Imazhe nga pjesa e vetme e paprekur e rrjetit të shkatërruar të raketave bërthamore të Ukrainës. Brenda kësaj depoje bosh në një fshat në jug të Kievit, një raketë bërthamore – e aftë për të goditur Nju Jorkun brenda 25 minutave nga lëshimi – dikur ishte gati.

Kjo pjesë në Pervomaysk është e vetmja pjesë që ka mbetur e paprekur e asaj që dikur kishte një sërë bazash bërthamore në Ukrainë.

Ukraina Sovjetike mbante rreth një të tretën e arsenalit bërthamor të BRSS-së, shumica e të cilit synonte Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Pas shpërbërjes së BRSS-së, Shtetet e Bashkuara, Rusia dhe Mbretëria e Bashkuar e bindën Ukrainën dhe disa ish-shtete të tjera sovjetike që të eliminonin armët bërthamore në territorin e tyre.

Në këmbim, vendet e armatosura bërthamore nënshkruan një memorandum që përfshinte betimin “për t’u përmbajtur nga kërcënimi ose përdorimi i forcës” kundër Ukrainës dhe për të respektuar kufijtë e saj ekzistues.

Pas shkatërrimit të raketave bërthamore në gjithë Ukrainën, vendi i Pervomayskut u lejua të mbetej si një muze.
Në prill të vitit 2019, Radio Evropa e Lirë vizitoi vendin kur ishte pak më shumë se një kuriozitet historik. Sot, imazhet e marra brenda bazës së dikurshme sekrete fitojnë një rëndësi të re në dritën e pushtimit të Ukrainës nga Rusia e armatosur me armë bërthamore.

Zemra e bazës arrihet përmes kësaj dere 750 kilogramëshe. Disa nga njerëzit aty kanë punuar si ushtarë sovjetikë kur ajo ishte një bazë raketore aktive.

Brenda guaskës së saj masive prej çeliku, baza në formë cilindri ishte e varur në amortizues për të izoluar ushtarët dhe pajisjet brenda nga dhuna, e ngjashme me tërmetin e një sulmi bërthamor. Dhoma e poshtme në modelin e mësipërm tregon se ku flinin ose bënin pushime ushtarakët. Mbi të është qendra e komandës.

Raketa e zonës Pervomaysk ishte në një dhomë të veçantë rreth 100 metra nga qendra e komandës.

Rripat e sigurimit mbaheshin gjatë gjithë kohës kur ushtarakët sovjetikë ishin në detyrë në rast të një sulmi me raketa armike. Një ndërrim ishte gjashtë orë.

Për të gjuajtur raketën e kësaj baze, dy oficerë të ulur, në tastiera të ndryshme duhej të kryenin të njëjtin veprim njëkohësisht. Sistemi i “katër duarve” e bëri praktikisht të pamundur që një person të niste i vetëm një sulm bërthamor.

Ky ishte ambienti i banimit për komandantët në bazë.
Brenda hapësirës së banimit është një raft për ruajtjen e pistoletave. Udhërrëfyesja lokale, Olena Smerychevska i tha Radios Evropa e Lirë se armët ishin në rast se ushtarët refuzonin të kryenin një sulm bërthamor kur komanda vinte nga Moska. Një ekspert ushtarak e kundërshtoi fuqishëm këtë pretendim, duke thënë se pistoletat ishin për vetëmbrojtje.

Mbi tokë, baza ishte e rrethuar me bunkerë (sipër) të pajisur me një gardh me tela të fortë elektrik.
Smerychevska tha se baza e Pervomaysk dhe të tjera si ajo që ekzistonin në zonë ishin aq sekrete sa edhe sot disa vendas ngurrojnë të flasin për to.

Sipas Smerychevska, pas rënies së Bashkimit Sovjetik, disa nga njerëzit që punonin në bazat sovjetike ukrainase u zhvendosën në Rusi për të vazhduar në të njëjtën punë.

“Tani për tani, është dikush që ulet para këtyre butonave dhe mendon t’i shtypë ato”, tha Smerychevska.