Një studim inovativ i botuar në revistën Nature ka zbuluar se ari dhe metale të tjera të çmuara, që më parë mendohej se ishin të bllokuara thellë brenda bërthamës së Tokës, mund të jenë duke dalë në sipërfaqe përmes shpërthimeve vullkanike. Hulumtimi sugjeron që materialet nga bërthama e Tokës, duke përfshirë arin dhe ruteniumin, mund të rrjedhin ngadalë në mantel dhe të ngrihen në sipërfaqe në rajone si Hawaii, duke ofruar një pasqyrë të re mbi proceset e brendshme të Tokës. Ky zbulim hap një fushë të re mundësish për të kuptuar se si ka evoluar planeti ynë dhe si shpërndahen metalet e rëndësishme për teknologjinë moderne brenda Tokës.
Zbulimet, të udhëhequra nga Dr. Nils Messling nga Universiteti i Göttingen, bazohen në analizat kimike të rrjedhave të llavës nga vullkanet e Havait. Shkencëtarët kanë zbuluar nënshkrime kimike që tregojnë praninë e metaleve të nxjerra nga bërthama si ruteniumi dhe ari në lavë. Mendohet se këto metale kanë qenë të bllokuara në bërthamën e Tokës për miliarda vjet, por aktiviteti vullkanik në Havai tani shihet si një rrugë e mundshme që këto metale të udhëtojnë lart. Ndërsa lava ngrihet në sipërfaqe, ajo mund të mbajë elementë të çmuar që dikur besohej se ishin të paarritshëm.
Në hulumtimin e tyre, ekipi ka bërë gjithashtu krahasime me studimet e mëparshme që zbuluan anomali në izotopet e tungstenit që gjenden në shkëmbinjtë vullkanikë. Sipas Dr. Messling, të dhënat e reja konfirmojnë se materiali nga bërthama po rrjedh vërtet në mantelin sipër. Krahasimi i këtyre izotopeve të sakta zbuloi modele që mund të shpjegoheshin vetëm nga materiali që buronte thellë brenda Tokës. Ky zbulim bazohet në gjetjet e mëparshme dhe forcon argumentin se struktura e brendshme e Tokës është shumë më dinamike nga sa supozohej më parë.
Profesori Matthias Willbold, gjithashtu nga Universiteti i Göttingenit, theksoi rëndësinë e gjetjeve duke deklaruar: “Gjetjet tona jo vetëm që tregojnë se bërthama e Tokës nuk është aq e izoluar sa supozohej më parë.” Kjo sfidon teorinë e gjatë se bërthama është një rezervuar i mbyllur dhe i izoluar i materialeve. Në vend të kësaj, studimi zbulon se materialet nga bërthama po migrojnë gradualisht drejt mantelit dhe mund të kontribuojnë në formimin e ishujve vullkanikë si Hawaii.
Hulumtimi gjithashtu hedh dritë mbi shkallën e jashtëzakonshme të këtij procesi. Willbold vuri në dukje: “Tani mund të provojmë gjithashtu se vëllime të mëdha të materialit të mbinxehur të mantelit, disa qindra kuadrilionë ton metrikë shkëmbinjsh, burojnë nga kufiri bërthamë-mantel dhe ngrihen në sipërfaqen e Tokës për të formuar ishuj oqeanikë si Hawaii.” Ky proces dramatik përfshin lëvizjen e ngadaltë të sasive të mëdha të shkëmbinjve dhe metaleve nga shtresat më të thella të Tokës në sipërfaqen e saj, duke shpjeguar potencialisht disa nga aktivitetin vullkanik të vërejtur në ishuj.
Zbulimet e reja jo vetëm që kanë implikime të menjëhershme për të kuptuar proceset vullkanike, por gjithashtu ngrenë pyetje të rëndësishme rreth historisë së hershme të Tokës. Rrjedhja e metaleve nga bërthama sugjeron që disa nga elementët që gjenden tani në sipërfaqen e Tokës, përfshirë arin, mund të kenë qenë pjesë e blloqeve ndërtuese origjinale të planetit. Kjo ka implikime të thella për mënyrën se si e kuptojmë shpërndarjen e metaleve të çmuara në koren e Tokës, si dhe proceset që mund të kenë formësuar tiparet gjeologjike të planetit gjatë miliarda viteve.
Vërejtjet e Dr. Messling nxjerrin në pah natyrën transformuese të hulumtimit. “Nëse këto procese që vëzhgojmë sot kanë funksionuar edhe në të kaluarën, mbetet për t’u vërtetuar. Gjetjet tona hapin një perspektivë krejtësisht të re mbi evolucionin e dinamikës së brendshme të planetit tonë”, shpjegoi ai. Ky ndryshim në perspektivë mund të ndryshojë mënyrën se si shkencëtarët studiojnë historinë e planetit tonë, veçanërisht në aspektin e mënyrës se si materialet kanë lëvizur midis bërthamës, mantelit dhe sipërfaqes gjatë shkallëve kohore gjeologjike.
