Urdhri, Kiço Ngjela: Mund të vdesin fëmijët, të rishihet heqja e triskave familjeve të të burgosurve. Kadri Hazbiu: tërhiqeni shkresën, gjuha e përdorur mund të përdoret si armë për propagandë kundër nesh…”

Një urdhëresë sekrete ishte shpërndarë në 8 qershor 1954 nga Ministria e Tregtisë për tu hequr triskat e ushqimit të gjithë familjeve të të burgosurve. Por një vit më vonë, Minsitri i tregtisë Kiço Ngjela duket “ishte penduar” pasi kishte kuptuar pasojat e saj. Fëmijët jetimë dhe më nëna të pamundura për punë që ishin një pjesë e mirë e familjeve me të burgosur politikë në Shqipëri, kishin mbetur rrugëve të uritur e pa mundur të blinin as bukën thatë.
Duke u nisur nga kjo gjendje minsitri Kiço Ngjela nxjerr një shkresë tjetër me 19 gusht 1955, ku vendos një shtesë për të shmangur pasojat e urdhërit të një viti më parë. Ai ishte koshient se heqja e triskave të ushqimit në familjet e të burgosurve do të thoshte se fëmijët e këtyre familjeve do të vdisnin nga uria. Shtesa në shkresën e re, sipas Kiço Ngjelës “ka vetëm për qëllim të evitojë vdekjen e personave që me të vërtetë do të ndodhen para një rreziku të tillë”. Por ai nuk harron të shënojë në shkresë se kjo nuk duhet kuptuar si një zbutje e urdhrit të parë. Sidoqoftë, ky “sinqeritet” i ministrit Kiço Ngjela do të shkaktonte tërmet deri në kupolën më të lartë të regjimit. Kjo ishte një shkresë e pakujdesshme, ku përdorej një gjuhë e patolerueshme për koracën e regjimit, gjuhë e cila mund të përdorej si armë nga propaganda antikomuniste. Kadri Hazbiu ishte i pari që kishte dhënë alarmin për këtë shkresë dhe nënvizonte fjalinë “ka vetëm për qëllim të evitojë vdekjen e personave që me të vërtetë do të ndodhen para një rreziku të tillë”. Pas tij shqetësimi do të shkonte deri tek Hysni Kapo dhe nuk do të vononte të jepej urdhri për ti tërhequr mbrapsht të gjithë kopjet e kësaj shkresë të gabuar. Më poshtë “Kujto.al-Arkiva Online e Viktimave të Komunizmit” e sjell të plotë shkresën e Kiço Ngjelës dhe letërkëmbimin ku ngrihet shqetësimi dhe jepet urdhri për ta tërhequr nga qarkullimi.
Republika Popullore e Shqipërisë
Ministria e Tregtisë
Tiranë, 19/8/1955
Dega e Kontigjentëve
Nr.1507 prot.
Lenda: Mbi triskëtimin e familjeve të të burgosurve etj.
Komitetit ekzekutiv K.P.Qarkut
(Seksioni i Tregtisë)
Për njoftim
Komisionit të Kontrollit të Shtetit
Prokurorisë së Përgjithshme
Ministrisë së Punëve të Brendshme
Tiranë
Në lidhje me tonën nr.1511 sekret dt. 8/6/1954
Duke marrë parasysh se me zbatimin e udhërit të sipërm në disa raste ka ndodhur që fëmijët jetimë ose me nënë të paaftë për punë të kenë mbetur pa bukë për shkak të gjendjes së tyre ekonomike jashtëzakonisht të vështirë, me qëllim që nga pamundësia ekonomike të blenë bukën në tregun komerçial të mos rrezikohet jeta e këtyre fëmijëve, kjo ministri urdhërit në fjalë i bën këtë shtesë:
1) Kur nga zbatimi i urdhërit të sipërm konstatohet se për shkak të gjendjes së keqe ekonomike rrezikohet jeta e familjes së fajtorit, t’urdhërohet zyrtarisht Seksioni Tregtisë për pajisjen e sja vetëm em triska buke dhe ushqimi ndërsa ajo e veshmbathjes të mos jepet.
Për lëshimin e urdhërit në këto raste autorizohet vetëm kryetari ikomiteitt Ekzekutiv K.P.Qarkut I cili duhet të marrë më parë mendimin e komitetit të Prtisë.
2) Kjo kopetencë që ju lihet Kryetarëve të Komit. Ekz.K.P. Qarqeve të mos kuptohet si një zbutje e urdhërit nr.1511 sekr.dt.8/6/1954 por ka vetëm për qëllim të evitojë vdekjen e personave që me të vërtetë do të ndodhen para një rreziku të tillë, prandaj duhet të zbatohet drejt dhe të mos çelen shtigje për vërtetimin e pakënaqësive ose privilegjeve që patjetër do të dëmtojnë keqas dhe do të shtrembërojnë zbatimin e ëktij urdhri.
3) Të kihet parasysh gjtihashtu që triskat që do të jepen të mos bëhen object tregtie nga ana e familjeve përfituese, gjë kjo që shpesh herë ëhstë vërtetuar në të kaluarën dhe se në këto raste, për të siguruar jetesën, familjet në fjalë merren me matrapazllëqe të ndryshme, ndërsa fëmijëte vegjël I heqin nga shkolla dhe I shtytin të lypin rrugëve ose të vjedhin. Prandaj të porositen organet mvartëse për të treguar kujdes të posaçëm në këtë drejtim dhe kur konstatohen raste të tilla triskat të mos jepen.
Ministri
(Kiço Ngjela)
Me urdhër të ministrit
Zv/ministry
(Zihni Muço) d.v.
Vërtetohet njësia me origjinalin
Kryetar i degës së kontigjentëve
Kosta Taqo
(firma)
Kc. Koço Taqo,
Dk.E.Shehu
Kop.14 dt.18/8/55
***
Z/Kryeministrit
Shokut Hysni Kapo
Ky urdhër është lëshuar nga Ministria e Tregtisë dhe bën fjalë mbi triskëtimin e familjeve të të burgosurve etj.
Shoku Kadri Hazbiu është i mendimit se ky akt, i dërguar nëpër qarqe mund të bëhet mjet në dorën e armikut për propagandë kundër pushteitt t’onë. Ai thotë se udhëzime të tilla duhen dhënë me gojë dhe propozon të tërhiqet mbrapsht ky urdhër (fjala është për frazat ku thuhet: ”…por ka vetëm për qëllimt’evitojë vdekjen e personave që me të vërtetë do të ndodhen para një rreziku të tillë…”, etj, etj,.).

Unë mendoj se vërtet është hartuar keq ky urdhër dhe pajtohem me mendimin e shokut Kadri.-
Sekretari i përgjithshëm:
Spiro Rusha
Firma
***
29/VIII/1955. –
Sekret.Pergjith.
Ju njoftojmë se vërejtja e bërë nga M.P. Brendshme u gjet me vend nga zv.kryeministri Hysni Kapo, i cili porositi sot M.Tregtisë sh. Kiço Ngjela që për frazeologjinë e përdorur të tërheqë letrat në fjalë.
Koço Prifti 30 .8. 1955

Burimi: Kujto.al