Shtetet e Bashkuara dhe Ukraina duket se kanë bërë një hap tjetër drejt një plani të përbashkët për t’i dhënë fund luftës, ndërkohë që mbetet e pasigurt se si do të reagojë Rusia dhe çështje të rëndësishme mbeten ende të hapura.

Sipas informacioneve të fundit nga bisedimet e paqes, të cilat po zhvillohen me ndërmjetësimin e Uashingtonit, Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky duket se ka bërë disa lëshime kritike krahasuar me versionet e mëparshme të planit, pas negociatave intensive me ekipin amerikan.

Pavarësisht nëse plani pranohet nga Moska, ai shihet si një sukses në Kiev, pasi ndryshon draftin origjinal të SHBA-së që ishte kritikuar si shumë i favorshëm për Kremlinin. Zelensky tha se pret që negociatorët amerikanë të kontaktojnë palën ruse brenda javës.

Zonë e demilitarizuar në Lindje – me lëshime të ndërsjella

Në versionin më të fundit të planit, Ukraina pranon në parim krijimin e një zone të demilitarizuar në rajonet e saj lindore – një çështje që ka qenë një problem i përhershëm në negociata – me kusht që Rusia të vazhdojë gjithashtu me një tërheqje përkatëse të forcave.
Detajet e propozimit i janë përcjellë Presidentit rus Vladimir Putin nëpërmjet të dërguarit të tij, Kirill Dmitriev. Një zëdhënës i Kremlinit tha se Moska po formulonte qëndrimin e saj dhe nuk do të bënte menjëherë komente publike.
Dmitry Peskov tha se Dmitriev e informoi Putinin për udhëtimin e tij të fundit në Miami, ku pati kontakte me të dërguarit e Donald Trump. Në të njëjtën kohë, ai shmangu zbulimin e detajeve rreth përmbajtjes së propozimeve, duke theksuar se ” Kremlini nuk do të negociojë përmes medias “.

Kushtet e Putinit dhe lëshimet e vështira të Kievit

Në javët e fundit, presidenti rus e ka bërë të qartë se po vendos si kusht për paqen, heqjen dorë nga rreth 5,000 kilometra katrorë të rajonit të Donbasit që Ukraina ende e kontrollon, si dhe braktisjen formale të ambicionit të Kievit për t’u bashkuar me NATO-n. Në kontekstin e negociatave komplekse, Ukraina duket e gatshme të pranojë disa lëshime të dhimbshme. Këto përfshijnë tërheqjen e trupave ukrainase nga pjesë të vijës lindore të frontit dhe braktisjen e perspektivës së anëtarësimit në NATO, në këmbim të garancive të sigurisë SHBA-Evropë që do të ngjanin me Nenin 5 të Aleancës – megjithatë, pa sqaruar përmbajtjen e tyre të saktë. Plani gjithashtu kërkon tërheqjen e forcave ruse nga rajonet e Dnipropetrovskit, Mikolaivit, Sumit dhe Kharkivit , ndërsa forcat ndërkombëtare do të vendosen përgjatë vijës së kontaktit për të monitoruar zbatimin e marrëveshjes.

“Moska nuk mund ta refuzojë hapur paqen”

Zelensky e paraqiti planin në një konferencë dy-orëshe për gazetarët, duke argumentuar se propozimet forcojnë pozicionin e Ukrainës, pasi në rast të refuzimit nga Rusia, SHBA-të mund të vazhdojnë me një rritje masive të ndihmës ushtarake për Kievin dhe sanksione më të rrepta.
“Moska nuk mund t’i thotë Presidentit Trump se është kundër një zgjidhjeje paqësore. Nëse përpiqet të bllokojë gjithçka, atëherë SHBA-të do të detyrohen të na armatosin më rëndë dhe të vendosin të gjitha sanksionet e mundshme”, tha ai.

Presidenti ukrainas vuri në dukje se në rajonet Donetsk, Luhansk, Zaporizhia dhe Kherson, vija e vendosjes së trupave në kohën e marrëveshjes do të njihet de facto si vija e kontaktit. Në të njëjtën kohë, do të formohet një grup pune për të përcaktuar ripozicionimin e forcave dhe parametrat e zonave të mundshme të veçanta ekonomike.

Referendumi dhe NATO
Zelensky theksoi se çdo plan që parashikon tërheqjen e trupave ukrainase duhet të miratohet përmes një referendumi.
“Nëse po flasim për një zonë të lirë ekonomike ose një zonë të çmilitarizuar, atëherë kjo duhet t’i vihet në gjykim popullit “, tha ai.
Lidhur me NATO-n, ai theksoi se vendimi u takon shteteve anëtare të Aleancës, duke shtuar se Ukraina tashmë ka tërhequr propozimet për ndryshime kushtetuese që do ta ndalonin anëtarësimin e saj.