Stuhitë e rërës dhe pluhurit prekin rreth 330 milionë njerëz në mbi 150 vende dhe kanë një ndikim gjithnjë e më të madh në shëndet, ekonomi dhe mjedis, thotë Organizata Botërore Meteorologjike e OKB-së.
“Rreth 2 miliardë ton pluhur emetohen çdo vit, ekuivalent me 300 Piramida të Mëdha të Gizës” në Egjipt, tha përfaqësuesja e organizatës në OKB, Laura Paterson, para Asamblesë së Përgjithshme.
Më shumë se 80 përqind e pluhurit të botës vjen nga shkretëtirat në Afrikën e Veriut dhe Lindjen e Mesme, tha ajo, por ka një ndikim global sepse grimcat mund të udhëtojnë qindra dhe madje mijëra kilometra nëpër kontinente dhe oqeane.
Asambleja e Përgjithshme po shënonte të shtunën Ditën Ndërkombëtare të Luftës kundër Stuhive të Rërës dhe Pluhurit dhe përcaktimin e saj nga viti 2025 deri në vitin 2034 si dekada e OKB-së për luftën kundër stuhive të rërës dhe pluhurit.
Presidenti i Asamblesë, Philemon Yang, tha se stuhitë “po bëhen me shpejtësi një nga sfidat globale më të anashkaluara, por me ndikim të gjerë të kohës sonë”.
“Ato nxiten nga ndryshimet klimatike, degradimi i tokës dhe praktikat e paqëndrueshme”, tha ai.
Yang, në një fjalim të enjten që u lexua nga një nënkryetar i asamblesë, tha se grimcat ajrore nga stuhitë e rërës dhe pluhurit kontribuojnë në 7 milionë vdekje të parakohshme çdo vit. Ai tha se ato shkaktojnë sëmundje të frymëmarrjes dhe kardiovaskulare, dhe ulin rendimentet e të korrave deri në 25 për qind, duke shkaktuar uri dhe migrim.
Nënsekretarja e Përgjithshme Rola Dashti, kreu i Komisionit Ekonomik dhe Social të OKB-së për Azinë Perëndimore, i tha asamblesë se kostot ekonomike të stuhive janë “të jashtëzakonshme”.
Në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, kostoja vjetore e përballimit të stuhive të pluhurit dhe rërës është 150 miliardë dollarë, afërsisht 2.5 përqind e PBB-së, tha ajo.
“Vetëm këtë pranverë, rajoni arab përjetoi përçarje akute”, tha Dashti, duke përmendur stuhitë e forta në Irak që mbingarkuan spitalet me raste të frymëmarrjes dhe stuhitë në Kuvajt dhe Iran që detyruan shkollat dhe zyrat të mbylleshin.
Pluhuri nga shkretëtira e Saharasë në Afrikë ka arritur deri në Karaibe dhe Florida, tha ajo.
Dashti, e cila është gjithashtu bashkëkryesuese e Koalicionit të OKB-së për Luftimin e Stuhive të Rërës dhe Pluhurit, tha se mbi 20 agjenci të OKB-së dhe ndërkombëtare po punojnë për të bashkuar përpjekjet në sistemet e paralajmërimit të hershëm për stuhitë dhe për t’u marrë me çështje të tjera, duke përfshirë shëndetin dhe financimin.
Ajo u bëri thirrje të gjitha vendeve që ta përfshijnë stuhinë e rërës dhe pluhurit në axhendat globale dhe kombëtare.
“Nga restaurimi i tokës dhe bujqësia e qëndrueshme deri te sistemet e integruara të paralajmërimit të hershëm, ne kemi mjetet për të vepruar”, tha Dashti. “Ajo që na duhet tani është vendosmëria dhe financimi kolektiv për t’i sjellë këto zgjidhje në shkallë të gjerë.”
