Shefi i OKB-së Antonio Guterres thotë se një raport i ri i madh mbi ndryshimin e klimës është një “udhërrëfyes mbijetese për njerëzimin”.

Energjia dhe teknologjia e pastër mund të shfrytëzohen për të shmangur katastrofën në rritje të klimës, thuhet në raport.

Por në një takim në Zvicër për të rënë dakord për gjetjet e tyre, shkencëtarët e klimës paralajmëruan se një objektiv kyç i temperaturës globale ka të ngjarë të humbasë.

Raporti i tyre tregon se si shkurtimet e shpejta të karburanteve fosile mund të shmangin efektet më të këqija të ndryshimit të klimës.

Në përgjigje të gjetjeve, sekretari i përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres thotë se të gjitha vendet duhet të sjellin planet e tyre zero neto brenda një dekade, pra të zvogëlojnë emetimet e gazeve serrë sa më afër zeros të jetë e mundur, me çdo emetim të mbetur të ri-thithur nga atmosfera, për shembull nga oqeanet dhe pyjet.

Këto objektiva supozohet se do të shkurtojnë me shpejtësi emetimet e gazeve serrë që ngrohin atmosferën e planetit tonë.

“Ekziston një dritare e mundësive që mbyllet me shpejtësi për të siguruar një të ardhme të jetueshme dhe të qëndrueshme për të gjithë”, thuhet në raport.

Qeveritë kishin rënë dakord më parë të vepronin për të shmangur rritjen e temperaturës globale mbi 1.5C. Por bota tashmë është ngrohur me 1.1C dhe tani ekspertët thonë se ka të ngjarë të kalojë 1.5C në vitet 2030.

Raporti i Panelit Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike – organi shkencor që këshillon OKB-në për rritjen e temperaturave – është dakorduar nga të gjitha qeveritë e përfshira.

Studimi i tyre i ri synon të përmbledhë në një vëllim të vogël disa gjetje historike mbi shkaqet, ndikimet dhe zgjidhjet ndaj ndryshimeve klimatike që janë publikuar që nga viti 2018.

Ai përshkruan ndikimet e rëndësishme që ndryshimi i klimës ka në botë tashmë dhe shpjegon se këto do të përkeqësohen shumë.

Deri në vitin 2100, përmbytjet ekstreme bregdetare që ndodhnin një herë në shekull, pritet të ndodhin të paktën çdo vit në gjysmën e vendndodhjeve të matësve të baticës në botë – vende ku bëhen regjistrimet e nivelit të detit.

Përqendrimet e gazit CO2 që ngrohet në atmosferë janë më të lartat në 2 milionë vjet. Bota tani është më e ngrohtë se në çdo kohë në 125,000 vitet e fundit dhe ka të ngjarë të bëhet më e ngrohtë gjatë dekadës së ardhshme.

“Edhe në një afat të afërt, ngrohja globale ka më shumë gjasa sesa të mos arrijë në 1.5C edhe në skenarin shumë të ulët të gazit serrë,” thuhet në raport.

“Nëse synojmë për 1.5C dhe arrijmë 1.6C, kjo është ende shumë më mirë sesa të themi, është tepër vonë, dhe ne jemi të dënuar dhe as që po përpiqemi”, tha për BBC News Dr. Friederike Otto, nga Imperial College, një anëtare e Ekipit kryesor të shkrimit për këtë raport.

“Dhe unë mendoj se ajo që ky raport tregon shumë, shumë qartë është se ka shumë për të fituar duke u përpjekur.”

Sinteza tregon se emetimet e parashikuara të CO2 nga infrastruktura ekzistuese e karburanteve fosile, të tilla si puset e naftës dhe tubacionet e gazit, do të shkatërronin buxhetin e mbetur të karbonit – sasinë e CO2 që ende mund të emetohet – për të qëndruar nën këtë prag të temperaturës.

Dokumenti argumenton fuqishëm se kalimi i temperaturës 1.5C nuk do të jetë fundi i botës pasi kjo mund të jetë vetëm një “tejkalim i përkohshëm”.

Autorët thonë se janë optimistë se ndryshimet dramatike mund të arrihen me shpejtësi, duke vënë në dukje rënien masive të çmimit të energjisë së prodhuar nga dielli dhe era.

Ata gjithashtu argumentojnë se ndryshimet e nxitura nga konsumatorët për sa i përket dietës, mbetjeve ushqimore dhe kalimit në transportin e ulët të karbonit mund të arrijnë ulje të konsiderueshme në emetimet nga shumë sektorë.

Por raporti gjithashtu pranon se përveç arritjes së emetimeve neto zero sa më shpejt të jetë e mundur, do të nevojitet përdorimi në shkallë të gjerë i teknologjisë së heqjes së dioksidit të karbonit. Shkencëtarët thonë se ky është një plan realist për të rikthyer nën kontroll temperaturën e Tokës dhe për ngrohjen nën 1.5C.

Disa vëzhgues kanë dyshimet e tyre, duke thënë se këto teknologji janë të paprovuara.

“Ne e dimë se çfarë duhet të ndodhë, por pjesa e heqjes së karbonit dhe idetë e kapjes dhe ruajtjes së karbonit janë një shpërqendrim masiv”, tha Lili Fuhr, nga Qendra për të Drejtën Ndërkombëtare të Mjedisit, e cila mori pjesë në seancën e miratimit.

“Por unë mendoj se ithtarët e këtyre teknologjive do ta kthejnë atë duke thënë se kjo është një thirrje masive për investime në heqjen e karbonit.”

Duke iu përgjigjur thirrjes së raportit për veprime më urgjente, sekretari i përgjithshëm i OKB-së po u bën thirrje vendeve që të paraqesin planet e tyre për zero neto me një dekadë.

“Udhëheqësit e vendeve të zhvilluara duhet të angazhohen për të arritur zero neto sa më afër vitit 2040, kufiri që të gjithë duhet të synojnë të respektojnë”, tha ai në një deklaratë. Ai u bën thirrje gjithashtu vendeve si India dhe Kina, të cilët kanë njoftuar planet zero neto për përtej vitit 2050, që të përpiqen t’i çojnë ato gjithashtu për një dekadë.