Një ndarje e thellë midis liderëve të Bashkimit Evropian ka ngritur dyshime përpara një samiti në Bruksel nesër mbi planet për të shkurtuar varësinë e Evropës nga gazi rus.

Ndarja trepalëshe do të thotë se BE-ja nuk pritet të pajtohet me një plan energjetik për “të hequr gradualisht varësinë e saj nga importet e gazit, naftës dhe qymyrit rus sa më shpejt të jetë e mundur” deri në qershor. Ai pasqyron ndarje edhe më të thella evropiane për përfundimin e importeve të naftës dhe gazit rus në BE si një sanksion në përgjigje të pushtimit rus të Ukrainës.

Të ardhurat ruse nga eksportet e energjisë në BE, nëpërmjet kompanive shtetërore si Gazprom apo Rosneft, arrijnë në rreth 800 milionë euro çdo ditë.

Burimet diplomatike thanë se një betejë politike po shpërthen midis tre kampeve, një blloku që dëshiron të vendosë kufij të ulët të çmimeve të energjisë, një grup që shtyn të përshpejtojë lëvizjen drejt burimeve të energjisë së gjelbër dhe një grup tjetër që dëshiron të ngadalësojë masat mjedisore.

“Ndërhyrësit radikalë” – Spanja, Italia, Greqia, Belgjika, Portugalia – janë akuzuar se duan të krijojnë një “fond Gazprom” duke përdorur subvencionet evropiane për të ulur çmimet e furnizimit me gaz.

“Ata në mënyrë efektive duan të kalojnë paratë publike në arkat e prodhuesve të energjisë, dhe kjo do të thotë Gazprom dhe Moskë,” tha një diplomat i BE-së.

Një bllok “tranzicionistësh të gjelbër” i udhëhequr nga Gjermania, me Irlandën, Danimarkën, Estoninë, duan të përshpejtojnë objektivat e ndryshimeve klimatike dhe marrjen e energjisë së rinovueshme për të shkurtuar varësinë nga Rusia.

Megjithatë, te gjelbërit kundërshtohen nga një grup i tretë vendesh, Polonia, Bullgaria dhe Hungaria, që duan të ngadalësojnë masat mjedisore dhe ndryshimet klimatike, sepse ato përbëjnë të paktën 20 për qind të rritjes së çmimeve.

“Radikalët” dhe anti-të gjelbërt janë nën kritika për “rrezikimin e sigurisë së furnizimit, pavarësinë tonë nga Rusia, krijimin e një “fondi Gazprom” dhe bllokimin e progresit në objektivat e marrëveshjes së gjelbër”.

Ndërhyrësit po bëjnë thirrje për vendosjen e një kufiri të çmimit për gazin jo më i lartë se 180 euro për një megavat orë (MËh) më i ulët se çmimi i tregut prej 200 euro/MËh.

“Nëse doni të kompensoni atë diferencë prej 20 € me një fond evropian, në thelb po i kërkoni BE-së të krijojë një “fond Gazprom” sepse ai do të ekzistojë për të subvencionuar prodhuesit e energjisë siç është gjigandi shtetëror rus i gazit”, tha një diplomat. “Kjo gjithashtu do të devijojë investimet në burime të rinovueshme që në fakt do të kontribuojnë në arritjen e pavarësisë energjetike.”

Thirrjet për çmimet e tregut të energjisë, të rregulluara nga direktivat e BE-së për t’u “shkëputur” nga kostot e gazit, pretendohet se do të dëmtojnë stimujt e çmimeve të tregut për prodhuesit e burimeve të rinovueshme, duke penguar më tej masat për ndryshimin e klimës dhe duke përforcuar varësinë.

Një draft tekst i samitit vë në dukje se BE-ja mund të “punojë së bashku për blerjen e përbashkët të gazit, LNG-së dhe hidrogjenit” për të shmangur rritjen e çmimeve duke konkurruar për marrëveshjet dypalëshe të gazit, por shmang çdo përmendje të vendosjes së kufijve.

Komisioni Evropian do të paraqesë sot projektligjin që kërkon nga të gjitha vendet e BE-së që të sigurojnë që objektet e depozitimit të gazit të jenë plot 90 për qind deri në këtë dimër.

Si dhe ndarjet për të ardhmen e politikës energjetike, udhëheqësit e BE-së përballen me një diskutim të ashpër mbi sanksionet kundër Rusisë, ndërsa Polonia kryeson një bllok “sanksionistësh” që shtyjnë për një angazhim për të goditur importet e gazit dhe naftës ruse.

Drafti i samitit ende pasqyron presionin nga Gjermania dhe vende të tjera, si Italia dhe Hungaria, për të theksuar sanksionet ekzistuese dhe për të mos u angazhuar për masa specifike të ardhshme.

“BE deri më tani ka miratuar sanksione të rëndësishme që kanë pasur një ndikim masiv në Rusi dhe Bjellorusi dhe mbetet e gatshme të lëvizë shpejt me sanksione të mëtejshme të koordinuara”, thuhet në tekst.

Viktor Orban, kryeministri hungarez, do të përplaset me aleatin e tij të zakonshëm Poloninë për t’u bashkuar me Gjermaninë, Italinë dhe Bullgarinë për të këmbëngulur se “sanksionet nuk duhet të shtrihen në importet e gazit dhe naftës ruse”.

“Kjo do të impononte një barrë joproporcionale – pothuajse të padurueshme – për Hungarinë dhe disa vende të tjera të BE-së dhe do të na dëmtonte më shumë se Rusinë, e cila është objektivi i sanksioneve,” tha ai.

Hungaria importon 85 për qind të gazit dhe 70 për qind të naftës nga Rusia, shifra që nxjerrin në pah varësinë e BE-së nga energjia ruse e karburanteve fosile dhe cenueshmërinë ndaj rritjes së çmimit të shkaktuar nga lufta.

Një diplomat evropian tha se BE-ja duhet të lëvizë përtej “fjalëve të buta dhe improvizimeve të ndrojtura për t’u marrë me këtë katastrofë”.

“Dukemi kaq të etur për të mbajtur botën e djeshme plot mundësi dhe fitime, por ajo ka ikur. Pse vazhdojmë të krahasojmë çmimin e sanksioneve tona me një ekonomi në një gjendje normale? Sot nuk ka asgjë normale. Është koha ta pranojmë këtë”, tha ai.

“Nuk mund të ketë kurrë miqësi mes Evropës dhe Rusisë me Putinin në krye. Ky është një realitet me të cilin duhet të përshtatemi. Si mund të flasim për ngrohjen e shtëpive tona ndërkohë që po presim miliona refugjatë që nuk kanë më shtëpi për t’u kthyer?”

Përktheu: Balkanweb