Përdorimi i pakontrolluar i programit të spiunazhit Pegasus, i prodhuar nga Izraeli kundër gazetarëve, disidentëve, avokatëve dhe një audiencë të madhe nga qeveritë në mbarë botën, është kthyer në një skandal global.

Kohët e fundit Izraeli e përdori këtë softuer nga policia kundër djalit të ish-kryeministri të vendit, Benjamin Netanyahu, gjë që ka shkaktuar polemika mbi përdorimin e tij kundër ministrave të atëhershëm, këshilltarëve, bizneseve, gazetarëve dhe zyrtarëve publikë pa autorizim gjyqësor.

I zhvilluar nga kompania izraelite e sigurisë kibernetike NSO Group, programi i spiunazhit Pegasus është i njohur për qasjen në telefonat ku aplikohet me softuer me qëllim të keq dhe siguron qasje të plotë në telefon, përfshirë kamerën dhe mikrofonin.

Lajmi se kompania izraelite ua shiti këtë softuer shumë shteteve të botës dhe se qeveritë e përdorën për të gjurmuar figurat disidente pushtoi arenën ndërkombëtare për një kohë të gjatë. Me gjithë “kokëdhembjet” në arenën ndërkombëtare të Tel Avivit, publiku izraelit në atë kohë e ndoqi këtë debat nga larg.

Por, në javët e fundit, pretendimet se policia izraelite përdori softuerin pa mbikëqyrje gjyqësore kundër politikanëve, anëtarëve të qeverisë, zyrtarëve publikë, biznesmenëve dhe gazetarëve në vend, e kanë kthyer skandalin në atdheun e saj.

– Emrat e rinj që dyshohet se janë ndjekur nga policia ndezën fitilin

Gazeta izraelite e biznesit Catalist ngriti akuza të reja në lidhje me skandalin që shpërtheu në fillim të kësaj jave kur policia përdori spyware Pegasus pa urdhër gjykate.

Thuhet se djali i ish-kryeministrit Netanyahu, i gjykuar për çështje korrupsioni, ministra të kohës, këshilltarët e tij, gazetarë, avokatë, kryetarë bashkie dhe biznesmenë janë ndjekur pa mbikëqyrje nga policia izraelite me Pegasus.

Në lajm pretendohet se djali i ish-kryeministrit Netanyahu, Avener Netanyahu, këshilltarët e shtypit, i pandehuri në hetimet e korrupsionit të Netanyahut, biznesmeni Iris Elovitch, dëshmitari i Prokurorisë dhe burokrati i lartë nga periudha e Netanyahut, Shlomo Filber, drejtues të kompanive të telekomunikacionit që lidhen me të njëjtin rast, kryebashkiakët e qyteteve si, Netanya, Holon, Kiryat ishin përgjuar nga policia duke përdorur programin Pegasus pa urdhër gjykate.

Gjithashtu, thuhet se një listë e madhe gazetarësh, sindikalistësh, biznesmenësh, avokatësh dhe drejtues të disa lëvizjeve protestuese monitoroheshin nga policia izraelite jashtë kuadrit ligjor.

Theksohet se përdorimi i Pegasus jashtë kuadrit ligjor u rrit gjatë periudhës së Roni Alshech, i cili ishte kreu i forcës policore në Izrael në vitet 2015-2018.

– Reagime nga të gjitha nivelet në qeverinë izraelite

Pas këtyre akuzave, thirrjet për një “hetim të gjerë” u bënë nga nivelet më të larta të shtetit në Izrael.

Presidenti izraelit, Isaac Herzog, në deklaratën e tij me shkrim për këtë temë, bëri thirrje për një “hetim të thellë”. “Ne nuk duhet të humbasim demokracinë tonë. Ne nuk duhet të humbasim policinë tonë. Ne nuk duhet të humbasim besimin e popullit ndaj tyre”, tha ai.

Sipas një deklarate me shkrim nga qeveria izraelite, kryeministri Naftali Bennett theksoi se mjetet kibernetike si Pegasus janë zhvilluar për të “luftuar krimin”, por nëse ato janë përdorur kundër publikut dhe autoriteteve izraelite, duhet të zbulohen.

Ministri i Brendshëm, Ayalet Shaked i përshkroi akuzat si “tërmet nëse janë të vërteta” dhe kërkoi krijimin e një komisioni të jashtëm për të hetuar.

Shefi i policisë izraelite, Kobi Shabtai bëri thirrje gjithashtu që qeveria të formojë një komitet të pavarur hetimor të udhëhequr nga një gjykatës përballë zhvillimeve të fundit.

– Dosja është para prokurorit të ri të përgjithshëm

Qeveria izraelite emëroi Gali Baharav-Miara, një avokate femër për herë të parë në historinë e vendit, në postin e Prokurorit të Përgjithshëm, në një kohë kur kriza është ende shumë e nxehtë, pas skadimit të mandatit të ish-prokurorit të përgjithshëm Avichai Mendleblit, i cili shihet edhe si arkitekti i rasteve gjyqësore të Netanyahut.

E ngarkuar me hetimin e krizës së softuerit spiun Pegasus, Miara mori edhe rastet e korrupsionit të Netanyahut.

Prokuroria e Përgjithshme pritet të formojë një komision hetimor për të hetuar ngjarjen.

Në komision do të marrin pjesë edhe zyrtarë nga Ministria e Sigurisë Publike, Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm, Organizata izraelite e Sigurisë së Brendshme Shin-Bet, Ministria e Brendshme dhe institucionet përkatëse.

– Kriza e Pegasus-it preku edhe rastet e Netanyahut

Fakti që policia izraelite ndoqi dëshmitarin e prokurorit në rastet e hetimit të korrupsionit me spyware Pegasus solli diskutime të reja.

Në fjalimin e tij në parlament, Netanyahu e krahasoi përdorimin e Pegasus-it pa një urdhër gjykate me “përdorimin e avionëve luftarakë të rekrutuar nga ushtria izraelite kundër Iranit, Hezbollahut dhe Hamasit për të hedhur në erë civilët izraelitë”.

Sipas lajmeve në shtypin e vendit, gjyqësori izraelit pezulloi seancën e çështjes së korrupsionit të Netanyahut për të hetuar pretendimet se policia përdori spyware për të hakuar telefonin e Shlomo Filber, i cili luajti një rol kyç në dëshmitarin e Prokurorisë.

– Bennett mbrojti përdorimin e Pegasus

Kryeministri Bennett gjithashtu mbrojti përdorimin e Pegasus-it në diskutimet rreth policisë izraelite dhe njësive të sigurisë që punojnë me spyware dhe softuer monitorues për mbikëqyrje.

Duke pretenduar se ky softuer duhet të aktivizohet për të luftuar krimin e organizuar dhe të rëndë, Bennett tha se nevojitet rregullim që programet e monitorimit të përdoren “nën kontroll të rreptë dhe me shumë kujdes”.

– I zhvilluar gjatë periudhës së Netanyahut

Gazeta Haaretz tha se ish-kryeministri Netanyahu përdori spyware Pegasus “si shitësi numër një i produktit të diplomacisë, në vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me vendet arabe dhe në shumë tema të tjera”.

Në artikullin e botuar në gazetë me nënshkrimin e “Aluf Benn” thuhet: “Çfarë ironie, njeriu që aktivizoi Pegasus-in për përfitime të politikës së jashtme e humbi fuqinë e brendshme me këtë softuer”.

– Skandali rrit shitjet e telefonave të gjeneratës së vjetër në Izrael

Faqja izraelite e lajmeve Walla njoftoi se kompania e cila importon “smartphone” të gjeneratës së vjetër, njoftoi një rritje 200 për qind të kërkesës.

Sipas shifrave të ndara nga kompania e cila shet midis 1.000 dhe 2.000 në një javë shiti 4.000 telefona të gjeneratës së vjetër javën e kaluar.

Menaxheri i kompanisë, Liav Ron tha: “Ka një rritje të ngjashme me raketat. Shitjet e telefonave të thjeshtë ‘dërgo-merr’ kanë shënuar një rritje të çmendur. Thjesht ndodhi”.

Gjithashtu ministri i Financave, Avigdor Lieberman, në llogarinë e tij në rrjetet sociale, duke treguar “telefonin e gjeneratës së vjetër me buton”, tha: “Për vite me radhë njerëzit pyesin se si jetoj pa smartphone. Tani të gjithë e dinë që ia dal shumë mirë”.

– Rastet e korrupsionit të Netanyahut

Netanyahu, i cili shërbeu si kryeministër në Izrael për 15 vjet në periudhën 1996-1999 dhe 2009-2021, llogaritet si kryeministri më jetëgjatë në pushtet i vendit.

Më 21 nëntor 2019, prokurori i përgjithshëm izraelit, Avichai Mandelblit kërkoi që Netanyahu të ndiqej penalisht në 3 raste të veçanta korrupsioni me akuzat për “ryshfet, tradhti dhe shpërdorim detyre për qëllime personale”.

Seanca e parë e Netanyahut, i cili hyri në histori si kryeministri i parë izraelit që u gjykua gjatë detyrës, u mbajt në Gjykatën e Qarkut të Kudsit më 24 maj 2020.

Netanyahu humbi postin e tij si kryeministër pasi qeveria e koalicionit të udhëhequr nga Naftali Bennett mori një votëbesim më 13 qershor.//AA