Veprimi i policisë shqiptare – duke e detyruar transmetuesin më të madh të lajmeve në vend të ndërpresë transmetimet pa urdhër gjykate – krijon një precedent alarmues.
Më 9 gusht, policia shqiptare rrethoi ambientet e Focus Media Group, ku ndodhen News24, BalkanWeb, Panorama, Gazeta Shqiptare dhe degë të tjera, ndërpreu energjinë elektrike dhe ndaloi hyrjen e stafit, sipas gazetarëve.
News24 u ndërpre në orën 7:36 të mëngjesit. Transmetimi i kufizuar në YouTube rifilloi, por transmetimi mbetet i pezulluar. Autoritetet e Shqipërisë ende nuk kanë shpjeguar bazën ligjore për veprimin e policisë apo hapat e mëtejshëm.
Si zyrtarët ashtu edhe Focus Media Group thonë se mosmarrëveshja përqendrohet në një mosmarrëveshje pronësie dhe transferimin e pjesëve të kompleksit te një kompani shtetërore – por me Ministrinë e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit dhe Focus Media Group që shkëmbejnë faje për kontratat e qirasë dhe procedurat gjyqësore.
Asnjë nga këto nuk trajton çështje të menjëhershme që janë thelbësore për sundimin e ligjit dhe interesin publik. Asnjë urdhër gjykate i zbatueshëm apo akt zbatimi nuk është bërë publik për të justifikuar një kordon para agimit, një ndërprerje të energjisë elektrike dhe mbylljen e transmetuesit më të madh të lajmeve në vend. E gjithë kjo ngre shqetësime legjitime se pushteti institucional mund të jetë ushtruar në mënyrë arbitrare, duke anashkaluar procesin e rregullt ligjor.
Diskursi publik mbi këtë rast është i ndarë thellësisht: njëra palë e paraqet atë si një sulm të hapur ndaj lirisë së medias; pala tjetër pretendon se është thjesht zbatim i një vendimi për pronën, pasi “askush nuk është mbi ligjin”. Të dyja anashkalojnë procesin e rregullt ligjor, një shtyllë themelore e demokracisë dhe sundimit të ligjit.
Rrjeti SafeJournalists në Shqipëri ka ngritur në mënyrë të qartë mungesën e procesit të rregullt ligjor, duke theksuar mangësitë në ligjshmëri, transparencë dhe proporcionalitet, si dhe shkeljet e lirive të medias, pa mbikëqyrje të pavarur dhe pa gjurmë të qarta dokumentesh.
Praktika evropiane e të drejtave të njeriut kërkon që çdo ndërhyrje shtetërore në media duhet të ketë një bazë të qartë ligjore, të ndjekë një qëllim legjitim dhe të jetë e nevojshme dhe proporcionale, duke përdorur mjetet më pak kufizuese.
Në vend, zyrtarët duhet të paraqesin urdhrin, të përcaktojnë fushëveprimin dhe afatet e tij, të veprojnë ngushtësisht dhe të sigurojnë akses të sigurt për gazetarët dhe stafin teknik, si dhe mbrojtjen e pajisjeve dhe të dhënave.
Më pas, shteti duhet të publikojë si arsyet ashtu edhe mekanizmat e tij të apelimit dhe të përcaktojë një plan të kufizuar kohor për të rivendosur operacionet, me mbikëqyrje të pavarur në vend. Nga të gjitha informacionet e disponueshme, një proces i tillë i rregullt ligjor mungon në këtë rast.
Pjesa më e madhe e debatit është përqendruar në personalitete: pronar kundër Kryeministrit, ish-aleatë të shndërruar në kundërshtarë. Vëmendja është zhvendosur nga procedurat te motivet, historitë e prapaskena dhe gjykimet e karakterit.
Në këtë klimë, ligji fillon të duket opsional, zbatimi i tij interpretohet si një lojë pushteti dhe ngjarjet gjykohen nga besnikëria dhe jo nga provat.
Ndërkohë që mund të ekzistojë një mosmarrëveshje pronësore, interesi publik dhe sundimi i ligjit kërkojnë zbatim legjitim që siguron vazhdimësi, akses të kufizuar në kohë dhe masa të udhëhequra nga rregullatorët. Me një shumicë dominuese parlamentare, procesi i rregullt ligjor dhe mbrojtjet mbeten të vetmet mbrojtje për demokracinë dhe sundimin e ligjit në Shqipëri. Kur ato anashkalohen, sundimi i shumicës rrezikon të rrëshqasë në sundim arbitrar dhe të drejtat bëhen diskrecionare.
