Në vitin 2003 në moshën 19-vjeçare, kur u largua nga Universiteti Stanford dhe themeloi Theranos, Elizabeth Holes mashtroi mijëra pacientë me pretendime të rreme se kompania e saj bioteknike mund të kryente një gamë të plotë testesh mjekësore duke përdorur gjak nga një shpim i thjeshtë i gishtit.
Holmes, themeluesja e start-up-it Theranos, e cila dikur krahasohej me Steve Jobs përpara se të dënohej për mashtrim të investitorëve që mbështesnin kompaninë tashmë të zhdukur të testimit të gjakut, u dënua me më shumë se 11 vjet burg të premten.
38-vjeçarja u shpall fajtore për mashtrim të investitorëve, si dhe mashtrim të mijëra pacientëve me raporte mjekësore të pasakta dhe të rreme.
Gjatë seancës në gjykatën e Kalifornisë, Holmes qau ndërsa tha se ishte “e shkatërruar” nga dështimet e saj dhe do të kishte bërë shumë gjëra ndryshe nëse do t’i jepej rasti. Në krah me të ishin nëna, babai dhe partneri i saj.
Ajo u urdhërua të fillonte vuajtjen e dënimit më 27 prill. Avokatët e saj kanë dy javë kohë për të bërë një apel dhe pritet të kërkojnë nga gjyqtari që ta lejojë atë të mbetet e lirë me kusht gjatë procesit.
Dënimi 135-mujor i Holmes ishte më pak se 15 vjet e kërkuar nga prokurorët, të cilët gjithashtu kërkuan 804 milionë dollarë në dëmshpërblim për 29 investitorë. Shuma mbulon pjesën më të madhe të rreth 1 miliard dollarëve që Holmes ka mbledhur nga një listë e sofistikuar investitorësh, që përfshinte manjatin e softuerit Larry Ellison, manjatin e medias Rupert Murdoch dhe familjen Walton pas Walmart.
Megjithatë, gjykatësi Davila urdhëroi që Holmes t’u kthejë 121 milionë dollarë 10 investitorëve .
Elizabeth Holmes ishte dikur miliarderja më e re femër në SHBA dhe madje u përshkrua si “Steve Jobs-i i ardhshëm” për revolucionarizimin e testeve laboratorike me një analizues gjaku të quajtur ” Edison “.
Në vitin 2003 në moshën 19-vjeçare, kur u largua nga Universiteti Stanford dhe themeloi Theranos, ajo mashtroi mijëra pacientë me pretendime të rreme se kompania e saj bioteknike mund të kryente një gamë të plotë testesh mjekësore duke përdorur gjak nga një shpim i thjeshtë i gishtit .
Startapi i Silicon Valley mblodhi 900 milionë dollarë dhe kishte më shumë se 800 punonjës. Kompania e saj ishte më e vlefshme se Uber, Spotify dhe AirBnB. Në kulmin e saj, kompania kishte një vlerë prej afro 10 miliardë dollarë dhe Holmes, aksionerja e saj më e madhe, kishte vlerë 3.6 miliardë dollarë, sipas revistës Forbes.
Falë bindjes dhe profilit të saj dinamik, sipërmarrësja e re arriti brenda pak vitesh të fitonte besimin e investitorëve me prestigj të jashtëzakonshëm, diçka e rrallë në botën e dominuar nga meshkujt. Ajo u mbështet, ndër të tjera, nga ish-sekretari amerikan i shtetit Henry Kissinger, ish-sekretari amerikan i mbrojtjes James Mattis, si dhe manjati i medias Rupert Murdoch, i cili investoi më shumë se 100 milionë dollarë në Theranos.
Holmes ka zbukuruar kopertinat e shumta të revistave, duke përfshirë Fortune , Bloomberg BusinessWeek, Forbes, The New York Times Style Magazine dhe u emërua një nga “100 njerëzit më me ndikim” të revistës Time për vitin 2015.
Por në të njëjtin vit, Wall Street Journal bëri zbulimin shpërthyes se makina e famshme diagnostikuese e premtuar nga Theranos nuk funksionoi kurrë. Deri atëherë, askush nuk e kishte kuptuar se teknologjia e saj “përçarëse” ishte një flluskë që filloi të shfryhej…
Edison u reklamua si një mini-laborator magjik që mund të përpunonte mbi 240 teste – nga kolesteroli te kanceri – brenda një ore. Në vend të kësaj, analizat e gjakut shpesh kryheshin fshehurazi në makineritë komerciale të palëve të treta nga Siemens dhe pa e ditur investitorët dhe pacientët, kur rezultatet u kthyen nga Edison, ato ishin të paqëndrueshme, me të meta ose krejtësisht të rreme.
Më pas, në vitin 2018, gjithçka u rrëzua. Mangësitë e teknologjisë së Theranos u ekspozuan dhe vlerësimi i tij prej 10 miliardë dollarësh ishte “më pak se zero” brenda natës. Bizneset u mbyllën dhe Elizabeth Holmes u përball me 11 akuza për mashtrim.
Pas vonesave të shumta për shkak të pandemisë Covid-19 dhe shtatzënisë së Holmes, gjyqi më në fund filloi në gusht 2021, duke zbuluar një sërë gënjeshtrash të çuditshme dhe histori të ngatërruara për personin që ajo përjetësoi.
