Ushtria e Tajlandës akuzoi të hënën Kamboxhian për shkelje të një marrëveshjeje të armëpushimit të nënshkruar rishtazi, të arritur pas disa javësh përleshjesh vdekjeprurëse kufitare, duke fluturuar më shumë se 250 dronë mbi territorin e saj.
Fqinjët e Azisë Juglindore ranë dakord për armëpushim “të menjëhershëm” të shtunën, duke u zotuar t’i japin fund përleshjeve të ripërtërira kufitare që vranë dhjetëra njerëz dhe zhvendosën më shumë se një milion këtë muaj.
Por akuzat e reja nga Bangkoku dhe kërcënimi i saj për të rishqyrtuar lirimin e ushtarëve kamboxhianë të mbajtur nga Tajlanda lanë në dyshim një armëpushim të qëndrueshëm, edhe pse ministrat e tyre të jashtëm përfunduan dy ditë bisedimesh të organizuara nga Kina.
Ushtria tajlandeze tha të hënën se “më shumë se 250 mjete ajrore pa pilot (UAV) u zbuluan duke fluturuar nga ana kamboxhiane, duke ndërhyrë në territorin sovran të Tajlandës” të dielën në mbrëmje, sipas një deklarate.
“Veprime të tilla përbëjnë provokim dhe shkelje të masave që synojnë uljen e tensioneve, të cilat janë në kundërshtim me Deklaratën e Përbashkët të dakordësuar” gjatë një takimi të komitetit dypalësh kufitar të shtunën, tha ajo.
Luftimet e rigjallëruara këtë muaj u përhapën në pothuajse çdo provincë kufitare nga të dyja palët, duke shkatërruar një armëpushim të mëparshëm për të cilin Presidenti i SHBA-së Donald Trump mori meritat.
Sipas paktit të armëpushimit të nënshkruar të shtunën, Kamboxhia dhe Tajlanda ranë dakord të ndalojnë zjarrin, të ngrijnë lëvizjet e trupave dhe të bashkëpunojnë në përpjekjet për çminim dhe luftimin e krimit kibernetik.
Ata gjithashtu ranë dakord të lejonin civilët që jetonin në zonat kufitare të ktheheshin në shtëpi sa më shpejt të ishte e mundur, ndërsa Tailanda duhej të kthente 18 ushtarë kamboxhianë të kapur rob në korrik brenda 72 orëve, nëse armëpushimi do të respektohej.
Ministri i Jashtëm kamboxhian Prak Sokhonn e përshkroi incidentin me dron si “një problem të vogël që lidhet me fluturimin e dronëve të parë nga të dyja palët përgjatë vijës kufitare”.
Ai tha në televizionin shtetëror kamboxhian të hënën se të dyja palët e kishin diskutuar çështjen dhe kishin rënë dakord ta hetonin dhe “ta zgjidhnin menjëherë”.
Zëdhënësi i ushtrisë tajlandeze, Winthai Suvaree, tha në një deklaratë se aktiviteti i dronëve pasqyronte “veprime provokuese” dhe një “qëndrim armiqësor ndaj Tajlandës”, të cilat mund të ndikonin në sigurinë e personelit ushtarak dhe civilëve në zonat kufitare.
Ushtria e Tajlandës “mund të duhet të rishqyrtojë vendimin e saj në lidhje me lirimin e 18 ushtarëve kamboxhianë, varësisht nga situata dhe sjellja e vëzhguar”, tha ajo.
Disa anëtarë të familjeve të ushtarëve të mbajtur të mbajtur në Tajlandë për gjashtë muaj kishin pak besim se ata do të liroheshin, madje edhe para se Bangkoku të ngrinte dyshime të reja.
Heng Socheat, gruaja e një ushtari, i tha AFP-së të hënën se shqetësohej se ushtria tajlandeze mund të mos e mbante premtimin e saj.
«Derisa të vijë im shoq në shtëpi, atëherë do t’u besoj», tha ajo.
Pesë ditë përleshjesh kufitare në korrik vranë dhjetëra njerëz përpara se një armëpushim të ndërmjetësohej nga Shtetet e Bashkuara, Kina dhe Malajzia, kryesuesja e bllokut rajonal të ASEAN-it.
Trump ishte dëshmitar i nënshkrimit të një deklarate pasuese midis Tajlandës dhe Kamboxhias në tetor, por ajo u prish brenda disa muajsh, me secilën palë që fajësonte tjetrën për nxitjen e luftimeve të reja.
Konflikti buron nga një mosmarrëveshje territoriale mbi demarkacionin e epokës koloniale të kufirit 800 kilometrash tajlando-kamboxhian, ku të dyja palët pretendojnë rrënojat shekullore të tempullit.
Ndërsa të dy vendet ranë dakord të shtunën për të ndaluar luftimet, ato ende duhet të zgjidhin çështjen e demarkacionit të kufirit të tyre.
Kamboxhia, Tajlanda dhe Kina lëshuan një deklaratë në fund të bisedimeve në provincën Yunnan të Kinës të hënën, duke thënë se kishin diskutuar “të punojnë hap pas hapi përmes përpjekjeve të ndërsjella për të rifilluar shkëmbimet normale, për të rindërtuar besimin e ndërsjellë politik, për të përmirësuar marrëdhëniet dypalëshe Kamboxhia-Tajlandë dhe për të mbrojtur stabilitetin rajonal”.
Kamboxhia tha gjithashtu të hënën se i kishte bërë thirrje Tajlandës të bashkohej me një takim tjetër dypalësh në Kamboxhia në fillim të janarit “për të diskutuar dhe vazhduar punën e studimit dhe demarkacionit” në kufi.
Më shumë se njëqind murgj budistë dhe qindra të tjerë të veshur me këmisha të bardha u takuan në një monument lufte në periferi të kryeqytetit kamboxhian të hënën në mbrëmje për t’u lutur për paqe me fqinjin e tyre.
