Një studim i ri zbulon se kimia e ujërave të kripura të pasura me litium ndikohet ndjeshëm nga bori, në vend të karbonatit, duke shënuar një ndryshim të thellë nga ujërat tipike të kripura. Ky zbulim i habitshëm mund të riformësojë minierat e litiumit në të ardhmen dhe të përmirësojë menaxhimin e ujërave të ndotura nga proceset e nxjerrjes.
Hulumtimi i botuar në Science Advances sjell një kthesë të papritur në kuptimin tonë të burimeve të litiumit në botë. Litiumi, një element kyç në fuqizimin e revolucionit të energjisë së rinovueshme, shpesh nxirret nga pellgje nëntokësore me ujëra të kripur. Këto pellgje shtrihen nën fushat e gjera të kripës, ose salarët, siç është Salar de Uyuni në Bolivi, ku ndodhet depozita më e madhe e njohur e ujërave të kripura të litiumit në botë. Ndërsa ujërat tradicionale të kripura, si uji i detit, drejtohen nga kimia e karbonatit, studimi i ri tregon se ujërat e kripura në rajonet e pasura me litium ndjekin një kimi thelbësisht të ndryshme të dominuar nga bori.
“Ne zbuluam se pH i ujërave të kripura në këto rajone përcaktohet pothuajse tërësisht nga bori, ndryshe nga uji i detit dhe ujërat e tjera të kripura të zakonshme. Ky është një peizazh gjeokimik krejtësisht i ndryshëm, si të studiosh një planet jashtëtokësor”, tha Avner Vengosh, një profesor i shquar në Universitetin Duke, i cili udhëhoqi kërkimin.
Ekipi e përqendroi kërkimin e tyre në Salar de Uyuni, një pellg gjigant kripe në Bolivi, i cili është shtëpia e depozitës më të madhe të shëllirës së litiumit në botë. Gjatë minierave të litiumit, shëllira pompohet nga nëntoka në një seri pellgjesh të cekëta mbi tokë. Ndërsa lëngu avullon, shëllira bëhet gjithnjë e më e përqendruar me litium dhe bor. Përmes analizës së tyre, studiuesit vunë re se mostrat e shëllirës nga pellgjet e avullimit ishin dukshëm më acidike krahasuar me mostrat e shëllirës natyrale. Ky ndryshim u gjurmua në përqendrimet e larta të borit në shëllirë, të cilat shkaktuan ndryshimet e pH-it.
“Integrimi i analizës kimike me modelimin gjeokimik na ndihmoi të përcaktojmë sasinë e strukturave të ndryshme molekulare të borit që kontribuojnë në alkalinitetin në këto shëllira litiumi”, tha Paz Nativ, një studiuese postdoktorale e përfshirë në studim.
Ky zbulim shtrihet përtej Salar de Uyuni. Ekipi i kërkimit shqyrtoi mbi 300 mostra të kripës nga pellgje të ndryshme kripe në të gjithë Trekëndëshin e Litiumit, i cili përfshin Kilin, Argjentinën dhe Bolivinë, si dhe Rrafshnaltën Tibetiane. Modelimi i tyre tregoi vazhdimisht se bori luan një rol të madh në përcaktimin e alkalinitetit dhe pH-it të kripës, duke ndikuar në proceset e nxjerrjes së litiumit në të gjithë botën.
“Përveç të dhënave të reja që gjeneruam, ne përpiluam një bazë të dhënash gjeokimike të shëllirave të litiumit nga e gjithë bota dhe zbuluam vazhdimisht se bori është shpesh përbërësi mbizotërues në alkalinitetin e shëllirës dhe kontrollon pH-in e saj, duke përforcuar rezultatet nga Salar de Uyuni në Bolivi”, shpjegoi Gordon Williams, një student doktorature në Laboratorin Vengosh.
Gjetjet mund të kenë një ndikim të rëndësishëm në teknologjitë e nxjerrjes së litiumit, duke mundësuar metoda më efikase të nxjerrjes dhe një menaxhim më të mirë të ujërave të zeza të prodhuara gjatë procesit. Duke kuptuar rolin thelbësor të borit në kiminë e shëllirës, operacionet e minierave mund të jenë në gjendje të optimizojnë metodat e tyre, duke përmirësuar si ekonominë ashtu edhe qëndrueshmërinë mjedisore të nxjerrjes së litiumit.
(A.A/BalkanWeb)
