 marsit, përcjell Telegrafi.
Tom Hanks do të njoftonte se ai dhe gruaja e tij, Rita Wilson, kishin dalë pozitivë për virusin; minutat e një ndeshjeje NBA do të anuloheshin dhe sezoni do të pezullohej; dhe Presidenti Donald Trump do t’i drejtohej kombit dhe do të shpallte ndalimin e udhëtarëve të huaj nga Evropa. Së fundmi, Twitter do të njoftojë se po mbyll zyrat në të gjithë botën.
Breed: “Dasmat u anuluan. Njerëzit më pyesnin nëse duhej të fluturonin apo jo… Në atë kohë, shumica e njerëzve mendonin se nuk do të zgjaste aq shumë sa zgjati”.
Grogan: “Presidenti në fund të fundit mori vendimin [për të ndaluar udhëtimin nga Evropa] dhe pastaj ai dha adresimin”.
Tatum: “Nuk fjeta shumë atë natë; ishte ndoshta rreth orës 3 e mëngjesit. [Ajo natë u kalua] vetëm në telefon, duke filluar përgatitjen për ditën tjetër. … Ishte më shumë si një ‘le të bëhemi gati për nesër, sepse e dimë se do të jetë me shumë pyetje’”.
Christie: “Unë kurrë nuk kisha provuar ndonjë gjë që të ishte kjo gjithëpërfshirëse. Zakonisht nëse keni një krizë në organizatën tuaj, ajo mund të jetë e lidhur me ekipin. Ju mund të keni një vend ose një vendndodhje zyre që po përjeton diçka, por diçka që po ndikonte çdo punonjës në një organizatë globale në të njëjtën mënyrë ishte thjesht një gjë shumë e re. Kur erdha në shtëpi, thjesht mbaj mend që i thash burrit tim: ‘Kjo do të jetë një nga ato rastet kur unë do të jem gjatë gjithë kohës në telefonin tim. Ne mund të shikojmë diçka dhe unë mund të përpiqem të marr një pushim, por unë do të kontrolloj telefonin tim gjatë gjithë kohës, kështu që le të vendosim një normale të re tani për të ardhmen’. Ai e kuptoi këtë”.
