Kur filloi lufta, gazetarët në Ukrainë e gjetën veten në qendër të historisë më të madhe në botë. Ata u bënë korrespondentë lufte brenda natës.

Gazetarët ukrainas u vunë në qendër të vëmendjes këtë javë kur bordi i çmimit Pulitzer u dha atyre një citim të veçantë, duke përshëndetur gazetarët e vendit për “guximin, qëndrueshmërinë dhe përkushtimin ndaj raportimit të vërtetë” që kanë treguar që nga pushtimi rus.

Por fillimisht, shkrimi i tregimeve dhe bërja e raporteve televizive ishte dytësore për reporterët, redaktorët dhe producentët që dëgjuan shpërthime rreth tyre dhe u përpoqën për të shkuar në vende vendstrehime të cilat u jepnin siguri.

Për më shumë se një muaj shumë gazetarë ukrainas u fokusuan te mbijetesa. Disa janë kthyer në punë, por shpesh atyre u mungojnë pajisjet mbrojtëse dhe trajnimi për mjedisin armiqësor.

“Shumë gazetarë u larguan nga Kievi. Ata nuk po mendonin nëse do të pushoheshin nga puna, por thjesht mendonin se duhej të largonin familjet e tyre,” tha Kristina Berdynskykh, një gazetare në një nga botimet kryesore të pavarura të Ukrainës, Novoye Vremya.

Pas ditëve të para, pothuajse i gjithë stafi i redaksive të njohura të Ukrainës u largua drejt perëndimit në Lviv, ku shumë prej tyre kanë mbetur atje. Lviv u bë shpejt kryeqyteti i ri i përkohshëm kur forcat ruse rrethuan Kievin.

“Nga gazetarët e shtypit që njoh, ndoshta kishte mbetur një grusht në Kiev. Kanë qenë kryesisht stacionet televizive që kishin ekipe të vogla korrespondentësh lufte që kishin përvojë në Donbas. Për të gjithë të tjerët, situata ishte një tronditje absolute,” tha Berdynskykh.

Ata që qëndruan në pikat e nxehta të Ukrainës filluan karriera të reja. Berdynskykh kaloi 18 netë duke fjetur në dysheme në metronë e Kievit për të shmangur granatimet dhe kreu intervista telefonike. Pa një makinë apo taksi, dhe me predha që fluturonin në qytet, intervistat personale ishin pothuajse të pamundura për muajin e parë.

“Në fillim ishin praktikisht vetëm gazetarë perëndimorë – korrespondentë lufte – që bënin raportime në terren. Por unë u jam mirënjohës atyre sepse ne ende po përshtateshim”, tha Berdynskykh, i cili ishte një reporter kryesor politik, por tani po fokusohet në përvojat e ukrainasve të zakonshëm anembanë vendit.

Raportimi origjinal është kthyer që atëherë në faqet e lajmeve të Ukrainës, por shumica e redaksive nuk mund të përballojnë që njëkohësisht t’i ofrojnë stafit të tyre pajisje mbrojtëse dhe të paguajnë paga, tha Katerina Sergatskova, e cila themeloi Fondin 24.02, qëllimi i të cilit është të mbledhë para për të ndihmuar në pajisjen e gazetarëve dhe redaksive me pajisjet e nevojshme. pajisje. Të ardhurat nga reklamat në internet, në të cilat mbështeteshin shumë faqe ukrainase të lajmeve u thanë kur ekonomia u mbyll.

“Kërkesa për pajisje mbrojtëse nga gazetarët ukrainas është rritur pasi gazetarët kthehen në punë”, tha Sergatskova. Pas një muaji kërkimi për furnitorë, mes një mungese mbarëbotërore të jelekëve antiplumb, Fondi 24.02 ka marrë tani 150 jelekë dhe helmeta, si dhe komplete të ndihmës së parë dhe po punon me organizata të tjera për të ofruar trajnime për ndihmën e parë për gazetarët.

Sergatskova, e cila është redaktore e Zaborona, një tjetër botim i pavarur ukrainas, u largua nga Kievi në ditën e shtatë të luftës për të evakuuar dy fëmijët e saj të vegjël.

“Kur pamë që një aeroplan rus u rrëzua nga dritarja e [apartamentit] tonë, vendosëm që duhej të dilnim jashtë. Në fillim i çuam fëmijët në Lviv dhe më pas aty filluan të godasin raketa, kështu që i çuam të jetonin me miqtë në Evropë . Tani mund të punojmë duke e ditur se ata janë të sigurt”, tha Sergatskova.

Të tjerë, si Kirill Gonchar në qytetin lindor të Ukrainës, Kharkiv, e gjetën veten edhe më shumë në fund. Gonchar ishte një drejtor kreativ i një kompanie prodhimi, i cili xhiroi reklama dhe video promovuese për redaksitë dhe bizneset para luftës.

Bombat ruse shkatërruan Kharkivin në javët e para të luftës dhe qyteti ende granatohet disa herë në ditë.

Kur Gonchar kuptoi se gazetarët e Kharkiv ose ishin larguar ose nuk mund të linin bodrumet e tyre, ai doli në rrugët e qytetit nën granatimet për të filluar xhirimet. Ai tha se ishte pothuajse i vetmi person që punonte në terren dhe së shpejti do t’i dërgonte pamjet e tij BBC-së, Associated Press, CNN dhe të tjerëve.

“Thjesht ndjeva se duhej të veproja dhe kjo ishte diçka që mund ta bëja. Fillimisht mendova të bëja një dokumentar, por më pas kuptova se më duhej thjesht të bëja lajme që të mund të tregoja atë që po ndodhte”, tha Gonchar.

Gonchar tha se filloi të kërkonte një jelek dhe përkrenare dhe t’u shkruante njerëzve pas javës së parë. Por vetëm pas pesë javësh punë në terren, disa nga ish-punëdhënësit e tij arritën të siguronin një jelek dhe përkrenare për të.

I pyetur se si ndihej për të punuar pa pajisje, ai tha se në një farë mënyre nuk dinte asgjë ndryshe. Kur gazetarët ndërkombëtarë filluan të mbërrinin në Kharkiv në fund të marsit me çantën e plotë, ajo filloi të vinte më shumë në mendjen e tij.

“Ka pasur disa raste kur për pak u godita. Një nga shtëpitë ku unë dhe miqtë e mi u vendosëm sepse kishte një bodrum u shkatërrua plotësisht nga një raketë një javë pasi u largova. Ata që ishin në bodrum mbijetuan. Por nuk mund të them se kisha frikë [të punoja] sepse e dija që njerëzit e tjerë e kishin më keq se unë,” tha Gonchar, miqtë e të cilit u plagosën rëndë në sulm.

Që nga 24 shkurti, të paktën shtatë gazetarë janë vrarë ndërsa punonin në terren dhe dhjetëra janë plagosur, sipas Institutit të Informacionit Masiv të Ukrainës , një organizatë për zhvillimin e medias.