Qëllimi i arritjes së një armëpushimi në Ukrainë, por edhe një mundësi për të tentuar rifillimin e normalizimit të marrëdhënieve dypalëshe, janë objektivat kryesore të Samitit midis Presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe homologut të tij rus, Vladimir Putin, takim i cili do të mbahet nesër, të premten, më 15 gusht 2025, në Bazën Elmendorf-Richardson në Anchorage, Alaskë.
Ky samit, i cili mund të ripërcaktojë ekuilibrin gjeopolitik global, do të fillojë me një takim fillestar dypalësh midis dy krerëve të shteteve, i ndjekur nga bisedime të zgjeruara dhe një konferencë për shtyp që, sipas Kremlinit, do të jetë e përbashkët. Megjithatë, sipas vetë Trump, nuk është e sigurt nëse do të zhvillohet në këtë format, megjithëse ai ka theksuar se “nuk do të ishte diçka e keqe”.
Kjo është vizita e parë zyrtare e udhëheqësit të Kremlinit në tokën amerikane që nga viti 2007 dhe vjen në një kohë tensioni të shtuar ndërkombëtar, të shënuar nga mbi tre vjet luftë në Ukrainë. Për Kremlinin, Samiti është një mundësi për të thyer izolimin e saj diplomatik dhe për të rinisur një dialog strategjik dypalësh me Uashingtonin, ndoshta duke e ndarë çështjen ukrainase nga marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara.
Pritshmëritë e Rusisë, sipas disa politikanëve dhe analistëve pranë pushtetit, është të sigurojë një armëpushim formal në Ukrainë, duke ruajtur përfitimet territoriale dhe duke shmangur sanksionet e reja ose futjen e masave ndëshkuese të shpallura nga Shtëpia e Bardhë.
Për më tepër, Moska shpreson të hapë rrugën për bashkëpunim ekonomik selektiv, veçanërisht në sektorët e Arktikut dhe energjisë, dhe të sigurojë heqjen e disa kufizimeve në sektorët e aviacionit dhe minierave.
Sipas raportimeve në gazetën britanike “Financial Times” dhe të përjavshmen “The Economist”, kushtet që Putini do të sjellë në tryezë janë të ngjashme me ato që dihen tashmë: heqja dorë formale e Ukrainës nga anëtarësimi në NATO dhe statusi bërthamor, tërheqja e forcave të Kievit nga rajonet e Donetskut, Luhanskut, Khersonit dhe Zaporizhias – të cilat Rusia tani i njeh si pjesë të territorit të saj – si dhe garantimi i një korridori tokësor për në Krime. Sipas burimeve perëndimore, udhëheqësi rus ka thënë se është gati të pranojë sovranitetin nominal për Kievin mbi pjesë të Khersonit dhe Zaporizhias, me kusht që të garantohet liria e plotë e tranzitit në gadishullin e aneksuar në vitin 2014.
Sipas ekspertëve ukrainas, ky është një kurth negociues i projektuar për t’ia hedhur fajin Kievit për çdo dështim të bisedimeve.
Ukraina, megjithëse zyrtarisht e përjashtuar nga samiti, ka përcaktuar qartë kushtet e saj minimale, të përsëritura nga Presidenti Volodymyr Zelensky dhe partnerët perëndimorë gjatë një videokonference me Trump dhe udhëheqësit kryesorë evropianë më 13 gusht. Kievi, siç raportohet në botimin evropian të portalit Politico, kërkon një armëpushim si parakusht, garanci të detyrueshme shumëpalëshe sigurie dhe përfshirje të plotë në negociatat e ardhshme. Ai kategorikisht refuzon çdo marrëveshje dypalëshe territoriale midis Moskës dhe Uashingtonit.
Europa, megjithëse nuk përfaqësohet drejtpërdrejt në samit, gjithashtu ka marrë një qëndrim të qartë. Në fund të takimeve të tyre me videokonferencë më 13 gusht, kancelari gjerman Friedrich Merz, presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe presidenti francez Emmanuel Macron deklaruan se çdo marrëveshje duhet të përfshijë Ukrainën. Brukseli vendosi pesë pika: praninë e Kievit në tryezën e negociatave, një armëpushim si hap i parë, refuzimin për të njohur pushtimin rus, lirinë e forcave ukrainase për të mbrojtur territorin e tyre dhe përcaktimin e negociatave brenda një strategjie të përbashkët transatlantike. “Asnjë diskutim territorial nuk mund të zhvillohet pa Ukrainën”, theksoi Macron. Për von der Leyen, samiti i Anchorage përfaqëson “një moment vendimtar për të riafirmuar angazhimin tonë për një paqe të drejtë dhe të qëndrueshme”.
Duke folur në një takim përgatitor për samitin ruso-amerikan, Vladimir Putin, i sigurt në vetvete, deklaroi se Shtetet e Bashkuara po bëjnë “një përpjekje të sinqertë” për të gjetur një zgjidhje për krizën në Ukrainë. “Siç e dinë të gjithë, (administrata Trump) po bën, sipas mendimit tim, përpjekje mjaft energjike dhe të sinqerta për t’i dhënë fund armiqësive, për t’i dhënë fund krizës dhe për të arritur marrëveshje që janë në interes të të gjitha palëve në këtë konflikt”, dhe e gjithë kjo “me qëllim krijimin e kushteve për paqe afatgjatë midis vendeve tona, në Evropë dhe në të gjithë botën”, deklaroi Putin, duke shprehur shpresën se në fazat pasuese të takimit, mund të arrihen “marrëveshje mbi kontrollin e armëve strategjike sulmuese”.
Kjo qasje pozitive u shpreh edhe nga zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, i cili tha se Trump po demonstron një qasje “të pashembullt” dhe këto veprime vlerësohen shumë nga Moska dhe presidenti rus personalisht. Peskov, megjithatë, sqaroi se nuk pritet nënshkrimi i ndonjë dokumenti në fund të samitit. “Nuk është planifikuar. Asgjë nuk është përgatitur”, tha zëdhënësi i Kremlinit.
(BalkanWeb)
