Një shtresë e harruar e historisë mesjetare është zbuluar në Cenacle të Jeruzalemit, i nderuar prej kohësh si vendi i Darkës së Fundit. Nën shekuj suvaje, studiuesit kanë identifikuar gjurmë të zbehta grafiti të lëna nga vizitorë të së kaluarës, të gdhendura në heshtje në gur. Këto shenja, të pavërejtura për breza, aludojnë në histori besimi, fuqie dhe pranie që dikur bashkoheshin në këtë hapësirë të shenjtë. Sipas një raporti në Archaeology Magazine, teknikat e përparuara të imazherisë nxorën së fundmi në dritë këto mesazhe të fshehura. Ndërsa gjetjet ofrojnë detaje të kufizuara në shikim të parë, ato zbulojnë në mënyrë delikate gjurmën e qëndrueshme të pelegrinëve mesjetarë të tërhequr në një nga vendet më të nderuara të Krishterimit.
Gjetjet, të botuara së fundmi në Liber Annuus — libri vjetor i Studium Biblicum Franciscanum — janë rezultat i një bashkëpunimi midis Akademisë Austriake të Shkencave ( ÖAW ) dhe Autoritetit Izraelit të Antikiteteve (IAA). Duke përdorur filtra ultravjollcë, Imazhe të Transformimit të Reflektimit dhe fotografi multispektrale, studiuesit identifikuan gati 30 mbishkrime dhe nëntë vizatime në muret e dhomës. Këto shenja, të fshehura nën suva që nga shekulli i 16-të, datojnë që nga shekujt e 14-të deri në të 16-të dhe u rizbuluan për herë të parë gjatë përpjekjeve të restaurimit në vitet 1990.
Ndër mbishkrimet më të hershme dhe më bindëse është fraza “Krishtlindjet 1300”, e gdhendur në një stil të zakonshëm midis fisnikëve armenë.
Ky mbishkrim ka rindezur debatin historik rreth Mbretit Het’um II të Armenisë, duke mbështetur teorinë se ai mund të ketë arritur në Jeruzalem pas fitores së ushtrisë së tij në Betejën e Wādī al-Khaznadār në Siri në vitin 1299.
Një mbishkrim tjetër në arabisht, që mbaron me fjalët “…ya al-Ḥalabīya” , duket se është bërë nga një grua e krishterë nga Aleppo, bazuar në formën gramatikore femërore të përdorur. Prania e mbishkrimeve në gjuhë të ndryshme – latinisht, armenisht, arabisht – demonstron kulturën shumëkulturore dhe shumëgjuhëshe të pelegrinazhit të Jerusalemit mesjetar.
Muret prej guri të Qenakullit janë të shënuara nga një gamë e gjerë emrash të lidhur me familje të shquara evropiane. Johannes Poloner i Regensburgut e vizitoi atë në vitet 1421–22, duke shkruar më vonë një udhëpërshkrim të udhëtimit të tij.
Stema e Tristram von Teuffenbach, një fisnik nga Styria, është gdhendur pranë të dhënave të pelegrinazhit të tij me Arkidukën Frederik të Habsburgëve në vitin 1436.
Gjithashtu i gdhendur në vend është Adrian I von Bubenberg, kalorësi zviceran i kujtuar për mbrojtjen e Bernës, dhe Jacomo Querini, një anëtar i fisnikërisë veneciane. Prania e Lamprecht von Seckendorff, një kont frankonian, i shton edhe një shtresë prestigjit shoqëror dhe politik të vizitorëve.
Çenakulli, i vendosur në malin Sion, ka rëndësi të thellë fetare jo vetëm për të krishterët, por edhe për hebrenjtë dhe myslimanët. Ndërsa të krishterët e nderojnë atë si vendin e Darkës së Fundit, traditat hebraike dhe myslimane e identifikojnë atë si Varrin e Mbretit David.
Struktura aktuale daton që nga periudha e Kryqëzatave dhe dikur ishte pjesë e një manastiri françeskan, përpara dëbimit osman të fretërve në vitin 1517. Kalimi midis këtyre periudhave është i dukshëm në ndryshimin e përmbajtjes së grafiteve. Një mbishkrim nga epoka e hershme osmane i bën homazh Sheikh Aḥmad al-ʿAǧamī-t, i shoqëruar nga një akrep i gdhendur – një simbol i interpretuar nga studiuesit si shenjë e ndryshimit të kontrollit nga sundimi i krishterë në atë mysliman.
Fakti që kaq shumë pelegrinë lanë shenja të ndërlikuara në vendin e shenjtë ngre pyetje në lidhje me protokollin fetar. Disa nga vizatimet duket se kanë zgjatur orë të tëra për t’u përfunduar, duke sugjeruar leje të heshtur nga françeskanët. Siç shkruajnë studiuesit në studimin e tyre, “Qëndrimi i françeskanëve ndaj kësaj teme ishte i paqartë”. Disa grafite mund të jenë toleruar, të tjera të ruajtura qëllimisht – ose ndoshta thjesht të anashkaluara për shkak të fluksit të madh të vizitorëve gjatë periudhës mesjetare.
(A.A/BalkanWeb)
