Ish-deputetja e LSI, Erisa Xhixho ka kujtuar 3 vjetorin e miratimit të reformës në drejtësi. Sipas saj implementimi i reformës ka rezultuar tejet problematik dhe larg pritshmërive të të gjithëve.
Xhixho rendit 6 fakte dhe bën bilancin e reformës, duke shtuar se: “Koha provoi atë që në fakt Komisioni i Venecias e kishte thënë qysh në krye të herës “se kjo reformë e cila parashikon ngritjen e kaq shumë institucioneve të reja krijon premisen e kapjes së saj nga maxhoranca”
STATUSI I PLOTE
Si sot 3 vjet më parë, u miratuan ndryshimet kushtetuese që projektuan reformën më të shumëpritur të shqiptarëve, ” Reformës në Drejtësi”.
Një votim unanim i 140 deputetëve të cilët mbeshtetën sëbashku me partnerët tanë ndërkombëtar BE dhe SHBA këtë reformë për qytetarët tanë.
Po çfarë ndodh pas 3 vitesh nga miratimi i saj?
A kemi sot një drejtësi më të pavarur, të shpejtë dhe të barabartë për të gjithë?
Fatkeqësisht si në çdo fushe tjetër edhe këtu implementimi i reformës rezultoi tejet problematik e larg pritshmërive të të gjithëve.
Koha provoi atë që në fakt Komisioni i Venecias e kishte thënë qysh në krye të herës “se kjo reformë e cila parashikon ngritjen e kaq shumë institucioneve të reja krijon premisën e kapjes së saj nga maxhoranca”
Sot me një bilanc të thjesht :
1- Nuk kemi Gjykatë Kushtetuese si garancia e të drejtave të njeriut në një sistem demokratik dhe mbrojtësja e kushtetutes.
2-Nuk kemi Gjykatë të Lartë si hallka e fundit e sisistemit të drejtësisë duke bërë që mbi 35 mijë dosje të mbeten pa drjejtësi e ku disa të dënuar për vepra penale rrezikojnë lirimin pasi nuk ka kush të vendosë për ta.
3-Sot sistemi i drejtësisë është i pakontrolluar pasi edhe pse kushtetuta e parashikonte ngritjen e Inspektorit të Lartë të Drejtesisë 6 muaj pas miratimit të ndryshimeve kushtetuese , sot pas 3 vitesh ende nuk është krijuar nga Këshilli i Emërimeve në Drejtësi.
Praktikisht sot nuk ka asnjë organ që të shqyrtojë shkeljet disiplinore të gjyqtarëve e prokurorëve duke i lënë ata 1- nën trysnin e politikës për kalimin e vettingut ose 2- të korrupsionit për vendimarrjet e tyre.
Pasi problemet disiplinore të vëna në dukje nga Komisioni i Pavarur i Kualifikimeve e cila ka referuar 10 raste disiplinore tek Këshilli i Lartë i Prokurorisë ose Këshilli i Lartë i Gjyqësorit nuk kanë bazë ligjore ti shqyrtojnë ato. Kjo pasi vetem ILD mund t’i marrë në shqyrtim e të shprehet për to. Vonesa në fillimin e proçedimit disiplinor ndikon drejtpërdrejt tek besimi i qytetarëve te proçesi i vettingut.
4-Sot kemi standard të dyfishtë të vettingut ku rasti i Donika Prelës është më flagranti ku del në pah lidhja e politikës me gjyqësorin .
Ky standard i dyfishtë , i ngadaltë pasi nga 800 prokurorë e gjyqtarë deri tani kanë kaluar vetëm 90 prej tyre dhe me këtë ritëm do të duhen vite për t’u vetuar gjithë trupa e drejtësisë. Standardet e dyfishta në Vetting kanë sjellë padyshim humbjen e besimit të qytetarëve tek kjo reformë duke i bërë dëmin më të madh asaj e vendit.
5-Reforma në drejtësi parashikojë për të pastruar sistemin e këtu të gjithë jemi dakort që më në fund njerëzit pa integritet, të korruptuar e me lidhje me krimin të dalin jashte sistemit, por ajo nuk ka parashikuar për të plotësuar vakancat e krijuara.
Ndërkohë edhe pse Shkolla e Magjistraturës ka rritur kuotat e pranimit ( gjë që padyshim do ndikojë në cilësi) vihet në dukje mungesa e burimeve njerëzore për t’i plotësuar , pasi studentët u pranuan këtë vit në Magjistraturë do duhet të jenë pjesë e sistemit vetëm pas 3 viteve duke filluar nga shkallët më të ulta.
6-Gjithashtu ka vonesa pa asnjë pengesë ligjore në ngritjen e SPAK , BKH, Gjyjatës Posaçme, Prokurorit Përgjithshem sipas kushtetutes me 84 vota , jo sipas Rilindjes me 69 vota që koha vërtetoj se është totalisht nën ndikimin e maxhorancës.
E megjithatë të gjithë ne qytetarët e Shqipërisë jemi pro Reformës së drejtësisë si e vetmja mënyrë për të ngritur shtetin e së drejtës të rrënuar tashmë nga Rilindja.
E kjo mund të bëhet vetëm me një reformë që ecën mbi shinat ligjor e kushtetues e jo mbi shinat e Rilindjes .
Ky tre vjeçar na tregoi se forcat politike dhe opinioni shoqeror duhet ta shikojnë gjithë këtë proçes me qellimin e vetëm për një rezultat final të suksesshëm . Prandaj për këtë nuk duhet hequr dorë nga një oponencë pozitive e permanente gjatë implementimit të saj , duke qënë konstruktiv dhe në funksion të implementimit të drejtë e cila në fund te ditës t’i sherbejë qytetarëve.
Padyshim angazhimi i të gjithëve ne që duam një sistem drejtësie të paanshëm, profesional e të barabartë duhet që me vullnet të hekurt ta ndërtojmë ,ku udhërrëfyese të mbetet ligji dhe kushtetuta.
Nga këtu fillon shteti i së drejtës.
