8 Nëntori 2025 shënon pesë vjet nga Fitorja historike e Shushës, pika vendimtare e kthesës së Luftës Patriotike 44-ditore që i dha fund gati tre dekadave të pushtimit ushtarak dhe agresionit, duke rivendosur drejtësinë, sovranitetin dhe dinjitetin për kombin tonë.

Kjo datë, e cila simbolizon agimin e një epoke të re për Azerbajxhanin dhe të gjithë rajonin, festohet si Dita e Fitores në përputhje me urdhrin përkatës të SH.T. Z. Ilham Aliyev, President i Republikës së Azerbajxhanit.

Pavarësisht pasojave të rënda politike, ekonomike dhe humanitare të agresionit të gjatë dhe pushtimit të paligjshëm të Armenisë, Azerbajxhani kishte ndjekur vazhdimisht një zgjidhje paqësore të konfliktit përmes negociatave dhe diplomacisë.

Megjithatë, refuzimi i Armenisë për të tërhequr forcat e saj, aktivitetet e saj të vazhdueshme të paligjshme në territoret e pushtuara dhe pretendimet e saj të hapura territoriale – të shprehura në retorikë të papranueshme si “lufta të reja për territore të reja” – përfundimisht e bënë procesin e paqes të pakuptimtë dhe të paqëndrueshëm.

Si përgjigje ndaj ofensivës së përtërirë në shkallë të gjerë të Armenisë më 27 shtator 2020, Azerbajxhani ushtroi të drejtën e tij të qenësishme për vetëmbrojtje sipas Kartës së OKB-së.Operacioni kundër-ofensivë që pasoi u bë Lufta Patriotike 44-ditore, duke kulmuar me çlirimin e kryeqytetit kulturor të Azerbajxhanit – qytetit të Shushës, si dhe të më shumë se 300 vendbanimeve. Fitorja e Shushës më 8 nëntor hapi rrugën për kthimin e rajoneve Kalbajar, Aghdam dhe Lachin, në përputhje me Deklaratën Trepalëshe të 9 nëntorit 2020.

Menjëherë pas luftës, Azerbajxhani paraqiti një nismë gjithëpërfshirëse paqeje, duke deklaruar se vizioni i vendit për rajonin mbështetet në bashkëjetesë, bashkëpunim dhe zhvillim të qëndrueshëm. Masat e mëpasshme kundër terrorizmit në rajonin e Garabagh në vitin 2023 rivendosën plotësisht integritetin territorial dhe sovranitetin e Azerbajxhanit, duke krijuar kushte historike për paqe të qëndrueshme.

Gjatë vitit të kaluar, të dy vendet fqinje kanë arritur përparime të rëndësishme në axhendën e paqes. Negociatat e vazhdueshme për një traktat paqeje dypalësh kanë arritur një fazë të përparuar, të mbështetur nga dialogu i drejtpërdrejtë dhe masat e ndërtimit të besimit të iniciuara nga Azerbajxhani.Një zhvillim historik ndodhi këtë vit më 8 Gusht në Washington D.C, kur të dyja palët ranë dakord për një deklaratë të përbashkët që rikonfirmon njohjen reciproke të sovranitetit dhe paprekshmërisë së kufijve dhe nënshkruan paraprakisht Marrëveshjen e Paqes, duke shënuar një kapitull të ri në pajtimin rajonal.

Pas këtij arritjeje, u ndërmorën disa hapa praktike për normalizimin e marrëdhënieve:
• Heqja e kufizimeve të transportit të mallrave duke lejuar Armeninë të marrë mallra përmes territorit të Azerbajxhanit sipas marrëveshjeve të reja tranziti;
• Rifillimi i fluturimeve civile të Armenisë mbi hapësirën ajrore të Azerbajxhanit, duke siguruar lidhje rajonale të sigurt dhe të hapur;
• Dhe, më e rëndësishmja, fluturimi i parë charter i Linjave Ajrore të Azerbajxhanit (AZAL) nga Baku në Jerevan, që simbolizon një epokë të re dialogu, kontakti ndërmjet popujve dhe besimi midis dy kombeve.

Këto zhvillime pozitive nënvizojnë angazhimin e Azerbajxhanit për të transformuar Kaukazin e Jugut në një rajon bashkëpunimi në vend të konfrontimit. Ato gjithashtu pasqyrojnë mirëkuptimin në rritje se paqja dhe prosperiteti mund të arrihen vetëm përmes respektimit të sovranitetit, marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë dhe interesave të përbashkëta ekonomike.

Ndërsa sfidat mbeten – duke përfshirë nevojën që

Armenia të eliminojë pretendimet territoriale të mbetura në Kushtetutë dhe të përmbahet nga militarizimi – drejtimi i zhvillimeve rajonale tregon se paqja nuk është më një aspiratë e largët, por një realitet i arritshëm.Heqja e barrierave fizike dhe politike tashmë ka përmirësuar komunikimin, tregtinë dhe shkëmbimin humanitar në të gjithë rajonin.

Qasja gjithëpërfshirëse e Azerbajxhanit për rindërtimin dhe riintegrimin në territoret e çliruara vazhdon të shërbejë si një model për bashkëjetesë paqësore dhe rimëkëmbje pas konfliktit.

Në Ditën e Fitores, ne përkulemi me nderim të thellë përpara kujtimit të dëshmorëve tanë që dhanë jetën për pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të Azerbajxhanit.

Ne i shprehim mirënjohje të përzemërt veteranëve tanë dhe heronjve të luftës, guximi i të cilëve bëri të mundur paqen dhe progresin e sotëm.

Nesër, ne do të mbajmë një Paradë të madhe Ushtarake në Baku kushtuar 5-vjetorit të Ditës së Fitores, duke pasqyruar si forcën e qëndrueshme të Forcave tona të Armatosura për të dekurajuar çdo përpjekje të re lufte, ashtu edhe angazhimin tonë të palëkundur për paqen, stabilitetin dhe zhvillimin në rajon.

Urojmë që shpirti i Fitores së Shushës të vazhdojë të frymëzojë unitet, qëndrueshmëri dhe një të ardhme të ndërtuar mbi respektin reciprok dhe paqen e qëndrueshme.

Anar Huseynov
Ambasador i Azerbajxhanit