“Vala e falimentimit vazhdon”, citoi Reuters Volker Treyer, analist kryesor në Dhomën Gjermanetë Industrisë dhe Tregtisë (DIHK). “Kompanitë e vogla dhe të mesme në veçanti po futen në telashe”, tha ai të premten.

Një anketë e DIHK tregoi se pothuajse një në tre kompanime më pak se 20 punonjës kanë frikë nga një përkeqësim i situatës së biznesit. Këto kompani përbëjnë rreth 85 përqind të të gjitha kompanive në vend.

Në të njëjtën ditë (12 dhjetor 2025), Zyra Federale e Statistikave njoftoi se deri në fund të shtatorit, gjykatat gjermane kishin regjistruar 18.125 kërkesa për hapjen e procedurave të falimentimit kundër kompanive – pothuajse 12 përqind më shumë se në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Kjo e bëri numrin e falimentimeve të kompanive në Gjermani në tre tremujorët e parë të vitit 2025 më të lartin në njëmbëdhjetë vjet.

Sa më të vogla, aq më të prekshme
Që kompanitë e vogla janë veçanërisht të prekshme konfirmohet edhe nga profesori i ekonomisë, Stefan Müller. Falimentimet “po ndodhin kryesisht në sektorin e biznesit të vogël”, tha për DW kreu i kërkimit të falimentimit në Institutin Leibniz për Kërkime Ekonomike në Halle. Kur bëhet fjalë për numrin e të punësuarve, “madhësia mesatare është dhjetë punonjës, por shumica e kompanive janë më të vogla”.

Edhe pse nuk luan një rol vendimtar në këtë analizë, vala aktuale e falimentimeve është e dukshme edhe në sektorin privat: numri i falimentimeve personale u rrit gjithashtu në Gjermani vitin e kaluar. Në nëntë muajt e parë të këtij viti, u regjistruan 57.824 raste të falimentimit të konsumatorëve – më shumë për tetë përqind krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Ndikimi në tregun e punës
Edhe pse “shpata e falimentimit” kryesisht qëndron mbi bizneset e vogla me vetëm pak punonjës, numri i vendeve të punës të humbura ose të rrezikuara seriozisht është rritur gjithashtu ndjeshëm për shkak të rritjes së falimentimeve në shoqëritë e partneritetit dhe kapitalit.

Kjo u llogarit nga Instituti Leibniz për Kërkime Ekonomike, i cili përcaktoi se rreth 170.000 vende pune u prekën këtë vit. Para pandemisë së koronavirusit, kishte më pak se 100.000.

Klaus-Heiner Rell, ekonomist në Institutin për Ekonominë Gjermane në Këln, nuk do të donte të mbivlerësonte ndikimin e këtij trendi në tregun e punës. Edhe pse, siç na shkroi ai, “falimentimi kontribuon në një rritje të lehtë të papunësisë, zhvillimi i situatës nuk është dramatik”.

Stefan Müller e sheh situatën më ndryshe. Sipas llogaritjeve të tij, në vitin 2025 duhet të “llogaritemi në rreth 200.000 vende pune të prekura – që është relativisht e lartë. Në vitet para pandemisë, ishte rreth gjysma e këtij numri”. Disa nga këto vende pune “ndoshta do të humbasin në të vërtetë, sepse falimentimet çojnë në mbylljen e kompanive”.

Megjithatë, ai thekson gjithashtu se shumë vende pune po krijohen në kompani të tjera. Efektet në tregun e punës janë “në përgjithësi të tolerueshme. Nuk duhet harruar se në procesin e pastrimit të tregut, punëtorët shpesh kalojnë nga kompani të dobëta në kompani të mira”.

Zhvillime të pritura?
Për Stefan Müller, shifrat aktuale nuk janë krejtësisht të papritura: “Në përgjithësi, një rritje në numrin e falimentimeve mund të pritej. Megjithatë, shkalla është disi e habitshme”. Klaus-Heiner Rell nuk është i befasuar: “Në parim, ky zhvillim pritej, duke pasur parasysh kohëzgjatjen e dobësisë ekonomike, numri i falimentimeve mund të kishte qenë edhe më i lartë”.

Rell nuk i sheh arsyet për numrin e madh të falimentimevevetëm në anën e sipërmarrësve: “Arsyeja kryesore është ndoshta ekonomia e ngadaltë pothuajse trevjeçare, me një ekonomi në stanjacion ose pak në rënie”.

Çmimet e energjisë, lufta e Rusisë në Ukrainë dhe kalimi në neutralitetin klimatik po kontribuojnë gjithashtu në këtë, duke e bërë edhe më të vështirë për kompanitë të bëjnë biznes.

“Në çfarë mase politikat e vonuara të reformave dhe kompanitë individuale me përshtatje të vonuara kanë kontribuar në probleme është e vështirë të përcaktohet,” thotë Rel.

Steffen Müller gjithashtu nuk dëshiron t’ia hedhë fajin vetëm një pale: “Arsyet e falimentimit janë gjithmonë shumë individuale.” Problemet shpesh lindin nga vendime të gabuara individuale, të tilla si përzgjedhja e dobët e produktit, konfliktet midis menaxhmentit dhe punonjësve, mosmarrëveshjet me pronarë të rëndësishëm ose palë të tjera të interesuara.

“Kur i shtoni kësaj kostot në rritje të shpejtë, ndryshimet strukturore, pasiguritë gjeopolitike dhe tarifat, dobësitë dhe gabimet individuale çojnë më shpejt në falimentim,” thotë Müller. Përfundimi i tij është: “Se kompanitë plotësisht të shëndetshme dhe të pozicionuara mirë që janë ndër më të mirat në industrinë e tyre duhet të zhduken vetëm për shkak të kushteve më të dobëta të kornizës – kjo ndoshta nuk ndodh shpesh.”

Vetëm një shkëndijë e vogël shprese
Shoqata e Administratorëve dhe Mbikëqyrësve të Falimentimit në Gjermani (VID) e sheh situatën aktuale relativisht me qetësi. Presidenti i VID Christoph Niering i tha Agjencisë Gjermane të Shtypit: “Pas efekteve të kompensimit të periudhës së koronavirusit dhe rritjes së lidhur me falimentimet, zhvillimi po kthehet në normalitet.” Megjithatë, kjo nuk është ende “një përmbysje e trendit, por është dritë në fund të tunelit”.

Stephen Müller shprehet në mënyrë të ngjashme: “Në vitin 2026, ndoshta do të jemi rreth nivelit të lartë të vitit 2025”. Megjithatë, ky është vetëm “lajm i mirë kushtimisht, sepse ngadalë kemi arritur në zonën e kuqe”. Pra, nuk duhet të ketë përkeqësim. Sepse një vështrim në grupin kryesor të shoqërive të partneritetit dhe kapitalit tregon: “Ne u përballëm për herë të fundit me përmasa të ngjashme 20 vjet më parë”.

Ekonomisti Klaus-Heiner Rell gjithashtu sheh një shkëndijë shprese: “Nëse ekonomia rritet me rreth një përqind vitin e ardhshëm, siç presin institute të ndryshme, edhe falimentimet duhet të qetësohen”. Megjithatë, ulja e numrit të falimentimeve nuk do të vijë vetvetiu: “Problemet strukturore si tarifat amerikane, konkurrenca nga Kina dhe kostot e energjisë mbeten të pranishme”./DW