Mega thatësira që ka djegur  jug-perëndimin e SHBA-së dhe disa pjesë të Meksikës gjatë dy dekadave të fundit është më e keqja që ka goditur rajonin në të paktën 1200 vjet, thanë studiuesit.

“Thatësira e fillimit të shekullit të 21-të nuk do të ishte në një trajektore të megathatësire pa ndryshime antropogjene klimatike,” shkruan autori kryesor Park Williams, një profesor i asociuar në Universitetin e Kalifornisë në Los Anxhelos dhe kolegët.

Gjatë dekadës së fundit, Kalifornia dhe shtetet e tjera perëndimore kanë përjetuar mungesa të mëdha uji, duke shkaktuar kufizime periodike në përdorimin e ujit dhe duke detyruar disa komunitete të importojnë ujë në shishe për pije.

Dëbora ose reshjet e herëpashershme të dendura nuk kanë mjaftuar për të kompensuar.

Viti 2021 ishte veçanërisht i thatë. Që nga 10 shkurti, 95 për qind e SHBA-së perëndimore kishte kushte thatësire, sipas Monitorit të Thatësirës të qeverisë amerikane.

Verën e kaluar, dy nga rezervuarët më të mëdhenj të Amerikës së Veriut,  Liqeni Mead dhe Liqeni Powell, arritën nivelin e tyre më të ulët të regjistruar në më shumë se një shekull.

Sipas gjetjeve, gjasat janë të larta që periudha aktuale e thatësisë do të vazhdojë për të paktën disa vjet, ndoshta më gjatë.

Duke kryer simulime të bazuara në të dhënat e lagështisë së tokës që shtrihen 1200 vjet më parë, studiuesit llogaritën një shans 94 për qind që thatësira të zgjasë deri në vitin 2022.

Ka një shans tre në katër që do të zgjasë deri në fund të dekadës.

Analiza e unazave të pemëve tregon se zona në perëndim të Maleve Shkëmbore nga Montana jugore deri në Meksikën veriore u godit në mënyrë të përsëritur nga të ashtuquajturat mega Thatësira  që zgjasin të paktën 19 vjet,  midis viteve 800 dhe 1600.

Mungesa kronike e ujit

Hulumtimet e mëparshme kishin vërtetuar se periudha 2000-2018 ka të ngjarë të ishte thatësira e dytë më e keqe që nga viti 800, e kryesuar nga një në fund të viteve 1500.

Të dhënat nga 2019-2021, të mbështetura nga modelet e reja klimatike të lëshuara vitin e kaluar, kanë zbuluar se thatësira aktuale është më e keqe se ajo e Mesjetës.

Por pa ndryshimin e klimës, “nuk do të mbante një qiri për megathat e viteve 1500, 1200 apo 1100”, tha Williams në një deklaratë.

Amerika Veriore Perëndimore nuk është i vetmi rajon i goditur nga periudha të thata gjithnjë e më të rënda.

Ndryshimet klimatike përkeqësuan thatësirat e nxitura nga El Nino të viteve 2015-2016, duke çuar në dështime të përhapura të të korrave, humbje të bagëtive, shpërthime të etheve të Luginës Rift dhe rritje të shkallës së kequshqyerjes.

Në nivel global, 800 milionë deri në tre miliardë njerëz parashikohet të përjetojnë mungesë kronike të ujit për shkak të thatësirës së shkaktuar nga ngrohja me dy gradë Celsius mbi nivelet paraindustriale, sipas një draft raporti prej 4000 faqesh të Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) mbi ndikimet klimatike të parë nga AFP. .

Në një botë 4C, kjo shifër është deri në katër miliardë njerëz.

Sipërfaqja e Tokës tashmë është ngrohur mesatarisht 1.1C dhe është pothuajse e sigurt se do të shkelë kufirin prej 1.5C të kërkuar në Marrëveshjen e Parisit brenda dy dekadave.

Ngjarje të tjera natyrore ekstreme të motit të përmirësuara nga ngrohja globale përfshijnë valët vdekjeprurëse të të nxehtit, reshjet që shkaktojnë përmbytje dhe superstuhitë.