Bashkimi Evropian ra dakord të premten të ngrijë për një kohë të pacaktuar asetet e bankës qendrore ruse të mbajtura në Evropë, duke hequr një pengesë të madhe për përdorimin e parave të gatshme për të ndihmuar Ukrainën të mbrohet kundër Rusisë.

BE-ja dëshiron ta mbajë Ukrainën të financuar dhe në gjendje lufte, pasi e sheh pushtimin e Rusisë si një kërcënim për sigurinë e saj. Për ta bërë këtë, shtetet e BE-së synojnë të vënë në punë disa nga asetet sovrane ruse që i bllokuan pas pushtimit të Ukrainës nga Moska në vitin 2022 .

Një hap i parë i madh, për të cilin qeveritë e BE-së ranë dakord të premten, është të imobilizohen 210 miliardë euro (246 miliardë dollarë) asete sovrane ruse për aq kohë sa të jetë e nevojshme, në vend që të votohet çdo gjashtë muaj për zgjatjen e ngrirjes së aseteve.

Kjo eliminon rrezikun që Hungaria dhe Sllovakia, të cilat kanë marrëdhënie më të mira me Moskën sesa shtetet e tjera të BE-së, mund të refuzojnë të zgjasin ngrirjen në një moment, duke e detyruar BE-në t’ia kthejë paratë Rusisë .

Ngrirja e aseteve për një kohë të pacaktuar synon të bindë Belgjikën që të mbështesë planin e BE-së për të përdorur paratë e ngrira ruse për të dhënë një kredi deri në 165 miliardë euro për Ukrainën, me qëllim mbulimin e nevojave të saj buxhetore ushtarake dhe civile në vitet 2026 dhe 2027.

Kredia do të paguhej nga Ukraina vetëm kur Rusia të paguante dëmet e luftës në Kiev, duke e bërë kredinë në mënyrë efektive një grant që paraprin pagesat e ardhshme të dëmshpërblimeve ruse.

Udhëheqësit e BE-së – Këshilli Evropian – do të takohen më 18 dhjetor për të finalizuar detajet e kredisë së dëmshpërblimeve dhe për të zgjidhur problemet e mbetura, të cilat përfshijnë garanci nga të gjitha qeveritë e BE-së për Belgjikën se nuk do të lihet vetëm për të paguar faturën nëse një padi e mundshme nga Moska rezulton e suksesshme.

Përpara kësaj, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy do të vizitojë Berlinin për bisedime me Kancelarin gjerman Friedrich Merz të hënën, ndërsa më vonë do t’u bashkohen edhe udhëheqës të tjerë evropianë, të BE-së dhe NATO-s, tha qeveria gjermane.

Gjermania nuk sheh alternativë ndaj kredisë së dëmshpërblimeve dhe do të ofrojë 50 miliardë euro garanci, thanë burime diplomatike evropiane.

Ministrja daneze e Financave, Stephanie Lose, vendi i së cilës mban presidencën e radhës të BE-së, u tha gazetarëve se “disa shqetësime” ende duhen adresuar, por “shpresojmë se do të jemi në gjendje të hapim rrugën drejt një vendimi në Këshillin Evropian javën e ardhshme”.

Komisioneri Europian për Ekonominë, Valdis Dombrovskis, tha se po përgatiteshin garanci të forta për Belgjikën.

Kryeministri hungarez Viktor Orban tha në Facebook se besonte që lëvizja e BE-së për të ngrirë asetet ruse për një kohë të pacaktuar nëpërmjet një votimi me shumicë të kualifikuar – që kërkon mbështetjen e 15 nga 27 shtetet anëtare që përfaqësojnë 65% të popullsisë së BE-së – do të shkaktonte dëme të pariparueshme për bllokun.

Hungaria do të bënte gjithçka që mundej për të “rivendosur një gjendje të ligjshme”, tha ai.

Banka qendrore e Rusisë tha se planet e BE-së për të përdorur asetet e saj ishin të paligjshme dhe rezervoi të drejtën për të përdorur të gjitha mjetet e disponueshme për të mbrojtur interesat e saj, vërejtje që Dombrovskis i hodhi poshtë .

Banka tha gjithashtu se po paditte depozitën qendrore të letrave me vlerë me seli në Bruksel, Euroclear – e cila mban 185 miliardë euro nga totali i aseteve të ngrira në Evropë – në një gjykatë në Moskë për ato që i quajti veprime dëmtuese, që ndikojnë në aftësinë e saj për të disponuar fondet dhe letrat me vlerë.

Euroclear ka qenë subjekt i padive ruse në gjykatat e Moskës që kur BE ngriu asetet e saj në vitin 2022.

Financial Times raportoi se Ukraina mund t’i bashkohet BE-së deri më 1 janar 2027, sipas propozimeve që po diskutohen në bisedimet e ndërmjetësuara nga SHBA-të për t’i dhënë fund luftës.

Bisedimet për pranimin në BE, një qëllim i kahershëm për Kievin, ndërsa kërkon të largohet më tej nga orbita e Moskës, zakonisht zgjasin shumë vite.

Një diplomat evropian i informuar mbi planin tha se pranimi i Ukrainës do të ishte “jashtëzakonisht i vështirë” për t’u arritur deri në vitin 2027 dhe se nuk ishte e qartë nëse udhëheqja e BE-së e mbështeste këtë.

Disa zyrtarë dhe diplomatë të tjerë evropianë thanë se data e synuar ishte “absolutisht e pamundur”.