Për dekada të tëra, Australia dhe Zelanda e Re konsideroheshin jashtë hartës së terrorizmit ndërkombëtar duke e trajtuar dhunën si një anomali sporadike dhe jo si një kërcënim strukturor. Ky imazh u shemb në Christchurch në vitin 2019.

Dhe gjashtë vjet më vonë, po testohet përsëri në Australi, me një sulm që rishfaq shënjestrimin fetar si një motiv qendror.

Më 15 mars 2019, Zelanda e Re u përball me sulmin më të keq terrorist në historinë e saj. Një ekstremist i ekstremit të djathtë hapi zjarr ndaj dy xhamive në Christchurch – Xhamisë Al Noor dhe Qendrës Islamike Linëood – gjatë lutjeve të së premtes. Numri i viktimave ishte 51 dhe dhjetëra të plagosur.

Shënjestrat ishin shumë specifike. Besimtarë myslimanë, të paarmatosur, në vendet e adhurimit. Motivimi ishte ideologjik dhe i pastër – supremacia e bardhë, urrejtja anti-myslimane, dëshira për të dhënë shembull. Autori i krimit veproi i vetëm, por ai ishte radikalizuar në internet dhe kërkoi ta shndërronte dhunën në një mesazh, duke transmetuar sulmin drejtpërdrejt. Christchurch nuk ishte thjesht një masakër. Ishte hyrja e Zelandës së Re në një realitet të ri terrorist.

Gjashtë vjet më vonë, Australia përballet me një pasqyrim shqetësues të këtij realiteti. Sulmi ndaj Bondi-t, një nga hapësirat publike më ikonike të vendit, ndodhi afër ditës së parë të Hanukkah-ut, duke e sjellë në skenë komunitetin hebraik si një objektiv të mundshëm.

Hetimi është duke vazhduar, por simbolika është e fuqishme. Ashtu si në Christchurch, edhe në Bondi, zgjedhja nuk ka të bëjë me një objektiv institucional apo shtetëror. Ka të bëjë me shoqërinë në gjendjen e saj më të ekspozuar. Njerëzit e zakonshëm. Hapësirat publike. Identiteti fetar.

Fija e përbashkët që bashkon dy incidentet nuk është ideologjia në kuptimin e ngushtë. Është logjika e dhunës së shënjestruar. Një terrorizëm që zgjedh grupe specifike fetare, jo për përfitime strategjike, por për simbolikën e tyre. Nuk kërkon negociata. Kërkon frikë. Nuk synon pushtet. Synon koherencë.

Australia historikisht nuk ka qenë një vend i aktivitetit të vazhdueshëm terrorist. Incidentet kanë qenë të pakta, por vendimtare. Që nga bombardimi i Hotel Hilton në Sydney në vitin 1978, i cili la tre të vdekur dhe çoi në krijimin e mekanizmave modernë kundër terrorizmit, deri te marrja peng e Lindt Café në vitin 2014, vendi e ka trajtuar terrorizmin si një përjashtim.

Megjithatë, vitet e fundit, shërbimet australiane të sigurisë kanë regjistruar një ndryshim në kërcënim. Më pak rrjete të organizuara. Më shumë autorë të vetëm. Dhe rritje të shënjestrimit fetar dhe ideologjik, në përputhje me modelet ndërkombëtare.

Ajo që po ndryshon në thelb është shembja e iluzionit gjeografik. Oqeania nuk është më jashtë luftës ideologjike që po zhvillohet në Perëndim. Nga xhamitë e Christchurch deri te komuniteti hebraik në Australi, terrorizmi po fiton një emërues të përbashkët – transferimin e konflikteve ndërkombëtare në territorin lokal, përmes shënjestrimit të besimit.

Gjashtë vjet larg. Dy vende që konsideroheshin strehë të sigurta. Dhe një realitet i ri që nuk lejon më vetëkënaqësi. Terrorizmi në Oqeani nuk është masiv. Por është qartësisht i shënjestruar dhe kjo është pikërisht ajo që e bën më të vështirë përballimin.