Imagjinoni sikur Milton Friedman të ishte vënë në krye të një Banke Qendrore, qëllimisht për ta humbur punën si pasojë e rritjes së ofertës së parasë në një periudhë të shpejtë, shkruan The Economist. Ose nëse Robert Shiller, autori fitues i çmimit Nobel për “Irrational Exuberance”, t’i jepej një post i ngjashëm, qëllimisht për ta humbur atë si pasojë e lejimit të zmadhimit të flluskës së tregjeve.
Po e njëjta ironi e keqe e fatit, është edhe ajo që shkaktoi dorëheqjen nën presion, të Federico Sturzenegger, nga posti i Guvernatorit të Bankës Qendrore të Argjentinës më 14 qershor, një incident që i përshkallëzoi trazirat në tregjet në zhvillim.

Z. Sturzenegger më parë ka shërbyer si profesor në Universitetin Torcuato Di Tella në Buenos Aires. Publikimi i tij më i famshëm tregoi se këmbimi valutor i deklaruar, shpeshherë ishte një udhëzues i dobët i politikës aktuale. Shumë vende pretendojnë se e lejojnë monedhën e tyre kombëtare që të ndryshojë në mënyrë të lirshme, por në të vërtetë ata ndërhyjnë vazhdimisht për të stabilizuar kurset e këmbimit. Ata ndryshe flasin e ndryshe veprojnë.

Z. Sturzenegger e humbi vendin e tij të punës, pak a shumë për të njëjtën gjë. Tregjet financiare e patën të vështirë për të vendosur në të njëjtën linjë deklaratat e tij mbi monedhën kombëtare me menaxhimin e vërtetë që i bëhej asaj, duke humbur pothuajse të gjithë besueshmërinë për z. Sturzenegger. Pasi Argjentina ra dakord për të marrë një hua prej 50 miliardë dollarësh nga FMN-ja, Guvernatori tha se do të ndërhynte në tregun e këmbimit valutor vetëm në “situata shkatërruese”. Por, kur pesoja u vu sërish nën presion, ai rifilloi shitjen e rezervave të këmbimit valutor, që ranë me 665 milionë dollarë amerikanë në 12-13 qershor.

Ai hoqi dorë nga “lufta mbrojtëse” e pesos më 14 qershor, duke lejuar që monedha të binte me 5.3% kundrejt dollarit amerikan, ditë në të cilën ai dha dorëheqjen nga posti i Guvernatorit. Por, përse politikëbërësit në tregjet në zhvillim po shqetësohen kaq shumë për kursin e këmbimit valutor?
Në fund të fundit, një monedhë e dobët i bën eksportin dhe asetet e një vendi më konkurruese.
Dhe nëse kemi rrjedhje të kapitalit, mund të jetë më mirë të lejohet rënia e monedhës sesa të rritet norma e interesit, në një përpjekje për të mbajtur kursin e këmbimit të qëndrueshëm.

Një prej arsyeve kryesore që përbën shqetësim është inflacioni. Monedhat e dobëta nxisin kostot e importit, duke rrezikuar stabilitetin e çmimeve. Për shembull, rënia e lirës turke ka penguar luftën kundër inflacionit në një vend ku çmimet reagojnë shpejt ndaj dobësimit të monedhës. Në përgjigje, Banka Qendrore e Turqisë, po ashtu si Argjentina, u detyrua të rrisë ndjeshëm normat e interesit, pavarësisht kundërshtimit të Rexhep Tajip Erdogan, Presidentit të sapozgjedhur të këtij vendi.

Sipas Capital Economics, kushtet financiare në të dy vendet janë shtrënguar më shumë këtë vit sesa në të njëjtën periudhë të vitit 2013, i njohur ndryshe edhe si viti “Taper tantrum”*, kur Rezerva Federale e Amerikës tha se do të ngadalësonte ritmin e lehtësimit sasior. Megjithatë, në shumë vende të tjera, zemërimi i këtij viti nuk është ende aq i keq se sa ishte një vit më parë.
Monedha e Brazilit ka rënë për 9% që nga mesi i prillit. Por Banka Qendrore ndaloi rritjen e normave të interesit, duke këmbëngulur se nuk ka “marrëdhënie mekanike” midis situatave të fundit tronditëse dhe politikës monetare. Një tjetër arsye për t’u shqetësuar në lidhje me kursin e këmbimit valutor është borxhi: një monedhë më e dobët e vështirëson shlyerjen e detyrimeve në monedhë të huaj, qoftë në dollar apo në euro.

Sipas Institutit Ndërkombëtar të Financave, borxhi i kombinuar në valutë të huaj i qeverisë argjentinase dhe kompanive jofinanciare i tejkalon 50% të PBB-së. Në Turqi, ai është 47% e PBB-së. Por në shtete të tjera, barra e borxhit është pak më e lehtë. Kështu për shembull në Meksikë dhe në Afrikën e Jugut, ajo është më pak se 25% e PBB-së, në Brazil dhe Malajzi është më pak se 20% e PBB-së dhe në Indi, Kinë dhe Tailandë ajo është afërsisht në 10% të PBB-së.

Në Indonezi, si inflacioni (3.2%) edhe borxhi në valutë të huaj (19% e PBB-së) janë të ulëta. Megjithatë, Banka e saj Qendrore i ngriti dy herë gjatë muajit normat e interesit për të stabilizuar monedhën vendase, rupin. Vendi, ende nuk e ka marrë veten nga kriza financiare aziatike, duke u shoqëruar nga një monedhë në rënie në një ekonomi të lëkundur. Ashtu si tregjet e tjera në zhvillim, ajo ka frikë se dobësimi i monedhës do të vazhdojë të shoqërohet edhe nga rënie të mëtejshme.

Dhe mesa duket kjo ishte “situata shkatërruese” që z. Sturzenegger kishte në mendje në momentin që ai deklaroi se nuk do të ndërhynte. Por atë nuk e ndihmoi fati, sepse situata u përhap në mënyrë aq të shpejtë dhe pikërisht në momentin kur ai premtoi të tërhiqej.
Rënia e theksuar e pesos argjentinase më 11 qershor u përkeqësua nga sinjalizimet agresive të Rezervës Federale, pas takimit të mbajtur më 12-13 qershor. Në tregjet në zhvillim, politika e monetare mund të jetë e ndërlikuar dhe jo për shkak të kërkesës së tregjeve financiare për ta thjeshtuar.
Imagjinoni sikur Milton Friedman të ishte vënë në krye të një Banke Qendrore, qëllimisht për ta humbur punën si pasojë e rritjes së ofertës së parasë në një periudhë të shpejtë, shkruan The Economist. Ose nëse Robert Shiller, autori fitues i çmimit Nobel për “Irrational Exuberance”, t’i jepej një post i ngjashëm, qëllimisht për ta humbur atë si pasojë e lejimit të zmadhimit të flluskës së tregjeve.
Po e njëjta ironi e keqe e fatit, është edhe ajo që shkaktoi dorëheqjen nën presion, të Federico Sturzenegger, nga posti i Guvernatorit të Bankës Qendrore të Argjentinës më 14 qershor, një incident që i përshkallëzoi trazirat në tregjet në zhvillim.

Z. Sturzenegger më parë ka shërbyer si profesor në Universitetin Torcuato Di Tella në Buenos Aires. Publikimi i tij më i famshëm tregoi se këmbimi valutor i deklaruar, shpeshherë ishte një udhëzues i dobët i politikës aktuale. Shumë vende pretendojnë se e lejojnë monedhën e tyre kombëtare që të ndryshojë në mënyrë të lirshme, por në të vërtetë ata ndërhyjnë vazhdimisht për të stabilizuar kurset e këmbimit. Ata ndryshe flasin e ndryshe veprojnë.

Z. Sturzenegger e humbi vendin e tij të punës, pak a shumë për të njëjtën gjë. Tregjet financiare e patën të vështirë për të vendosur në të njëjtën linjë deklaratat e tij mbi monedhën kombëtare me menaxhimin e vërtetë që i bëhej asaj, duke humbur pothuajse të gjithë besueshmërinë për z. Sturzenegger. Pasi Argjentina ra dakord për të marrë një hua prej 50 miliardë dollarësh nga FMN-ja, Guvernatori tha se do të ndërhynte në tregun e këmbimit valutor vetëm në “situata shkatërruese”. Por, kur pesoja u vu sërish nën presion, ai rifilloi shitjen e rezervave të këmbimit valutor, që ranë me 665 milionë dollarë amerikanë në 12-13 qershor.

Ai hoqi dorë nga “lufta mbrojtëse” e pesos më 14 qershor, duke lejuar që monedha të binte me 5.3% kundrejt dollarit amerikan, ditë në të cilën ai dha dorëheqjen nga posti i Guvernatorit. Por, përse politikëbërësit në tregjet në zhvillim po shqetësohen kaq shumë për kursin e këmbimit valutor?
Në fund të fundit, një monedhë e dobët i bën eksportin dhe asetet e një vendi më konkurruese.
Dhe nëse kemi rrjedhje të kapitalit, mund të jetë më mirë të lejohet rënia e monedhës sesa të rritet norma e interesit, në një përpjekje për të mbajtur kursin e këmbimit të qëndrueshëm.

Një prej arsyeve kryesore që përbën shqetësim është inflacioni. Monedhat e dobëta nxisin kostot e importit, duke rrezikuar stabilitetin e çmimeve. Për shembull, rënia e lirës turke ka penguar luftën kundër inflacionit në një vend ku çmimet reagojnë shpejt ndaj dobësimit të monedhës. Në përgjigje, Banka Qendrore e Turqisë, po ashtu si Argjentina, u detyrua të rrisë ndjeshëm normat e interesit, pavarësisht kundërshtimit të Rexhep Tajip Erdogan, Presidentit të sapozgjedhur të këtij vendi.

Sipas Capital Economics, kushtet financiare në të dy vendet janë shtrënguar më shumë këtë vit sesa në të njëjtën periudhë të vitit 2013, i njohur ndryshe edhe si viti “Taper tantrum”*, kur Rezerva Federale e Amerikës tha se do të ngadalësonte ritmin e lehtësimit sasior. Megjithatë, në shumë vende të tjera, zemërimi i këtij viti nuk është ende aq i keq se sa ishte një vit më parë.
Monedha e Brazilit ka rënë për 9% që nga mesi i prillit. Por Banka Qendrore ndaloi rritjen e normave të interesit, duke këmbëngulur se nuk ka “marrëdhënie mekanike” midis situatave të fundit tronditëse dhe politikës monetare. Një tjetër arsye për t’u shqetësuar në lidhje me kursin e këmbimit valutor është borxhi: një monedhë më e dobët e vështirëson shlyerjen e detyrimeve në monedhë të huaj, qoftë në dollar apo në euro.

Sipas Institutit Ndërkombëtar të Financave, borxhi i kombinuar në valutë të huaj i qeverisë argjentinase dhe kompanive jofinanciare i tejkalon 50% të PBB-së. Në Turqi, ai është 47% e PBB-së. Por në shtete të tjera, barra e borxhit është pak më e lehtë. Kështu për shembull në Meksikë dhe në Afrikën e Jugut, ajo është më pak se 25% e PBB-së, në Brazil dhe Malajzi është më pak se 20% e PBB-së dhe në Indi, Kinë dhe Tailandë ajo është afërsisht në 10% të PBB-së.

Në Indonezi, si inflacioni (3.2%) edhe borxhi në valutë të huaj (19% e PBB-së) janë të ulëta. Megjithatë, Banka e saj Qendrore i ngriti dy herë gjatë muajit normat e interesit për të stabilizuar monedhën vendase, rupin. Vendi, ende nuk e ka marrë veten nga kriza financiare aziatike, duke u shoqëruar nga një monedhë në rënie në një ekonomi të lëkundur. Ashtu si tregjet e tjera në zhvillim, ajo ka frikë se dobësimi i monedhës do të vazhdojë të shoqërohet edhe nga rënie të mëtejshme.

Dhe mesa duket kjo ishte “situata shkatërruese” që z. Sturzenegger kishte në mendje në momentin që ai deklaroi se nuk do të ndërhynte. Por atë nuk e ndihmoi fati, sepse situata u përhap në mënyrë aq të shpejtë dhe pikërisht në momentin kur ai premtoi të tërhiqej.
Rënia e theksuar e pesos argjentinase më 11 qershor u përkeqësua nga sinjalizimet agresive të Rezervës Federale, pas takimit të mbajtur më 12-13 qershor. Në tregjet në zhvillim, politika e monetare mund të jetë e ndërlikuar dhe jo për shkak të kërkesës së tregjeve financiare për ta thjeshtuar./monitor/

(BalkanWeb)

Për t’u bërë pjesë e grupit "Balkanweb" mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë. Grupi Balkanweb
Etiketa: