Presidenti rus Vladimir Putin i ka kushtuar kohë të konsiderueshme transmetimit gjatë javëve të fundit për të siguruar publikun rus se sanksionet dëmtojnë Perëndimin më shumë sesa Rusinë.

Putini po përgatit vendin e tij për një kohë të gjatë. “Perëndimi kolektiv nuk planifikon të tërhiqet nga politika e tij e presionit ekonomik ndaj Rusisë,” u tha ai drejtuesve të aviacionit së fundmi. Çdo sektor i ekonomisë ruse duhet “të bëjë një plan afatgjatë të bazuar në mundësitë e brendshme”.

Politika e Putinit për mbështetjen te vetja ishte e parashikueshme. Që kur Rusia aneksoi Krimenë nga Ukraina në vitin 2014, vendi është përgatitur për rritjen e sanksioneve perëndimore me një strategji të quajtur “Fortesa e Rusisë”.

E megjithatë shkalla kundërofensivë ekonomike e zhvilluar nga Perëndimi që nga pushtimi i Ukrainës më 24 shkurt, së bashku me valën në rritje të kompanive që ndërprenë biznesin me Rusinë për t’u mbrojtur nga rreziku i reputacionit ose sanksionet e ardhshme, ishte një tronditje.

“Askush që parashikonte se çfarë lloj sanksionesh mund të sillte Perëndimi, nuk mund ta kishte menduar këtë”, pranoi ministri i Jashtëm Sergej Lavrov në mars, duke iu referuar ngrirjes së gjysmës së rezervave të Rusisë prej 600 miliardë dollarësh.

Rusia thotë se do të kundërshtojë sanksionet mbi rezervat e saj valutore në gjykatë dhe gjithashtu ka kërcënuar se do të padisë nëse konsiderohet se ka dështuar në borxhin e saj për shkak të ngrirjes së aseteve.

Ndërkohë, këtu janë disa nga mënyrat se si kompanitë, industritë dhe zyrtarët po përpiqen të jetojnë me normalitetin e ri të Rusisë.

1. Ridizajnimi i Ladës
Marka ikonë ruse e makinave vendase të epokës sovjetike është shumë e varur nga pjesët e importuara. Avtovaz, i cili prodhon Lada, është në pronësi të prodhuesit francez të makinave Renault, dhe sipas Evgeny Eskov, kryeredaktor i revistës ruse të industrisë së makinave Auto Business Review, kompanitë ndajnë një sistem të vetëm prokurimi për pjesë.

Më 24 mars, në përgjigje të lajmit se Renault po dilte nga tregu rus, Avtovaz zbuloi se duhej të ridizajnonte shpejt disa modele në mënyrë që ata të vareshin më pak nga komponentët e importuar.
Kompania nuk dha hollësi se cilat modele do të zbatohen, por tha se ato gradualisht do të bëhen të disponueshme në muajt e ardhshëm. Eskov tha se modelet e ridizajnuara do të jenë versione më të thjeshta të makinave aktuale, pa veçori shtesë si ABS. “Vetëm makina brutale nga e kaluara,” shkroi ai në një email për CNN Business.

2. Joshja e përdoruesve të Instagramit në Vkontakte
Instagram ishte – deri vonë – rrjeti social më i mirë në Rusi i bazuar në përdoruesit mujorë, sipas firmës së analizës së mediave sociale Brand Analytics. Vkontakte, versioni i brendshëm rus i Facebook, ishte i dyti.

Që nga pushtimi, dhe veçanërisht që kur rregullatori rus i komunikimit ndërpreu aksesin në Facebook dhe Instagram muajin e kaluar, Vkontakte ka tërhequr të gjitha ndalesat për të joshur krijuesit e përmbajtjes në platformën e saj.

Kompania ka hequr dorë nga komisioni i saj për çdo përmbajtje të fituar para deri në fund të prillit dhe ofron promovim falas në platformë për çdo krijues të përmbajtjes që ka lëvizur nga një platformë tjetër ose ka riaktivizuar faqen e tij që nga 1 marsi. Ajo gjithashtu ka publikuar një hap pas hapi udhëzues për hapjen e një biznesi në Vkontakte.

Të dhënat e vetë Vkontakte tregojnë se kjo mund të funksionojë. Përdoruesit mujor arritën një rekord prej mbi 100 milionë në mars. Sipas Brand Analytics, Instagram humbi pothuajse gjysmën e përdoruesve të tij aktivë në gjuhën ruse midis 24 shkurtit dhe 6 prillit.

Kjo nuk është e gjithë historia, sigurisht. Shumë përdorues rusë të Instagramit janë ende aktivë në platformë sepse ata mund të anashkalojnë ndalimin duke përdorur një VPN. Olga Levakova, e cila drejton një biznes të shitjes së rrobave të punuara me dorë në stilin e Rusisë cariste, tha se pas “shokut” dhe “panikut” fillestar kur Instagram u ndalua, ajo vazhdon të përdorë platformën përmes një VPN për ta arritur atë kryesisht klientët e huaj.

Levakova mendoi ta mbyllte pasi u përmbyt me komente dhe mesazhe kundër luftës në javët e para pas pushtimit. Që atëherë ato janë zhdukur, por ajo ka hequr një rresht në përshkrimin e faqes së saj që përmendte Rusinë cariste. Tani ajo thotë thjesht “gërshetim historik”.

“Unë thjesht nuk mund të përballoja përmbytjen e agresionit,” pranon Levakova. Porositë po vijnë ende, por ajo thotë se është shumë herët për të thënë nëse biznesi i saj do të ndikohet.

3. Kartat e kreditit në shtëpi
Rusia është përgatitur për izolim financiar që kur disa nga bankat e saj më të mëdha u goditën me sanksione pas aneksimit të Krimesë. Në disa mënyra, u shpagua. Sistemi Kombëtar i Kartës së Pagesave të Rusisë dhe sistemi i kartave bankare të ndërtuara mbi të, i njohur si “Mir”, janë rritur në mënyrë eksponenciale.

Sipas bankës qendrore ruse, më shumë se 113 milionë karta Mir janë lëshuar në vitin 2021, nga një total prej 1,76 milionë në fund të 2016. Vitin e kaluar, rreth një e katërta e të gjitha pagesave me karta në Rusi janë bërë me kartat Mir.

Kjo rritje, thonë ekspertët, është krijuar pjesërisht nga Rusia. “Ata nuk e bënë atë shumë tërheqës për rusët e zakonshëm përpara pushtimit,” thotë Maria Shagina, një anëtare e lartë vizituese në Institutin Finlandez për Çështjet Ndërkombëtare. Në vend të kësaj, qeveria urdhëroi që punonjësit e sektorit publik, pensionistët dhe kushdo që merrte përfitime duhej të përdorte një kartë Mir.

Kjo do të thoshte se kur Visa dhe Mastercard njoftuan në fillim të marsit se po pezullonin transaksionet dhe operacionet në Rusi, ekzistonte tashmë një alternativë.
Por Mir nuk është një zëvendësim i drejtpërdrejtë. Ajo funksionon vetëm në Rusi dhe në një pjesë të vogël të vendeve të tjera, kryesisht në ish-shtetet sovjetike.
Kjo mungesë e shtrirjes globale pengoi gjithashtu përpjekjen e Rusisë për të ndërtuar një alternativë ndaj SWIFT, sistemit të pagesave ndërkombëtare. Versioni i tij, i njohur si SPFS, kishte 400 pjesëmarrës vitin e kaluar, krahasuar me 11,000 në SWIFT.

“Efekti i rrjetit nuk është aty sepse pjesëmarrësit e huaj nuk janë të prirur për t’u bashkuar me të,” tha Shagina. “Nëse nuk i besoni Rusisë në aspekte të tjera, pse do t’i besoni këtij sistemi?”

4. Punë në punët publike
Papunësia masive, sipas Elina Ribakova, zëvendëskryekonomiste në Institutin për Financat Ndërkombëtare në Uashington, nuk është shfaqur ende në Rusi, por është një nga gjërat që Kremlini i frikësohet më shumë për shkak të potencialit të tij për të nxitur mospajtimin.

“Sa më shumë që shtypin demonstratat, aq më shumë e kuptoj se ata janë të shqetësuar për papunësinë,” tha ajo. Më shumë se 15,000 njerëz u arrestuan në Rusi në javët e para të konfliktit për pjesëmarrje në protestat kundër luftës dhe Kremlini ka heshtur në mënyrë efektive median e pavarur duke kriminalizuar atë që e konsideron të jetë “informacion i rremë” mbi të ashtuquajturat “Operacionin special ushtarak të saj”.

Qyteti i Moskës po përpiqet të kapërcejë problemin e mundshëm të papunësisë me një program për të rikualifikuar dhe punësuar njerëz që kanë punuar në kompanitë perëndimore, shumë prej të cilave kanë pezulluar ose ndërprerë operacionet e biznesit në Rusi. Kryetari i Bashkisë së Moskës, Sergey Sobyanin, beson se deri në 200,000 vende pune janë në rrezik.

Zgjidhja, sipas një postimi të fundit në blogun e tij, është t’u japë punëtorëve të lënë pas diçka “të dobishme” për të bërë. Opsionet që ai përshkruan përfshijnë punë që administrojnë dokumente zyrtare si pasaporta dhe certifikata lindjeje, punë në një nga parqet e qytetit ose në qendra të përkohshme shëndetësore që qyteti ka filluar së fundi të krijojë. 41 milionë dollarë po ndahen për të krijuar këto vende pune dhe për të rikualifikuar punëtorët.

Për rusët që ndërtuan një karrierë në McKinsey ose Goldman Sachs para luftës, ky do të ishte një ndryshim i papritur. Por Ribakova tha se ndoshta nuk do të vijë deri këtu. Ajo beson se shumica e drejtuesve të kompanive të huaja do të largohen nga vendi, nëse nuk e kanë bërë tashmë.

Çfarë tjetër?
Rusia deri më tani ka arritur të përballojë forcën fillestare të sanksioneve perëndimore pa u shembur sistemi i saj financiar. Kjo është kryesisht falë bankës qendrore, e cila menjëherë ngriti normat e interesit në 20% – që atëherë i ka ulur ato në 17% – dhe vendosi kontrolle të rrepta të kapitalit.
Por kjo nuk do të thotë se Rusia po kalon më të keqen. Ekonomia mund të tkurret me 8.5% këtë vit, sipas FMN. Kolapsi mund të jetë edhe më i madh nëse Evropa ndalon importet ruse të naftës. Dhe inflacioni është në 17.5%, diçka që edhe Putin e pranon se po dëmton qytetarët rusë.
Një tjetër rrezik kyç, thonë ekspertët, është mbështetja e Rusisë në produktet e importuara – shumë prej të cilave tani janë subjekt i sanksioneve. Këto mund të jenë më të vështira për Kremlinin t’i kundërshtojë sesa masat që synojnë ekonominë makro.
“Ekziston një ndjenjë, veçanërisht në qeveri, se ata do të kthejnë kthesën dhe pastaj do të ketë një përbindësh”, thotë Ribakova. “Dhe ata thjesht nuk e dinë se kur saktësisht ai përbindësh do t’i hajë ata.”