Shtetet e Bashkuara e kanë përcaktuar Cartel de los Soles (në spanjisht Karteli i Diejve), i cili thuhet se drejtohet nga Presidenti Venezuelan Nicolas Maduro dhe anëtarë të lartë të qeverisë së tij, si një organizatë terroriste e huaj.
Përcaktimi i një organizate si grup terrorist u jep agjencive të zbatimit të ligjit dhe ushtrisë amerikane kompetenca më të gjera për ta sulmuar dhe penguar atë.
Në muajt e fundit, SHBA-të kanë shtuar presionin mbi Maduron, duke thënë se qeveria e tij është e paligjshme pas zgjedhjeve të vitit të kaluar, të cilat u refuzuan gjerësisht si mashtruese. Ky përcaktim i jep SHBA një arsye tjetër për të rritur presionin.
Ministri i Brendshëm dhe i Drejtësisë i Venezuelës, Diosdado Cabello, e ka quajtur prej kohësh kartelin një “shpikje ”, pasi sipas tij ai nuik ekziston. Cabello, i cili thuhet se është një anëtar i lartë i kartelit, ka akuzuar zyrtarët amerikanë se e përdorin atë si justifikim për të synuar ata që nuk i pëlqejnë.
“Sa herë që dikush i shqetëson, ata e përmendin Maduron si kreun e Cartel de los Soles”, tha ai në gusht.
Gustavo Petro, presidenti i majtë i fqinjit të Venezuelës, Kolumbisë, gjithashtu e ka mohuar ekzistencën e kartelit. “Është justifikimi imagjinar i të djathtës ekstreme për të rrëzuar qeveritë që nuk i binden atij “, shkroi ai në X në gusht.
Por Departamenti Amerikan i Shtetit është i bindur se “Karteli i Diejve” jo vetëm që ekziston, por ka “korruptuar ushtrinë, shërbimet e inteligjencës, legjislaturën dhe gjyqësorin e Venezuelës”. Sipas ekspertëve të cituar nga BBC, e vërteta qëndron diku në mes.
Termi Cartel de los Soles u shfaq për herë të parë në fillim të viteve 1990. U shpik nga mediat venezueliane pas akuzave për trafik droge kundër një gjenerali përgjegjës për operacionet kundër drogës në Gardën Kombëtare Venezueliane dhe i referohej simboleve në formë dielli që gjeneralët mbajnë në rripat e shpatullave për të treguar gradën e tyre.
Mike LaSouza, një ekspert për krimin e organizuar në Amerikë, i cili është zëvendësdrejtor i përmbajtjes në Insight Crime, thotë se nofka shpejt filloi të përdoret për të gjithë zyrtarët venezuelianë që dyshohet se ishin të lidhur me tregtinë e drogës, pavarësisht nëse këta zyrtarë ishin pjesë e së njëjtës organizatë.
Raul Benitez-Manau, një ekspert për krimin e organizuar në universitetin UNAM të Meksikës, thotë se aktivitetet e grupit filluan në fund të viteve 1980 dhe fillim të viteve 1990 në përgjigje të zhvillimeve në Kolumbinë fqinje, prodhuesin më të madh të kokainës në botë. Në atë kohë, Karteli i fuqishëm Medellín, me seli në qytetin kolumbian me të njëjtin emër, po shpërbëhej dhe një operacion i madh antidrogë në vend po jepte fryte.
Ndërsa rrugët e kontrabandës u vunë nën presion, thotë Manau, Cartel de los Soles filloi të ofronte mënyra alternative për të transportuar kokainën nga Kolumbia. Më pas, ai fitoi vrull gjatë viteve të para të Hugo Chavez, presidentit të majtë që udhëhoqi Venezuelën nga viti 1999 deri në vdekjen e tij në vitin 2013, thotë ai. “Chavez donte të sfidonte Shtetet e Bashkuara dhe të ndërpriste të gjitha lidhjet e bashkëpunimit ushtarak midis ushtrisë venezueliane dhe SHBA-së”, shpjegon ai.
Pa mbikëqyrjen e Agjencisë Amerikane Kundër Drogës (DEA), “disa oficerë ushtarakë [venezuelianë] ndiheshin të lirë të bënin biznes me kriminelë”, thotë Manau. Ai thotë se simpatitë e Çavezit për rebelët e majtë të FARC-ut në Kolumbi – të cilët financoheshin kryesisht përmes kontrabandës së kokainës – ishin një faktor tjetër në ridrejtimin e një pjese të trafikut të drogës përmes Venezuelës.
I përballur me presion ushtarak në vend, grupi guerilas zhvendosi disa operacione në Venezuelë, duke e ditur shumë mirë se presidenti venezuelian “i shihte ata si aleatë ideologjikë të majtë”, shpjegon Manau.
Wesley Tabor, një ish-agjent i DEA-s që punoi në Venezuelë, thotë se FARC jo vetëm që gjeti “një strehë të sigurt në Venezuelë”, por shumë zyrtarë qeveritarë, nga policia e rrugës deri te aviacioni ushtarak, shpejt u bënë bashkëpunëtorë të tyre në tregtinë e drogës.
“Së bashku, ata filluan ta përmbytnin SHBA-në me qindra ton kokainë , thotë ai.
LaSouza shpjegon se Cartel de los Soles ndryshon nga rrjetet e tjera të drogës në atë që nuk ka një strukturë formale. Ai thotë se nuk është një grup në vetvete, por përkundrazi “një sistem korrupsioni i përhapur”. Ai shton se është nxitur nga kriza ekonomike që ka goditur Venezuelën nën pasardhësin e Presidentit Chavez, Nicolas Maduro.
“Regjimi i Maduros nuk mund t’u ofrojë forcave të sigurisë një pagë të mirë dhe, për të ruajtur besnikërinë e tyre, i lejon ato të pranojnë ryshfete nga trafikantët e drogës “, shpjegon ai.
Zyrtarët e nivelit të mesëm dhe të ulët që kontrollojnë pikat kryesore të hyrjes dhe daljes së Venezuelës, siç janë aeroportet, përbëjnë Cartel de los Soles, thotë Manau, pasi ata janë në një pozicion të favorshëm për të lehtësuar rrjedhën e drogës. Megjithatë, zyrtarët amerikanë janë të bindur se tentakulat e Cartel de los Soles arrijnë në nivelet më të larta të qeverisë Maduro, përfshirë vetë presidentin.
Në vitin 2020, Departamenti Amerikan i Drejtësisë akuzoi Maduron dhe 14 persona të tjerë për konspiracion me grupe të armatosura kolumbiane për të dërguar kokainë në Shtetet e Bashkuara. Ndër zyrtarët e lartë të përmendur ishin Ministri i Mbrojtjes Vladimir Padrino dhe ish-kreu i Gjykatës Supreme të Venezuelës, Michael Moreno.
Në aktakuzë, prokurorët amerikanë pretenduan gjithashtu se që të paktën nga viti 1999, Cartel de los Soles u drejtua dhe u kontrollua nga Maduro, Ministri i Brendshëm Diosdado Cabello, ish-shefi i inteligjencës ushtarake Hugo Carvajal dhe ish-gjenerali Cleaver Alcala. Ata thonë se informacioni i dhënë nga ish-zyrtarë të lartë ushtarakë venezuelianë – përfshirë Carvajal dhe Alcala – e mbështet këtë.
Në vitin 2020, Gjenerali Alcala u dorëzua te agjentët e DEA-s pas një përplasjeje me qeverinë e Maduros dhe u deklarua fajtor për ofrimin e mbështetjes për FARC-un dhe operacionet e tyre të trafikimit të kokainës. Më herët këtë vit, ish-shefi i spiunazhit venezuelian Carvajal – i cili gjithashtu u arratis nga Venezuela pasi u grind me Maduron – gjithashtu u deklarua fajtor në një gjykatë amerikane për akuzat për trafik droge dhe narkoterrorizëm .
“Gjatë viteve, ai dhe zyrtarë të tjerë të Cartel de los Soles përdorën kokainën si armë, duke e përmbytur Nju Jorkun dhe qytete të tjera të SHBA-së me helm”, tha një prokuror federal për Carvajal, i cili njihej si “El Pollo” (Pula), gjatë gjyqit.
SHBA-të po ofrojnë gjithashtu shpërblime për informacione që çojnë në kapjen e Presidentit Maduro dhe Ministrit të Brendshëm Diosdado Cabello. Maduro dhe Ministri i Brendshëm Cabello mbeten në Venezuelë, por SHBA-të kohët e fundit rritën shpërblimet e tyre për informacione që çojnë në kapjen e tyre në 50 milionë dollarë dhe 25 milionë dollarë, përkatësisht.
Qeveria e Maduros ka mohuar prej kohësh akuzat për trafik droge kundër saj, duke thënë se ato janë një përpjekje e SHBA-së për të justifikuar rrëzimin e Maduros. Në një deklaratë të lëshuar të hënën, ministria e jashtme e Venezuelës e quajti përcaktimin e Cartel de los Soles si një organizatë terroriste “një trillim qesharak”.
Ajo këmbënguli se Cartel de los Soles ishte “inekzistent” dhe se masa ishte një “gënjeshtër e papranueshme për të justifikuar një ndërhyrje të paligjshme kundër Venezuelës”.
