Kryeministri Kyriakos Mitsotakis deklaroi se heqja e casus belli-t të Turqisë kundër Greqisë mund të lidhet me pjesëmarrjen e Ankarasë në programet e mbrojtjes së Bashkimit Evropian. Në një intervistë radiofonike, Mitsotakis tha se planifikon ta ngrejë çështjen drejtpërdrejt me Presidentin turk Rexhep Tajip Erdogan, potencialisht gjatë samitit të NATO-s në Hagë në fund të qershorit.

Casus belli – i shpallur nga parlamenti i Turqisë në vitin 1995 në përgjigje të zgjerimit të mundshëm grek të ujërave territoriale – mbetet një tension kyç dypalësh. Mitsotakis argumentoi se Turqia nuk mund të kërkojë hyrje në mekanizmat e financimit të mbrojtjes të BE-së duke ruajtur një kërcënim lufte kundër një anëtari tjetër të BE-së. “Është koha që miqtë tanë turq ta heqin këtë nga tavolina,” tha ai.
Ai theksoi se çdo marrëveshje e BE-së me një vend të tretë, siç është Turqia, kërkon pëlqimin unanim nga të gjitha shtetet anëtare të BE-së, duke cituar Nenin 212 të Traktatit mbi Funksionimin e BE-së. Kjo kërkesë mund t’i japë Greqisë dhe Qipros një avantazh në kushtëzimin e aksesit turk në iniciativat e mbrojtjes sipas rregullores së propozuar të Veprimit të Sigurisë për Evropën (SAFE), e cila do të finalizohet më 27 maj.

Ndërsa SAFE po miratohet me votim me shumicë të kualifikuar, Greqia ka theksuar formulimin në tekstin përfundimtar – veçanërisht termin “mendje të ngjashme” – si një gjest kompromisi. Pjesëmarrja turke pritet të ndodhë jo përmes përfshirjes zyrtare të shtetit, por përmes nënkontraktorëve si Baykar, i cili kohët e fundit bleu prodhuesin italian të dronëve Piaggio. Megjithëse Baykar është në pronësi të një të afërmi të Presidentit Erdogan, ai nuk kontrollohet drejtpërdrejt nga shteti.

Në Ankara, Ministria e Mbrojtjes shprehu zhgënjim me përpjekjet e Greqisë, duke thënë se përpjekjet për të margjinalizuar Turqinë do të dështonin. “Turqia është një pjesë kyçe e arkitekturës së sigurisë së Evropës”, tha një burim i ministrisë, duke cituar anëtarësimin e vendit në NATO, industrinë e mbrojtjes dhe rolin në menaxhimin rajonal të krizave.

Zyrtarët turq përsëritën se pranimi në BE mbetet një qëllim strategjik, duke treguar interesa të përbashkëta në mbrojtje, kundërterrorizëm dhe menaxhim të migracionit.

Ndërkohë, disa media turke i kritikuan komentet e Mitsotakis si “skandaloze” dhe akuzuan Athinën për pengimin e rrugës së Turqisë drejt bashkëpunimit mbrojtës të BE-së.

Shkëmbimi diplomatik vjen mes përpjekjeve më të gjera për të stabilizuar marrëdhëniet greko-turke dhe përpara takimit të ardhshëm të Këshillit të Bashkëpunimit të Nivelit të Lartë midis dy vendeve, për të cilin ende nuk është caktuar një datë.