Shqipëria falë pozicionit të saj gjeografik dhe burimeve natyrore ka një potencial të lartë zhvillimi për të shfrytëzuar burimet e rinovueshme të vendit.
Sipas të dhënave të Eurostat vendi ynë kanë varësi të lartë nga importet e energjisë në raport me vendet të tjera të Europës dhe Rajonit të cilat kanë shumë më pak burime natyrore (ujë dhe diell) për të rritur kapacitet e prodhimit.
Të dhëna të krahasueshme të Eurostat tregojnë se, Shqipëria u rendit e 8-ta në Europë për varësinë e lartë të importeve të energjisë. Importet neto të energjisë së rinovueshme ishin sa 14.7 për qind e totalit të konsumit në vend.
Edhe Kosova e cila ka pak lumenj dhe mundësi të ulta të zgjerojë prodhimin me burime të rinovueshme kishte vetëm 15.9% varësi nga importet më 2020 dhe Maqedonia e Veriut vetëm 16 për qind.
Në Europë vendet me varësinë të lartë të importeve të energjisë së rinovueshme janë Luksemburgu me 35.9%, Danimarka me 30.5%, Malta me 28%, Qipro me 25.9%, Belgjika me 19% dhe më pas Maqedonia, Kosova dhe Shqipëria.
Në anën tjetër, Letonia, Estonia, Bosnja, Mali i Zi, Ukraina, Kroacia, Portugalia, Hungaria, Spanja, Lituania, Holanda, Sllovakia, Serbia, Bullgaria dhe Çekia janë eksportues neto të energjisë së energjisë së riovueshme.
Prej së gati 25 vitesh kur pushoi se funksionuari TEC i Fierit, Shqipëria e ka sistemin aktual energjetik të bazuar tërësisht në hidroenergji. Sektori i prodhimit të energjisë është i paqëndrueshëm, pasi ka kapacitete të kufizuara gjeneruese ndaj kërkesës në rritje. Nga ana tjetër sistemi është i kufizuar me një numër të konsiderueshëm problemesh teknike dhe jo teknike që lidhen me humbjet e rrjetit dhe shpesh vendi përjeton krizë energjetike.
Një nga sfidat kryesore të sektorit energjetik shqiptar është diversifikimi i burimeve të energjisë dhe plotësimi i nevojave nga burimet e vendit, duke ulur varësinë nga importi. Vendi ynë ka potenciale të konsiderueshme për burime të rinovueshme në formën e biomasës, gjeotermale, erës dhe diellit.
Shqipëria, me një sipërfaqe prej 28 mijë km2, ka një shpërndarje hidrografike prej 44,000 km2, ose 57% më shumë se territori shtetëror. Vendi ka potencialin për të prodhuar 16 deri në 18 TWh hidroenergji. Deri më tani është shfrytëzuar një e treta e potencialit.
Vendi ynë ka potencial për prodhimin e energjisë nga era përgjatë bregut të Adriatikut, sidomos në kodrat që shtrihen në drejtimin veri-jug përgjatë bregdetit. Parashikohet që 4% e sasisë totale të energjisë elektrike të prodhuar në vend (rreth 400 GWh/vit) deri në vitin 2025 të prodhohet nga era, por projektet në këtë drejtim nuk po përparojnë.
Nëse Shqipëria do të zhvillonte sistemin e paneleve diellore, prodhimi potencial i ujit të ngrohtë do të jetë i barabartë me sasinë e energjisë prej 1000 GWhtermik ose 125 MW termike të fuqisë së instaluar./monitor/
