Veprimtaria mjekuese e sistemit shendetesor ndaj qytetareve te semure ushtrohet ne tre rrethana.
- Ndihme urgjente per shpetimin e jetes , e kryer kjo ekskluzivisht nga bluzat e bardha
- Mjekim e sherim i semundjeve akute, i kryer po ashtu kryesisht nga personeli mjekor
- Mjekim i semundjeve kronike i kryer me se shumti ne kushte ambulatore ne shtepite e pacienteve nga ata vet sipas rekomandimeve te mjekve te familjes dhe specialisteve
Per deri sa barren me te madhe te veprimtarise dhe kostot e sistemit shendetesor i krijojne sherbimet ndaj te semureve kronik dhe qe 80 % e atyre qe paraqiten cdo dite per vizite mjeksore ne qendrat ambulatore vuajne prej kuptohet qe aftesiste dhe menyra sesi pacientet me semundje kronike zbatojne ne menyre korekteapo jo masat e rekomanduara perben faktorin kyc , me efikas dhe me ekonomik ne perballjen mea to
Te pathenat e sistemeve shendetesor
Per fat te keq shumica e sistemeve shendetesore jane “medikalizuar“. Kane mbivleresuar deri ne kult rolin e bluzave te bardha dhe te qendrave mjekesore ne perballje edhe me semundjet kronikedhe nenfleftesuar keshtu rolin potencial te pacienteve dhe familjareve per vet menmaxhimin e semundjeve te tilla ne kushtet e shtepise dhe te jetes se perditeshme
Nderkohe ne boten e qyteruar po merr zbatim nje koncept bashkohor inje karakterisa shendetesor aq dhe social per “demokratizimin e sistemeve shendetesore” me ane te perfshirjes dhe kontributit aktiv e konkret ne tote vet pacienteve e qytetareve ne formen e “Home care” dhe “self care “. Nuk behet fjale per zbehjen apo menjanimin e rolit te personelit mjekesor por per ta plotesuar dhe fuqizuar ate me burime njerezore te reja Paciente dhe qytetaret perbejne nje armatepotenciale gjigande e cila deri me sot qendron ne pasivitet me shprese qe te ndihmohet per problemet shendetesore nga kontigjenti aq i pakte ne numur i personelit mjekesor .
Semundja e Diabetit si model
Diabeti eshte nje nder semundjet e brendeshme kronike me tipike Ai nese nuk mjekohet si duhet prek te gjitha organet e trupitdhe krijon deme shendetesore ekonomike e sociale te medha Me gjithe progresin impresionues ne mjekimin e tij ,eshte aritur vetem qe ai te frenohet e te behet i pademshem por per fat te keq , ende jo ,qe te sherohet plotesisht .Venia e semundjes se diabetit nen kontrollin e duhur eshte e mundur fal nje ser masash qe kemi ne dispozicion,mirpo ato duhen kryer vazhdimisht pa nderpreje si detyre e perditshme .Por a mund te kryet kjo duke i mbajtur ne spitale gjate gjithe jetes miliona te semure qe vuajne prej tij ?Prej ketej ka lindur nevoja e edukimit dhe aftesimit te pacienteve qe e vuajne ate, per kryer ata vet apo edhe me ndihmen e familjareve, disa nga aktet qe e mbajne semundjen nen fre , ne rrethanat e shtepise , punes e te jetes se perditshme te tyre
Ne kete kontekst prof dr Isuf Kalo nje nga themeluesit e specialitetit et diabetologjise tek ne ,dhe aso kohe shefi i tij krijoi qe ne vitin 1985 ne Spitaline ahtershem Nr 1 te Tiraranes krijoi nje njesi te posacme te strukturuar per “edukimit terapeutik “ e te semureve me diabet me synim aftesimin e tyre per te vet menanxhaur semundjen ( Self Care “)edhe pas daljes nga spiatali ne kushtet e shtepise ( Home care ). Ne kete linje u instalua ne pavionine te diabetologjise edhe nje linje telefonike direkte me numer te dedikuar ne sherbim ekskluziv ndaj te pacienteve me diabet per t’ju pergjigjur lidhur me pyetjet apo problemet konkrete eventuale qe atyre mund tt’ju lindnin
Shembull i mire edhe kundra pandemine sotme ?
Pandemia e shkaktuar nga Coronavirusi i kapi sistemet shendetesore ne befasi. Ne qasjen ndaj saj ata u gjeten te befasuar pa nje strategji unike .Sistemet shendetesore ne bote por edhe ato te vendeve te BE brenda te njejtit union po reagojne ne menyre te ndryshme .Nje nga qasjet qe po zbatoehet me shpesh eshet vet izolimi i individeve ne shtepi dhe distancimi social .Qellimi eshte minimizimi i perhapjes cka supozohet se doe bej me te vonuar dhe me te lehte perballimine fazes se shperthimit masiv .Qytetaret me dhe pa shenja te dyshimta jane vet izoluar gjate dy javeve te fundit deri ne nje lajmerim te dyte .Nje numur prej tyre jane te moshuar edhe vuajne me diabet dhe nje a disa semundje kronike se bashku Zhvillimet sidomos ne Itali po deshmojne qe pikerisht ata jane edhe kontigjenti me vdekshmeri me te larte .Pjesa tjeter mbi 80 %e popullates edhe po u prek nga virusi besiohet se nuk perben rrezik madhor per vdekshmeri .
Ne keto rrethana llogjika e thote se theksi duhet te vihet tek evitimi ose minimiziomi i mortalitetit dhe jo patjeter i semundshmerise, Arsyeja e vdekshmerise me te larte nder te semuret kronike perfshi ata me diabet e sidomos tek ata me te moshuar besoshet se eshte imuniteti me i ulet i te tyre ne perballje me virusin ,Kjo thellohet me tej kur treguesit e kontrollit te diabetitapo dhe te semundjeve te tjera kronike shoqeruese cregullohen .nen ndikimin e ankthit shokut e psikologjik ,kufizimit te aktiviteit fizik , mos respektimine te dites dhe mos adaptimit te mjekimit ne kushtet e vet izolimit
Pacientet e tille te mesuar me tutelen mjeksore ndjehen te vetem si te braktisuar e te pa mesuar te vetveprojne ne izolim Nje numur i madh prej tyre verjne te cuditur e te alarmuar qe shifrat e sheqerit ne gjak , te tensionit arterial , te Kreatanines etj jane me te rritura ndonese po vazhdojne mjekimi me te njeten skeme si me pare Por ata kane humbur mundesine te shkojne ne poliklinike dhe as te kontaktojne mjeket qe deri me tash i kane nd jekur ata.
Prof Dr Isuf Kalo dha shembullin duke u ofruar pacienteve te tille me diabet te ngujuar numurat e tij privat te telefonit 068 208 99 11 – 0692062005 dhe 0672067453 per keshilla telefonike te personalizuara gjate kesaj periudhe jo te zakonta Synimi eshte adaptimi i mjekimit te personalizuar sipas rrethanave shendetesore dhe shtepijake te seicilit , si mas paraprake per forcimin e imunitetit ne organizmin e tyre e nepermjet kesaj evitimin ose minimizimin e vdekshmerise tek te till individ .
Mbi 70 te semure me diabet te vet izoluar qe e kane kontaktuar ne dy ditet e fundit prof Isuf Kalon kane mare udhezime mjaft te vlefshme prej tij duke i shprehur njekohesisht vleresime maksimale dhe mirenjohje te thelle per aktin humanist te tij.
Thirrje
A mund te shpresohet qe edhe specialiste te tjere qofte dibaetolog qofte per semundje te tjera kronike ose mjek te familjes do te mund te ofrohen me te njejtin perkushtim ndaj te semureve dhe qytetarve qe ata gjate viteve kane ndihmuar por qe i kane syte dhe shpresat sot me shume se cdo here tek ata ?
