Analiza e parë gjithëpërfshirëse shkencore e blloqeve prej guri impozant në Stonehenge zbuloi sekretin e rezistencës së madhe ndaj motit
Shkencëtarët studiuan mostrat kryesore nga një prej sarseni, Guri 58, të marra gjatë punës konservuese në vitet ’50 të shekullit të kaluar.
Ai bllok është mbajtur në Shtetet e Bashkuara për dekada dhe është kthyer në Britani në vitin 2018 për analiza shtesë.
Sarseni është janë ndërtuar nga të ashtuquajturit “silkrit” që u formua gradualisht brenda disa metrash nga sipërfaqja e tokës si rezultat i ujërave nëntokësorë që qarkullojnë nëpër sedimentet e nëndheshme.
Silkriti është tokë e ngurtësuar (rezistente ndaj thërrmimit) që formohet kur dyoksidi i silikonit të shkrirë çimenton sipërfaqen e tokës, rërës dhe zhavorrit.
Rezultatet e hulumtimit treguan se thelbi përbëhet kryesisht nga kokrra kuarci me madhësinë e rërës së çimentuar fort me kristale kuarci të kryqëzuar.
Kuarci jashtëzakonisht rezistent, i qëndrueshëm dhe afatgjatë nuk shpërbëhet ose gërryhet edhe kur ekspozohet ndaj kushteve atmosferike për mijëra vjet.
“Kjo shpjegon rezistencën e gurëve ndaj ndikimeve atmosferike dhe pse është një material ideal për ndërtimin e monumenteve,” tha gjeomorfologu David Nash nga Universiteti i Brighton, i cili drejtoi kërkimin e botuar në revistën PloS ONE.
Guri i analizuar 58 është shtatë metra i lartë, me dy metra të tjerë të varrosur në tokë, dhe pjesa e sipërme peshon rreth 24 tonë.
Modeli kryesor është në formën e një shkopi guri 2.5 centimetra të gjerë dhe rreth një metër të gjatë, ngjyrë bezhë që është më e lehtë se pjesa e jashtme gri e hapur e megalitit.
Metoda e studimit u krye duke përdorur metoda kërkimore, skanimin CT, rrezet e Rëntgenit, analizat mikroskopike dhe shumë analiza teknike të gjeokimisë.
“Mostra e përdorur, tash për tash është guri më i analizuar pas gurëve të Marsit,” tha Nash.
Arkeologët mendojnë që gurët pingul janë ngritur rreth viteve 2500 p.e.s dhe 2000 p.e.s megjithese stomi dhe brazda rrethpërshkuese, të cilat përbëjnë fazën më të hershme të përmendores, datojnë rreth viteve 3100 p.e.s. Gurët kanë një peshë rreth 13 ton secili dhe janë transportuar për disa kilometra.
Vendndodhja dhe rrethinat bëjnë pjesë në listën e UNESCOs të Objekteve të Trashëgimisë Botërore që nga viti 1986, si edhe ndodhet nën mbrojtjen e Scheduled Ancient Monument.
