Librat kapicë nëpër kartonë bananesh, salla leximi të mbyllura, automate që ulen për të eleminuar rrezikun e zjarrin kur punonjësit mbyllin zyrat. Është kjo gjendja e Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë në vitin 2024. Po si përfunduam në këtë gjendje? Si iu morën hapësirat bibliotekës nga privati në pothuaj 3 dekada? Dhe pse është kaq e pamundur për shtetin shqiptar sot të lirojë hapësirat për hisr të interesit publik? Në një intervistë për “News24” drejtori i Bibliotekës Kombëtare, Piro Misha flet për gjendjen alarmante në institucionin kombëtar.
Kur mbërrin para hyrjes së Bibliotekës me shkronja të mëdha lexohet Instituti Italian i Kulturës. Në një shkallë 1/10 poshtë një strehe lexohet edhe Biblioteka Kombëtare.
Drejtori i saj, Piro Misha, flet për “koleksione të rralla në katet nëntokësore që duhen shfaqur. Do të ekspozojmë thesaret në Bankën e Shtetit falë një bashkëpunimi me Guvernatorin e Bankës. Ne kemi koleksione që sjellin rilindjen europiane. Kemi rreth 1000 vepra të koleksionit venecian në bibliotekë dhe sivjet do hapim tri ekspozita, donacionin e bibliotekes se Pierre Cabanes dhe një bibël me parathënie nga Erasmusi i Roterdamit”.
Por ndërsa godina ruan thesare, godina vetë është në gjendje alarmi. Prej vitesh, biblioteka vuan mungesën e hapësirave por shqetësimi ka rënë në vesh të shurdhër. Vite më parë, biblioteka pësoi përmbytje dhe u përfshi nga zjarri por prej asaj kohe, rreziku nuk është zhdukur.
“Ju shtroni problemin e konservimit. Biblioteka mban gjallë kujtesën e vendit tonë është historia e fjalës së shkruar shqip. Përveç sallës ku më herët ka rënë zjarri dhe me ndihën e Ministrisë së kulturës u ribë sistemi elektrik, pjesa tjetër, akoma është super e amortizuar, sa ne, biblioteka kombëtare ka një rregull të hekurt, që në momentin që ikin punonjësit ikin gjithë siguresat që të mos ndodhin më ndonjë aksident”, thotë Misha.
Ai sqaron se disa antikuare janë futur në kuti metalike për tu ruajtur. Ai thotë se duhet patjetër një bibliotekë sepse asgjë nuk bëhet më me arna.
“Biblioteka u bë më 1961 dhe në 1996 u dha me qira një pjesë e Pallatit të Kulturës dhe më pas u privatizua. Por edhe sikur mos të ishte marrë asnjë hapësirë, nuk do mjaftonte. Është domosdoshmëri një bibliotekë e re”, thotë ai.
Pyetjes se çfarë do bëhet me godinën ku sot është bibliteka nëse institucioni ikën në vend tjetër, Misha i përgjigjet me nevojën për bibliotekë qyteti. Ndërsa institucionet ikin nga qendra dhe qendra shformohet ose riformulohet, ikja e Bibliotekës nga qendra ngre edhe një shqetësim të ri, jo vetëm ku shkon institucioni por edhe cili është fati i Pallatit të kulturës.
“Librat duhen afër njerëzve. Prej vitesh ne i fusim librat në kuti bananesh, se s’ka më vend poshtë. Në fond nuk futet më asnjë libër se kanë arritur deri në tavan librat. I keni parë sallat poshtë janë mbyllur dhe janë bërë magazina. I fusim në kuti bananesh sepse marrin ajër, ndaj zgjidhen kutitë e bananeve. Biblioteka e re është domosdoshmëri”, thotë Misha.
“Librat ruhen, pavarësisht zjarrit dhe përmbytjes. Nuk ishte faji i pararendëses sime. Mund t’i ndodhte kujtdo. Sepse mund të ndodhte një qark i kshkurtër kur është amortizuar gjithë rrjeti. Por nuk është me arnime. Këtu do një bibliotekë të re. Këtu ka njerëz të caktuar që merren vetëm me sigurinë që të shohin që janë ulur gjithë siguresat, që mos të ketë asnjë mundësi që të ketë më zjarr, të paktën kur nuk jemi ne, se kur jemi ne, është ndyrshe. Por biblioteka nuk është ruajtur gjërat që në bodrume” thotë Misha.
“Ne duhet të ndërgjegjësohemi për urgjencën që ka. Është pjesë e historisë sonë se tregojnë lidhjet tona me botën.
