Shtetet e Bashkuara nuk kanë marrë asnjë kërkesë zyrtare nga qeveria braziliane në lidhje me statusin e ish-presidentit Jair Bolsonaro, pasi mbështetësit e tij sulmuan Kongresin, tha Shtëpia e Bardhë.
Këshilltari i Sigurisë Kombëtare Jake Sullivan, i cili është në Meksikë me Presidentin Joe Biden për samitin trepalësh SHBA-Meksikë-Kanada, u tha gazetarëve se duket se institucionet demokratike në Brazil “po rezistojnë”. Ai shtoi se zyrtarët amerikanë nuk ishin në kontakt të drejtpërdrejtë me Bolsonaro, i cili u shtrua në një spital në Orlando, Florida, siç u raportua më herët.
Sullivan tha se Biden do të flasë me presidentin brazilian Luiz Inacio Lula da Silva për ngjarjet në Brasilia, por ai nuk e dinte se kur do të ndodhte kjo. ” Ne shprehëm besimin tonë, sepse e besojmë, se institucionet demokratike të Brazilit do të qëndrojnë, se vullneti i popullit do të respektohet, se udhëheqësit e zgjedhur në mënyrë demokratike do të qeverisin Brazilin dhe nuk do të pengohen nga veprimet e atyre njerëzve që sulmuan organet drejtuese të Brazilit”, shtoi ai.
Është e paqartë deri më tani sesi Shtetet e Bashkuara do ta trajtojnë problemin që quhet Jair Bolsonaro.
Ish-presidenti i ekstremit të djathtë të Brazilit u largua për në Florida dy ditë përpara përfundimit të mandatit të tij më 1 janar, pasi vuri në dyshim rezultatet e zgjedhjeve presidenciale të 30 tetorit dhe fitoren e të majtës të Luiz Inacio Lula da Silva.
Pasi pa se mbështetësit e Donald Trump sulmuan Kapitolin e SHBA dy vjet më parë, presidenti i SHBA Joe Biden tani është nën presion për të hequr Bolsonaron nga “vetë-mërgimi” i tij në Orlando.
“Bolsonaro nuk duhet të jetë në Florida ,” i tha CNN deputeti demokrat Joaquin Castro. “Shtetet e Bashkuara nuk duhet të jenë një strehë për këtë lider autoritar që frymëzoi terrorizmin e brendshëm në Brazil. Ai duhet të kthehet në Brazil”, shtoi ai. Castro tha se Bolsonaro, “Trump i tropikëve”, siç i pëlqente të quhej, ” përdori lojërat e Trump për të frymëzuar terroristët vendas”.
Pikëpamje të ngjashme shprehu edhe demokrati Alexandria Ocasio-Cortes. “SHBA duhet të ndalojë dhënien e azilit për Bolsonaro në Florida. Pothuajse dy vjet pasi Kapitoli i SHBA-së u sulmua nga fashistët, ne po shohim lëvizjet fashiste jashtë vendit nga ata që përpiqen të bëjnë të njëjtën gjë në Brazil ”, shkroi ajo në Twitter.
Vendime të mëdha
Komentet e tyre sugjerojnë se Uashingtoni duhet të marrë një vendim të madh për të ardhmen e Bolsonaro.
Ish -presidenti brazilian ka pasur një marrëdhënie të vështirë me Biden dhe pozicioni i tij është dobësuar në vendin e tij pasi ai nuk gëzon më imunitet presidencial. Hetimet mund të çojnë në arrestimin e tij ose ta ndalojnë atë të kandidojë përsëri për postin e zgjedhur, raportoi Reuters javën e kaluar.
John Friley, i cili ishte ambasador i SHBA në Panama midis viteve 2016-18, kur ai vend i kërkoi Uashingtonit të ekstradonte ish-presidentin Ricardo Martinelli, tha se kërcënimi i menjëhershëm për Bolsonaro do të ishte revokimi i vizës së tij. “SHBA – dhe çdo vend tjetër sovran – mund të largojnë një të huaj, edhe nëse ai ka hyrë legalisht me vizë, për çfarëdo arsye. Është një vendim për të cilin nuk kërkohet justifikim ligjor”, shpjegoi ai.
Një zyrtar konsullor, i cili kërkoi të mos përmendet, tha se ishte pothuajse e sigurt që Bolsonaro hyri në SHBA me një vizë A-1, e cila u jepet vetëm krerëve të shteteve. Një burim tjetër, një ish-diplomat amerikan, beson gjithashtu se, pothuajse me siguri, Bolsonaro ka përdorur një vizë A-1.
Në rrethana normale, viza A-1 anulohet pasi marrësi humbet zyrën e tij. Por për shkak se Bolsonaro u largua nga Brazili dhe hyri në SHBA para përfundimit të mandatit të tij, zyrtari dyshon se viza A-1 është ende aktive. Ai, i cili ka përvojë në heqjen e vizave të ish-liderëve, tha se nuk ka asnjë kufizim kohor se sa kohë mund të qëndrojë në SHBA me një vizë A-1.
“Jemi në ujëra të paeksploruar. Kush e di se sa do të qëndrojë? pyeti ai.
Një zëdhënës i Departamentit të Shtetit nuk pranoi të diskutonte këtë çështje, duke shpjeguar se të dhënat e vizave janë konfidenciale.
Pretendime të pabazuara thonë se Bolsonaro mund të mos nxitojë të kthehet në Brazil, ku akuzohet se ka nxitur një lëvizje të dhunshme për të mohuar rezultatin e zgjedhjeve duke bërë akuza të pabazuara për mashtrim.
Lula, i cili tashmë ka paralajmëruar se do të ndjekë Bolsonaro nëse është e nevojshme, e fajësoi atë dje për pushtimin. Të gjithë e dinë se ka shumë fjalime të ish-presidentit në të cilat ai inkurajon të gjitha këto”, theksoi ai.
Bolsonaro ishte tashmë nën hetim, në katër çështje të Gjykatës së Lartë, përpara se të humbiste presidencën. Ekspertët ligjorë thanë se ai mund të jetë objektivi i një tjetër hetimi të Gjykatës së Lartë për protestat antidemokratike, për të cilat tashmë janë bërë disa arrestime. Nëse ministri i Drejtësisë Alexandre de Moraes lëshon një urdhër arresti ndërsa Bolsonaro është në SHBA, ish-presidenti teorikisht do të duhet të kthehet në Brazil dhe t’i dorëzohet policisë. Nëse ai refuzon, Brazili mund të lëshojë një “Alarm të Kuq” përmes Interpolit për të kërkuar arrestimin e tij nga Policia Federale e SHBA.
Brazili më pas do të duhet të kërkojë zyrtarisht ekstradimin e tij. Bolsonaro mund të apelojë në gjykatat amerikane apo edhe të kërkojë azil – por nuk ka asnjë garanci se kjo do të parandalojë kthimin e tij eventual në Brazil.
Ish-presidenti panamez Martinelli u ekstradua nga SHBA në Panama në vitin 2018, tre vjet pasi Gjykata e Lartë e vendit lëshoi një urdhër arresti kundër tij.
