Të mbijetuarit e një tërmeti të fuqishëm në Afganistanin verior që vrau më shumë se 25 persona dhe plagosi gati 1,000 të tjerë po gërmonin në rrënojat e shtëpive të tyre të martën, duke u përpjekur të shpëtonin çfarëdo sendi që mundën pasi kaluan natën jashtë në të ftohtin e acartë.

Parashikohej shi për rajonin, duke e përkeqësuar më tej mjerimin për të mbijetuarit.

Tërmeti me magnitudë 6.3 ballë goditi pak para orës 1 të mëngjesit sipas kohës lokale të hënën, me një epiqendër 22 kilometra (14 milje) në perëndim-jugperëndim të qytetit Khulm në provincën Samangan. Deri në orët e para të pasdites së së martës, numri i të vdekurve ishte 27, ndërsa 956 persona të tjerë u plagosën, tha në një deklaratë zëdhënësi i Ministrisë së Shëndetësisë Publike Sharafat Zaman.

Tërmeti dëmtoi gjithashtu vende historike, duke përfshirë Xhaminë e famshme Blu të Afganistanit në qytetin verior të Mazar-e-Sharif, e cila është një nga monumentet fetare më të nderuara të Afganistanit, dhe Pallatin Bagh-e-Jahan Nama në Khulm.

Minarja e Xhamisë Blu u dëmtua rëndë, ndërsa disa tulla dhe pllaka kishin rënë nga disa nga muret e xhamisë dhe çarje u shfaqën në pjesë të tjera të vendit shekullor, tha Mahmoodullah Zarar, Drejtor i Informacionit dhe Kulturës së Provincës Balkh.

“Faltorja e Shenjtë është një monument i vlefshëm i vlerave islame dhe historisë së epokës islame, … (dhe) ka nevojë urgjente për riparim dhe restaurim”, tha ai, duke shtuar se informacioni mbi dëmet ishte ndarë me ministrinë e artit dhe kulturës.

Xhamia është një vend i rëndësishëm takimi gjatë festave islame dhe kulturore.

Monumenti historik më i dëmtuar rëndë në provincë ishte Pallati Bagh-e Jehan Nama i shekullit të 19-të, tha Firozuddin Munib, Drejtor i Informacionit dhe Kulturës së provincës Samangan. Pallati, i ndërtuar në vitet 1890-1892, dhe kopshtet ngjitur me të janë një vend i njohur për vizitorët.

“Restaurimi i këtij pallati është shumë i rëndësishëm sepse dimri po vjen dhe zona është e ftohtë, dhe po bie shi, gjë që mund të shkaktojë dëme të mëtejshme”, tha Munib, duke shtuar se tërmeti shkaktoi shembjen e një muri rrethues dhe një kulle dhe gjithashtu çoi në çarje në pallat dhe kulla të tjera.

Në Khulm, lëkundjet pasuese tronditën të mbijetuarit, të cilët e kaluan natën jashtë.

“Njerëzit janë ende të frikësuar për shkak të tërmetit të natës së kaluar sepse dridhje të vogla u ndjenë gjatë ditës”, tha banori vendas Asadullah Samangani. “E kaluam natën në tokë të hapur mbrëmë, moti ishte shumë i ftohtë, nuk mundëm të flinim, ndiejmë sikur do të ketë një tërmet tjetër tani.”

Ai tha se autoritetet kishin dërguar tenda dhe gjëra themelore, por se shtëpia e tij ishte “shkatërruar plotësisht, asgjë nuk kishte mbetur e paprekur për t’u përdorur. Fëmijët tanë ishin të gjithë të sëmurë në mëngjes sepse e kishim kaluar natën në të ftohtë dhe të gjitha sendet shtëpiake ishin nën rrënoja.

“Njerëz nga zona të tjera erdhën për të ndihmuar, por sendet tona janë ende nën rrënoja dhe të dëmtuara. Gratë tona po përballen me vështirësi të mëdha, nuk kemi tualet dhe nuk kemi një vend ku gratë tona mund të kalojnë natën.”

Ekipet e shpëtimit ende po vepronin në disa zona të martën dhe pritej të përfundonin deri në fund të ditës.

Organizata Botërore e Shëndetësisë tha se dëme të pjesshme ishin raportuar në disa institucione shëndetësore, ndërsa laboratori në Spitalin Provincial Samangan ishte shembur, duke shkatërruar pajisje kritike mjekësore. Operacionet e reagimit ndaj emergjencave me ekipet shëndetësore dhe njësitë e shpëtimit ishin duke vazhduar, tha ajo.

Afganistani i varfër shpesh përballet me vështirësi në reagimin ndaj fatkeqësive natyrore, veçanërisht në rajonet e largëta. Ndërtesat kanë tendencë të jenë ndërtime të ulëta, kryesisht prej betoni dhe tullash, me shtëpi në zonat rurale dhe periferike të ndërtuara nga tulla balte dhe dru, shumë prej të cilave të ndërtuara dobët.

Në gusht, një tërmet në Afganistanin lindor vrau më shumë se 2,200 njerëz.