Izraeli dhe Irani nisën sulme të reja ndaj njëri-tjetrit vonë të shtunën, duke nxitur frikën e një konflikti më të gjerë pasi Izraeli zgjeroi fushatën e papritur kundër rivalit të tij kryesor me një sulm në fushën më të madhe të gazit në botë.
Teherani anuloi bisedimet bërthamore që Uashingtoni i kishte thënë se ishin e vetmja mënyrë për të ndaluar bombardimet e Izraelit, ndërsa kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu tha se sulmet nuk ishin asgjë në krahasim me atë që Irani do të shihte në ditët në vijim.
Ushtria izraelite tha të shtunën se më shumë raketa u lëshuan nga Irani drejt Izraelit dhe se po punonte për t’i kapur ato. Gjithashtu tha se po sulmonte objektiva ushtarake në Teheran. Televizioni shtetëror iranian tha se Irani kishte lëshuar raketa dhe dronë drejt Izraelit.
Disa predha ishin të dukshme në qiellin e natës mbi Jeruzalem të shtunën vonë. Sirenat e sulmeve ajrore nuk u dëgjuan në qytet, por u dëgjuan në qytetin verior izraelit të Haifës.
Shërbimi i ambulancës së Izraelit tha se 14 persona u plagosën, përfshirë një në gjendje kritike, në një shtëpi dykatëshe në Izraelin verior pas një sulmi me raketa iraniane. Mediat izraelite raportuan se një person ishte vrarë në sulm.
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, e kishte paralajmëruar Iranin për më të keqen që e priste, por tha se nuk ishte tepër vonë për të ndaluar fushatën izraelite nëse Teherani pranonte një ulje të ndjeshme të programit të tij bërthamor.
Një raund bisedimesh bërthamore SHBA-Iran, të planifikuara të mbaheshin në Oman të dielën, u anulua, me ministrin e jashtëm iranian, Abbas Araqchi, i cili tha se diskutimet nuk mund të zhvilloheshin përderisa Irani po i nënshtrohej sulmeve “barbare” të Izraelit.
Në sulmin e parë të dukshëm që goditi infrastrukturën energjetike të Iranit, agjencia gjysmëzyrtare e lajmeve Tasnim tha se Irani pezulloi pjesërisht prodhimin në fushën më të madhe të gazit në botë, pasi një sulm izraelit shkaktoi një zjarr atje të shtunën.
Fusha South Pars, në det të hapur në provincën jugore Bushehr të Iranit, është burimi i pjesës më të madhe të gazit të prodhuar në Iran.
Frika për ndërprerje të mundshme të eksporteve të naftës në rajon kishte rritur çmimet e naftës me 9% të premten, edhe pse Izraeli kurseu naftën dhe gazin e Iranit në ditën e parë të sulmeve të tij.
Një gjeneral iranian, Esmail Kosari , tha të shtunën se Teherani po shqyrtonte nëse do të mbyllte Ngushticën e Hormuzit, duke kontrolluar aksesin në Gjirin Persik për tankerët.
Irani tha se 78 persona u vranë në ditën e parë të fushatës izraelite dhe dhjetëra të tjerë në të dytën, përfshirë 60 kur një raketë rrëzoi një bllok apartamentesh 14-katësh në Teheran, ku 29 prej të vdekurve ishin fëmijë.
Irani kishte nisur breshëri raketash hakmarrëse të premten në mbrëmje, duke vrarë të paktën tre persona në Izrael.
Me Izraelin që thotë se operacioni i tij mund të zgjasë me javë dhe Netanyahun që i bën thirrje popullit të Iranit të ngrihet kundër sundimtarëve të tyre klerikalë islamikë, është rritur frika për një konflikt rajonal që do të përfshijë fuqi të jashtme.
B’Tselem , një organizatë kryesore izraelite për të drejtat e njeriut, tha të shtunën se në vend që të shteronte të gjitha mundësitë për një zgjidhje diplomatike, qeveria e Izraelit kishte zgjedhur të fillonte një luftë që e vë të gjithë rajonin në rrezik.
Teherani i ka paralajmëruar aleatët e Izraelit se bazat e tyre ushtarake në rajon do të sulmohen gjithashtu nëse ndihmojnë në rrëzimin e raketave iraniane.
Megjithatë, 20 muaj luftë në Gaza dhe një konflikt në Liban vitin e kaluar kanë shkatërruar përfaqësuesit më të fortë rajonalë të Teheranit, Hamasin në Gaza dhe Hezbollahun në Liban, duke zvogëluar mundësitë e tij për hakmarrje.
Izraeli e sheh programin bërthamor të Iranit si një kërcënim për ekzistencën e tij dhe tha se bombardimi ishte projektuar për të shmangur hapat e fundit drejt prodhimit të një arme bërthamore.
Teherani këmbëngul se programi është tërësisht civil dhe se nuk synon një bombë atomike. Megjithatë, organi mbikëqyrës bërthamor i OKB-së e raportoi këtë javë atë si shkelje të detyrimeve sipas traktatit global të mospërhapjes.
(BalkanWeb)
