Kur John Profumo u ekspozua se kishte një lidhje me të njëjtën grua si një diplomat sovjetik, u bë skandali seksual më i paharrueshëm i shekullit të 20-të dhe përshpejtoi rënien e një qeverie.

Çështja Profumo, e emërtuar sipas Sekretarit të Shtetit të turpëruar për luftën, do të kishte qenë një grusht shteti për një fuqi armiqësore që kërkonte të shkaktonte siklet kombëtar, por ishte një komplot apo diçka e shkuar për dreq?

Një dosje e deklasifikuar e publikuar nga Arkivi Kombëtar tregon se MI5 hetoi mundësinë që BRSS të kishte kryer një akt të bujshëm përçarjeje duke emëruar Yevgeni Ivanov si atashe detar në ambasadën e saj në Londër.

Ivanov pati një lidhje të shkurtër me showgirl-in dhe dikur modelen Christine Keeler në vitin 1961 në të njëjtën kohë me Profumo, një ministër konservator në qeverinë e Harold Macmillan. Të tre ata morën pjesë në një festë në Cliveden, pasuria e Viscount Astor në Buckinghamshire, ku Ivanov pa Profumon duke ndjekur Keeler rreth një pishine.

Profumo dha dorëheqjen në qershor 1963 pasi pranoi se kishte gënjyer në Commons kur ai mohoi të kishte një lidhje.

Një raport i shënuar “tepër sekret” tregon se MI5 hetoi “mundësinë që Shërbimi Informativ Rus të kishte një dorë në organizimin e çështjes Profumo në mënyrë që të diskreditonte qeverinë e Madhërisë së Saj”.

MI5 arriti në përfundimin, megjithatë, se larg nga të qenit një subversiv brilant, Ivanov ishte një pijedashës që i pëlqenin gratë, përfshirja e të cilit me zonjën e Profumos ishte një aksident.

Raporti zbuloi se Ivanov kishte përdorur miqësinë e tij me Stephen Ward, një osteopat me lidhje të mirë dhe një mik i Keeler, në përpjekje për të vepruar si një ndërmjetës jozyrtar për të përcjellë mesazhe nga inteligjenca ruse dhe Ministria e Jashtme. Ivanov kishte pyetur për politikën britanike për çështje të tilla si çarmatimi dhe Ward kishte siguruar përgjigje jozyrtare nga deputeti Sir Godfrey Nicholson.

Raporti thoshte: “Është sugjeruar se kapiteni Ivanov mund të jetë zgjedhur posaçërisht nga Shërbimi Informativ Rus për të kryer detyra përçarjeje në Mbretërinë e Bashkuar që nga momenti i mbërritjes së tij këtu në mars 1960. Nuk ka asnjë provë të drejtpërdrejtë ose rrethanore për kjo pikëpamje për momentin dhe ka disa tregues për një përfundim alternativ që Shërbimi Informativ Rus ka kapitalizuar nga mundësitë e ofruara nga zoti Ward ndërsa ato zhvilloheshin.”

MI5 zbuloi se Ward ishte “një mashtrues i gatshëm” i Ivanovit dhe jo një tradhtar dhe se Keeler nuk ishte e përfshirë në spiunazh. “Duket se motivet e zonjushës Keeler dhe ato të personave të tjerë të përfshirë në shitjen e kujtimeve të saj dhe letrave të zotit Profumo ishin ndoshta thjesht mercenare.”

Dosjet e Ivanov-it tregojnë se ai ishte nën vëzhgim rutinë dhe ishte ndjekur nga forca të ndryshme policore në Britani.

Në një shënim tjetër sugjerohet se ai mund të jetë më dyshues për shkak të zakonit të tij për të mbajtur një ombrellë. “Kërkimet [në një dosje tjetër] sugjerojnë se ata rusë që shpesh mbajnë çadra kanë më shumë gjasa të kenë një funksion të inteligjencës sesa ata që nuk mbajnë.

Hetimi nëse Ivanov organizoi episodin Profumo arriti në përfundimin se sovjetikët nuk kishin nevojë të ndiznin aferën. “Momenti i publicitetit është mbajtur nga presioni nga qarqe të ndryshme dhe pak stimulim nga Shërbimi Informativ Rus është i nevojshëm.”

Dosjet e tjera të publikuara në arkiva tregojnë se Ward u ndje i viktimizuar pas lidhjes kur u gjykua se jetone nga fitimet imorale.

Osteopati, i cili lejoi Keeler-in dhe shoqen e saj Mandy Rice-Davies të përdornin banesën e tij, i shkroi Harold Wilson, atëherë lideri i opozitës, në qershor 1963, ndërsa ai ishte në pritje të ndjekjes penale. Letra e tij e shkruar me dorë ankohej për pretendime të pavërteta kundër tij. Ai tha se komentet për të në parlament kishin qenë “më të padrejtat dhe paragjykuese për pozicionin tim ligjor”.

Një raport i MI5 i datës maj 1963, vuri në dukje se një burim që vizitoi Ward mendonte se ai ishte “i sëmurë” dhe ndoshta “jo larg nga një kolaps nervor”.

Ward ishte aq i shqetësuar nga përmbledhja e çështjes nga gjyqtari, saqë mori një mbidozë qetësuesish dhe vdiq më 3 gusht.

Ai shihet gjerësisht si një kok turku për skandalin.
Në vitin 2017, Komisioni i Shqyrtimit të Çështjeve Penale tha se nuk kishte gjetur asnjë provë që prokuroria ishte e motivuar politikisht, por nëse Ward do kishte jetuar, ai mund të kishte kërkuar të kundërshtonte dënimin e tij në Gjykatën e Apelit për arsye të tjera.