Paqja e brendshme në Turqi duhet të merret si e mirëqenë pasi orët e fundit është intensifikuar frika e një situate të tensionuar politike dhe sociale në prag të zgjedhjeve, pas tërheqjes nga gara presidenciale të kandidatit Muharrem Ince, duke nxitur skenarët e ndërhyrjes ruse, në zgjedhje.
Nga frika e kërcënimeve, kandidati presidencial dhe kreu i Partisë Popullore Republikane, Kemal Kilicdaroglu, u shfaq dje me jelek antiplumb në tubimin e tij parazgjedhor, dy ditë para zgjedhjeve presidenciale dhe parlamentare në Turqi, pasi kishte “informacione se ai mund të sulmohej.
Në pamjet e transmetuara, truprojat e Kilicdarogluata mbajnë automatikët dhe janë me të në podium nga ku mbajti fjalimin e tij, që po ndodh për herë të parë në fushatën e tij elektorale. Duhet theksuar se që nga fillimi i periudhës parazgjedhore, Kiliçdaroglu ka mbajtur dhjetëra fjalime në qytetet e vendit fqinj, duke synuar të vizitojë 81 vendbanime, por pa shfaqur asnjë shenjë shqetësimi për jetën e tij.
Një burim i afërt me Partinë Republikane Popullore (CHP) tha se lideri 74-vjeçar i opozitës kishte veshur jelek antiplumb dhe siguria e tij ishte rritur mes raporteve se ai mund të ishte në shënjestër të sulmeve, pa dhënë detaje. Kemal Kilicdaroglu, i cili kryeson me një diferencë të vogël në sondazhe, mbajti fjalimin e tij zgjedhor në Samsuda në Detin e Zi, për nevojat e të cilit u detyrua të merrte masa emergjente mbrojtjeje.
Kujtohet se në një intervistë, të premten, për agjencinë Reuters, Kilicdaroglu tha se ishte optimist për fitoren e tij në zgjedhjet e të dielës. Në të njëjtën kohë, përmirësimi i masave mbrojtëse nuk është e vetmja lëvizje mbresëlënëse e Kemal Kiliçdaroglu, pasi ai la dyshime serioze për përfshirje të mundshme të Rusisë në zgjedhjet turke, pas dorëheqjes së Muharem Ince. Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov hodhi poshtë akuzat në një konferencë të premten, duke i quajtur ata që përhapin thashetheme të tilla “gënjeshtarë”, raportoi CNN. “Rusia nuk ndërhyn në punët e brendshme dhe në proceset zgjedhore të vendeve të tjera”, tha Peskov.
Në kundërsulm, presidenti turk, Recep Tayyip Erdoganai pranoi se përballet me vështirësi për të bindur brezin e ri që ta ndjekë. Por dje ai u përpoq shumë personalisht të mblidhte bazën e tij, dy ditë përpara një zgjedhjeje presidenciale vendimtare, nga më përçarëset, me të cilën ai është përballur në dy dekadat e tij në detyrë.
Nga pikënisja e tij në një lagje tradicionalisht konservatore të Stambollit, Erdogan iu drejtua mbështetësve të tij dhe më pas përuroi një xhami – një nga mijëra që janë ngritur gjatë presidencës së tij në të gjithë vendin. Në fjalimin e tij, ai paralajmëroi se vendi “do të paguajë një çmim të rëndë” nëse opozita, një aleancë gjashtëpalëshe që ai tha se është e uritur për “hakmarrje”, fiton zgjedhjet.
Sondazhet, megjithatë, tregojnë se rivali i tij kryesor, Kemal Kilicdaroglu i Partisë Republikane Popullore (CHP), kryeson me një diferencë të ngushtë. Ndërkohë pardje një nga katër kandidatët, Muharem Ince, tërhoqi kandidaturën e tij, e cila sipas vëzhguesve favorizon Kilicdaroglu. Nëse asnjë nga tre të tjerët nuk arrin të mbledhë më shumë se 50% të dielën, dy të parët do të përballen me njëri-tjetrin në raundin e dytë më 28 maj.
Në çdo rast, Erdogan, popullariteti i të cilit është gërryer nga kriza financiare e Turqisë, u shfaq jashtëzakonisht i rezervuar mbrëmë në lidhje me rezultatet. “Sontazhet do të na tregojnë të dielën”, iu përgjigj ai një gazetari që e pyeti nëse mendonte se do të fitonte. Ai pranoi gjithashtu se e ka të vështirë të bindë të rinjtë (5.2 milionë turq do të votojnë për herë të parë në këto zgjedhje) të cilët, sipas tij, nuk e kanë përjetuar kaosin dhe korrupsionin e qeverive të koalicionit. “Ka një brez në vendin tonë që nuk ka njohur asnjë nga ata që na kanë bërë të vuajmë”, sqaroi ai. “Ne e kemi të vështirë t’ia shpjegojmë vlerat tona këtij brezi të ri. Sepse të rinjtë tanë nuk e bëjnë krahasimin me Turqinë e vjetër por me vendet që kanë kushte më të mira”, tha ai.
Sipas sondazheve, më shumë se gjysma e të rinjve do të preferonin të votonin për Kiliçdaroglu. Sa i përket kurdëve, të cilët gjithashtu mirëpritën përpjekjet për demokratizim gjatë viteve të para të qeverisjes së Erdoganit, ata tani do të mbështesin edhe kundërshtarin e tij.
Vëzhguesit besojnë se ajo që është në rrezik të dielën është e ardhmja demokratike e Turqisë. “Ose Erdogan do të humbasë, duke i dhënë Turqisë një shans për të rivendosur demokracinë, ose ai do të fitojë dhe ndoshta do të qëndrojë në pushtet për pjesën tjetër të jetës së tij,” komentoi Soner Cagaptay, një studiues në Institutin e Uashingtonit.
Përballë pakënaqësisë së shprehur nga një pjesë e shoqërisë, Kilicdaroglu e bazoi fushatën e tij në mesazhe pozitive, duke shmangur sulmet personale ndaj Erdoganit për t’u fokusuar në premtimet për rivendosjen e stabilitetit ekonomik dhe lirive. Ai është gjithashtu i rrethuar nga ekonomistë që gëzojnë besimin e investitorëve perëndimorë, si dhe ish-aleatëve të Erdoganit, për t’iu drejtuar segmentit nacionalist dhe konservator të elektoratit.
Kreu i opozitës thekson në çdo rast se prioritet i tij është kthimi në sistemin parlamentar për të mbyllur kapitullin e presidencës që mori plotfuqinë pas reformës kushtetuese të vitit 2017. Për ta bërë këtë, opozita duhet të fitojë edhe zgjedhjet parlamentare, megjithatë sondazhet i japin epërsinë aleancës konservatore të Erdoganit. CHP mund të sigurojë ende një shumicë në parlament nëse mbështetet nga partia pro-kurde dhe partitë e së majtës.
