Publikimi i strategjisë së re të sigurisë kombëtare nga administrata e Presidentit Trump është pritur në Evropë si një ndryshim epokal dhe jo si një lëvizje taktike e radhës. Në dokumentin e ri, Bashkimi Evropian nuk shfaqet më si aleati tradicional i Shteteve të Bashkuara, por si një konkurrent që sfidon konceptet amerikane të sovranitetit, pushtetit dhe identitetit kulturor. Ky pozicionim i ri shihet në kryeqytetet evropiane si prova më e qartë se vetë nocioni i Perëndimit po riformësohet.
Strategjia i jep Evropës një rol që, sipas shumë analistëve, e vendos kontinentin në një kategori më të ndërlikuar se Rusia apo Kina. Ndryshe nga këto dy fuqi revizioniste, BE-ja shihet si sfidë për modelin amerikan të rendit ndërkombëtar dhe mënyrën se si Uashingtoni e përkufizon veten brenda tij. Për zyrtarët evropianë, kjo qasje nuk është thjesht një paralajmërim, por një shkëputje e qartë nga doktrina transatlantike e pasluftës. Qasja e Shtëpisë së Bardhë ndaj luftës në Ukrainë ka thelluar edhe më shumë shqetësimet. Presioni i Presidentit Trump për një marrëveshje që i përshtatet interesave të Moskës, ndërsa Kievi vazhdon të rezistojë në terren, sugjeron se Ukraina nuk është më një gur themeli i kohezionit euroatlantik, por një element negociues në rivalitetin më të gjerë amerikan me Rusinë dhe, mbi të gjitha, me Kinën. Për shumë në Evropë, ky qëndrim shënon fundin e rolit të SHBA-së si garantuese e rendit të pasluftës.
Përplasja është thelluar edhe në planin ideologjik dhe kulturor. Strategjia amerikane përdor një gjuhë të ngjashme me narrativat e ekstremit të djathtë, veçanërisht kur flet për rreziqe kulturore, migracion dhe politika sociale progresive në Evropë. Kjo është interpretuar në Bruksel si goditje e drejtpërdrejtë ndaj modelit evropian të demokracisë liberale. Në të njëjtën kohë, konflikti midis institucioneve të BE-së dhe gjigantëve amerikanë të teknologjisë, i ilustruar nga përplasja me platformën X të Elon Musk, po shërben si katalizator tensioni. Reagimi i ashpër i Musk ndaj gjobës së BE-së dhe deklaratat e tij kundër Unionit, të cilat në disa raste reflektohen edhe në retorikën e administratës Trump, përforcojnë perceptimin se rivaliteti nuk kufizohet më te ekonomia, por ka hyrë në terrenin e përplasjes ideologjike.
Reagimet nga udhëheqësit evropianë kanë qenë të forta dhe të rralla për raportet transatlantike. Antonio Costa paralajmëroi se Evropa nuk mund t’i marrë më të garantuara aleancat e pasluftës, ndërsa Thierry Breton foli hapur për “armiqësi zyrtare” nga Uashingtoni ndaj Bashkimit. Josep Borrell shkoi edhe më tej, duke e cilësuar strategjinë e re si një “deklaratë lufte politike”. Këto deklarata pasqyrojnë frikën se kontinenti po futet në një epokë ku SHBA mund të jetë njëkohësisht aleate dhe kundërshtare, varësisht nga prioritetet e brendshme amerikane.
Në këtë klimë, Evropa po përballet me një pyetje thelbësore: a mund të veprojë si subjekt i pavarur gjeopolitik? Siguria e saj vazhdon të mbështetet tek ombrella bërthamore amerikane, ndërsa aftësitë e saj mbrojtëse janë ende në zhvillim. Për herë të parë që nga Lufta e Dytë Botërore, kontinenti po ndjen nevojën për të krijuar struktura të qëndrueshme pushteti që të mos varet nga ndryshimet politike në Uashington. Në fund, mesazhi i madh është i qartë: Perëndimi i pasluftës, siç është njohur për dekada, nuk ekziston më. SHBA po lëviz drejt një vizioni në të cilin Evropa nuk është më partneri i natyrshëm, por pjesë e një fushe negociuese ku përzihen ideologjia, teknologjia dhe pushteti. Për Evropën, sfida nuk është thjesht të kuptojë këtë realitet të ri, por të vendosë se ku qëndron – përballë, përkrah apo përtej Atlantikut.
