“Ishte përtej aftësisë sonë racionale dhe emocionale për të kuptuar se çfarë do të thoshte një pandemi e tillë për jetën tonë sociale dhe ekonomike”.

Në një intervistë me “Der Spiegel”, ministri i Jashtëm gjerman, Heiko Maas, 53 vjeç, kritikon SHBA-në, Kinën dhe Hungarinë për mënyrën sesi po e trajtojnë pandeminë e koronavirusit. “Kina,- thotë ai,-ka ndërmarrë disa masa shumë autoritare, ndërsa në SHBA virusi u nënvlerësua për një kohë të gjatë”.

Sipas tij, këto janë modele ekstreme, asnjë prej të cilave nuk mund të shërbejë si model për Europën. Qasja e Bashkimit Europian, thotë Maas, tregon se edhe demokracitë liberale mund të imponojnë masa drastike nëse ato janë proporcionale dhe të nevojshme.

Ai gjithashtu nxit qytetarët të kundërshtojnë propagandën negative, si një deklaratë nga Presidenti serb dhe të mos dëmtojnë vlerën e BE-së duke fajësuar Brukselin për gjithçka që shkon keq.

Maas gjithashtu premton se nuk do ta braktisë Italinë dhe shpjegon pse nuk dëshiron të thotë se në të vërtetë është në favor të bonove korona.

Ja intervista e plotë në “Der Spiegel”

-Ministër Maas, ju udhëtuat shumë para krizës së koronës, sa kapërcyet paraardhësit tuaj Hans-Dietrich Genscher, Joschka Fischer dhe Frank-Walter Steinmeier në milje totale vjetore. Tani nuk po udhëtoni më. A po ndikon kjo në politikën e jashtme të Gjermanisë?

Edhe në periudha normale, suksesi në politikën e Jashtme nuk matet me milje ajrore. Ajo që duhet është besimi dhe takimet personale. Për momentin, unë jam duke komunikuar me partnerët e mi të BE-së dhe aktorët ndërkombëtarë, ashtu si ne për këtë intervistë: përmes telefonit dhe video-konferencës. Duhet ca të mësohemi. Unë preferoj të shoh kolegët e mi direkt në sy.

-Bashkimi Europian, veçanërisht, shquhet për takime të gjata, intensive, negociata të natës vonë dhe moderim të zgjuar. Sa të dobishme janë samitet e ministrave të Jashtëm të BE-së kur të gjithë thjesht presin radhën duke lexuar deklaratat e tyre të përgatitura gjatë një video-konference?

(Qesh) Edhe kur takohemi personalisht, ndonjëherë njerëzit lexojnë deklarata të përgatitura me zë të lartë. Ajo që mungon janë bisedimet e shumta bilaterale mënjanë sallës së samitit. Këto shpesh janë po aq të rëndësishme, nëse jo më shumë, se sa seancat aktuale. Ne, ministrat e Jashtëm të BE-së, tani po flasim edhe më shpesh, domethënë çdo dy javë. Sigurisht, shumica e asaj që ne diskutojmë aktualisht ka të bëjë me koronavirusin, por gjithmonë diskutojmë një çështje shtesë të politikës së Jashtme gjithashtu. Krizat dhe luftërat në zonën tonë nuk duhet të lejohet të mblidhen nën tryezë, madje as në këto kohë.

Këtë javë, ju dhe ministri gjerman i Financave, Olaf Scholz, botuat një editorial në pesë gazeta europiane, në të cilat ju e përshkruani pandeminë e koronës si sfidën më të madhe që nga themelimi i Bashkimit Europian. A do të vendoset nga koronavirusi fati i BE-së?

Në të kaluarën, BE shpesh ka dalë nga kriza më të forta se më parë. Gjatë krizës financiare, u krijuan instrumente të reja që përmirësuan aftësinë e bllokut për të vepruar. Ky duhet të jetë qëllimi ynë edhe këtë herë.

Ju keni shkruar se në fillim, Europa nuk ishte në gjendje të dilte me ndonjë përgjigje bindëse. Çfarë shkoi keq?

Ishte përtej aftësisë sonë racionale dhe emocionale për të kuptuar se çfarë do të thoshte një pandemi e tillë për jetën tonë shoqërore dhe ekonomike. Kjo është e vërteta. Prandaj u desh një kohë që masat nacionale dhe europiane të përafroheshin me njëra-tjetrën.

-Një nga veprimet e para të Gjermanisë ishte ndalimi i eksportit të veshjeve mbrojtëse, përfshirë në vendet e BE-së. Dukej shumë si një politikë e tipit “Gjermania e Para”. Çfarë thonë reflekset e tilla kombëtare për gjendjen e BE-së?

Asgjë. Unë e gjykoj të përshtatshme që çdo shtet anëtar fillimisht të vepronte në shkallë vendi. Është si në avion: Të gjithë duhet së pari të vendosin maskën e vet përpara se të ndihmojnë të tjerët. Nëse nuk do të kishim bërë detyrat tona kombëtare, nuk do të ishim në gjendje të mbështesnim askënd jashtë vendit tonë. Rendi me të cilin bëmë gjërat, ishte i saktë.

-Por ky urdhër kontribuoi në perceptimin se gjermanët janë egoistë dhe me zemër të ftohtë. A mund ta kuptoni pse kaq shumë italianë ndihen sikur janë lënë të munden?

Sigurisht, këtu ka një histori. Italianët janë ndjerë të lënë sikur do të munden edhe më parë, gjegjësisht gjatë krizës së refugjatëve. Por kësaj radhe po ndihmojmë: Së pari, ne i dërguam një avion ushtarak me shtatë tonë ndihma Italisë. Duke dorëzuar makinat respiratore dhe veshjet mbrojtëse e duke pranuar pacientë italianë, ne gjithashtu dërguam një sinjal të qartë: Ne jemi në anën e Italisë.

-Italia ka raportuar rreth 18,000 vdekje nga koronavirusi. A nuk është e kuptueshme që përpjekjet për ndihmë të Gjermanisë duken të papërshtatshme?

Italia po vuan në mënyrë të paimagjinueshme. Kjo na ka prekur thellë edhe ne gjermanët. Ne kemi ndihmuar atje ku kemi mundur dhe do të vazhdojmë ta bëjmë këtë. Tani për tani, kemi të bëjmë me pyetjen se si vendi mund ta mbijetojë këtë krizë ekonomikisht. Do të jetë e rëndësishme të shikoni se si ndihet Italia e mbështetur financiarisht.

-Këtë javë, ministrat e Financave të BE-së debatuan nëse fondet nga fondi i shpëtimit të euros, Mekanizmi Europian i Stabilitetit (ESM) duhet të lidhen me kushte të rrepta siç ndodhi gjatë krizës financiare. Cila është përgjigjja juaj mbi atë pyetje?

Në këtë krizë, ne kemi nevojë për ndihmë të shpejtë pa ndonjë prej kushteve të rrepta ose mjeteve të torturës, domethënë pa trojka apo masa të ashpra shtrënguese.

Për të zbutur pasojat e krizës, Italia, Franca, Spanja dhe të tjerët kanë bërë thirrje për emetimin e bonove të përbashkëta. Cilat janë argumentet themelore kundër “korona-bonove”?

Fakti që ne nuk kemi shumicë në BE, është një argument kundër tyre. Kjo jo vetëm për shkak të Gjermanisë, por edhe qeverive të tjera. Në krizën aktuale, ne kemi nevojë për përgjigje të shpejta, për të cilat mund të bihet dakord në eurozonë. (Ministri gjerman i Financave) Olaf Scholz dhe unë, pra, kishim sugjeruar bashkimin e instrumenteve të ndryshëm në një kuti mjetesh: ESM, Banka Europiane e Investimeve, programi SURE dhe buxheti i ardhshëm i BE-së. Këto janë gjithashtu elementët thelbësorë të kompromisit, për të cilin tani janë pajtuar ministrat e Financave të BE-së.

-Si Social Demokrat, jeni në favor të bonove korona?

Politikë do të thotë të bësh të mundur atë që është e zbatueshme. Me CDU dhe CSU, bonot korona nuk janë të mundshme në këtë qeveri dhe e njëjta gjë është e vërtetë për qeveri të tjera evropiane.

-Me fjalë të tjera, mendoni se bonot korona do të ishin mënyra e duhur për të vazhduar, por nuk po e ndiqni idenë më tej për shkak të rezistencës nga konservatorët gjermanë?

Nuk është as kështu, as ashtu. Europianët jugorë kanë nevojë të shpejtë për një ofertë konkrete dhe realiste që do t’i ndihmojë ata ekonomikisht. Kjo është e vetmja gjë që ka rëndësi tani.

Duket sikur ne gjermanët jemi të pajisur më mirë për të mbijetuar nga kjo krizë. Kemi pasur vdekje relativisht të pakta dhe kemi mbledhur paketën më të fortë të ndihmës. Megjithatë, ne ende nuk jemi të gatshëm të lëshojmë një borxh të përbashkët së bashku me partnerët tanë të BE-së.

Nuk jam i sigurt se tashmë është e qartë se cili do të jetë imazhi i Gjermanisë në fund të kësaj krize. Nëse nuk do të kishim bërë një ofertë konkrete ndihme, kjo do të kishte qenë vërtet fatale. Por ne kemi propozuar një paketë që tashmë përfshin më shumë se 500 miliardë euro, më shumë sesa është aktivizuar më parë. Ky është solidariteti europian në veprim. Ne do të duhet të merremi me pasojat ekonomike dhe financiare të krizës më gjatë se lufta aktuale kundër virusit. Do të kemi shumë më tepër mundësi për të treguar solidaritetin tonë.

-Në krizën e koronës, demokracia dhe sundimi i ligjit po dëmtohen më tej në vendet e BE si Polonia dhe Hungaria. Kryeministri hungarez Viktor Orban është duke përdorur pandeminë për të zgjatur sundimin e tij autoritar. A janë masat e tij proporcionale?

Sipas mendimit tonë, ato nuk janë proporcionale, pjesërisht sepse nuk kanë ndonjë afat kohor. Europa duhet të diskutojë nëse në të ardhmen, lëvrimi i fondeve të BE-së duhet të varet nga respektimi i parimeve themelore të shtetit të së drejtës.

-Atëherë, pse nuk e përmendët Hungarinë me emër në ankesën e përbashkët që ju bëri me 19 partnerë të BE-së, duke kritikuar disa masa emergjente koronavirus?

Sepse ne kemi dashur të kemi sa më shumë vende në bord, duke përfshirë edhe ato që deri më tani nuk kanë pranuar të kritikojnë Hungarinë. Rezultati ishte që edhe Hungaria u bashkua me deklaratën, duke u tallur me të.

Kjo tregon se në BE, ne duhet të dalim me instrumente konkrete, përveç deklaratave. Ne thjesht nuk mund të injorojmë faktin që sundimi i ligjit po dëmtohet. Demokracia dhe sundimi i ligjit janë vlerat mbi të cilat themelohet Bashkimi Europian. Të gjitha shtetet anëtare duhet ta respektojnë këtë.

-Koronavirusi gjithashtu po kërcënon të bëhet një katastrofë gjeopolitike për BE-në. Presidenti serb e quajti Europën “një përrallë të bukur” dhe tha se Kina ishte vendi i vetëm që jepte ndonjë ndihmë të vërtetë. Si planifikoni ta kundërshtoni këtë tregim?

Ne duhet të luftojmë përsëri. Mbi të gjitha, kjo do të varet nga mënyra sesi ne flasim vetë për BE-në. Nëse, si në të kaluarën, ne fajësojmë Brukselin për gjithçka që nuk funksionon, ne nuk do të kemi një shans kundër narrativave të tilla negative. Për çfarë ankohen? Atëherë është faji ynë. Ne duhet të jemi në gjendje të veprojmë në krizën e koronavirusit dhe të tregojmë se sa e vlefshme është BE për të gjithë. Dhe ne gjithashtu duhet ta pranojmë këtë aftësi për të vepruar, para se të fillojmë të merremi me dezinformata të synuara dhe narracione nga jashtë.

Rusia dhe Kina filluan, në të vërtetë, të ofrojnë ndihmë të nevojshme urgjentisht herët – në vend të Evropës.

Në shikim të dytë, jo të gjitha provuan të ishin kaq të dobishme. Për më tepër, çdo ndihmë që shpëton jetë është, natyrisht, e mirëseardhur. Por, është mirë që ne punojmë ngushtë me Kinën në marrjen e veshjeve mbrojtëse dhe maskave. Dhe me vendet e tjera gjithashtu. Por nëse vendet po dërgojnë ndihmë thjesht për të lustruar imazhin e tyre ndërkombëtar, atëherë kjo duhet të zbulohet.

-Me masat e saj drakoniane, Kina ka menaxhuar shpërthimin e koronavirusit mjaft mirë, të paktën deri më tani. A kanë regjimet autoritare një avantazh në situata të tilla të jashtëzakonshme?

Jo. Masat e marra nga Evropa, përfshirë shtetrrethimin dhe kufizimet e kontaktit, tregojnë se edhe demokracitë liberale mund të imponojnë masa drastike nëse ato janë proporcionale dhe të nevojshme.

Tregimi kinez është: Kriza e koronavirusit dëshmon se sistemi ynë është më efektiv dhe për këtë arsye superior.

Është e qartë se narracione të tilla aktualisht janë duke u zhvilluar. Por unë vetëm mund të paralajmëroj që të mos biem pre. Në çdo rast, koronavirusi nuk ka treguar që një model është superior ndaj asnjë tjetri. Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme që ne në Evropë të mos e humbasim kontrollin. Nuk duhet një sistem autoritar për të qenë në gjendje të kontrollojmë një pandemi.

-Koronavirusi gjithashtu siguron një prizëm të ri për të parë sistemet konkurruese në Kinë dhe ShBA. Cili prej tyre është superior tani?

Asnjëri. Kina ka ndërmarrë disa masa shumë autoritare, ndërsa në ShBA, virusi u nënvlerësua për një kohë të gjatë. Ekzistojnë dy ekstreme, asnjë prej të cilave nuk mund të jetë një model për Europën.

-Pandemia është kriza e parë globale, në të cilën SHBA nuk po luan rolin e fuqisë udhëheqëse globale, mungon plotësisht. Në të kaluarën, ishin ata që drejtonin menaxhimin ndërkombëtar të krizave. A po shohim një moment vendimtar në një ndërrim afatgjatë të pushtetit?

Kjo zhvendosje në pushtet nuk është asgjë e re. Të pavarur nga SHBA, të gjitha demokracitë perëndimore duhet të kenë interes të sigurojnë që kjo zhvendosje të mos marrë shpejtësi të re në krizën e koronavirusit.

-Nën Donald Trump, SHBA është bërë një kundërshtar i multilateralizmit. Në krizën aktuale, të gjithë janë të shqetësuar së pari për të kuptuar se ku qëndrojnë. A po përjetojmë një goditje tjetër të rëndë për bashkëpunimin ndërkombëtar?

Përkundrazi, kjo krizë do të tregojë se sa i rëndësishëm është bashkëpunimi ndërkombëtar. Ne jemi duke forcuar organizata si nisma për vaksinat CEPI dhe Organizata Botërore e Shëndetit. Nëse ne nuk përdorim instrumentet që multilateralizmi ofron, do të duhet shumë më tepër kohë për të kapërcyer krizën. Ata që nuk e kuptojnë këtë do të vuajnë më gjatë. Në samitin virtual të ministrave të Jashtëm G-7, nuk ishte as e mundur të binin dakord për një emër për virusin. Gjashtë janë pajtuar, vetëm një jo. Sekretari amerikan i Shtetit, Mike Pompeo. Sidoqoftë, së bashku me britanikët, ne dorëzuam një letër ku përshkruhen masat, një listë që gjithashtu Shtetet e Bashkuara tani e kanë pranuar si bazë.

-A do ta tjetërsojë kriza e koronavirusit më tej Europën dhe SHBA?

Kjo nuk do të ishte në interesin më të mirë të Europës. Shpresojmë që SHBA do të dalë nga kjo krizë më mirë sesa hyri në të. Në fund të fundit, është e padiskutueshme që SHBA ishte shumë e ngadaltë për të vepruar. Ne do të shohim se në çfarë mase veprimet e qeverisë amerikane do të çojnë në diskutime në SHBA, nëse modeli “Amerika e para” funksionon me të vërtetë. Mosmarrëveshjet tregtare të administratës Trump sigurisht nuk kanë rezultuar në zinxhirë furnizimesh ndërkombëtarë që tani ndihmojnë në korrigjimin e mungesës së pajisjeve mbrojtëse në SHBA. Kjo e tregon edhe një herë: Hollimi i lidhjeve ndërkombëtare vjen me një çmim të lartë.

-Që nga fillimi i krizës së koronavirusit, ministria juaj ka mbledhur shembuj të praktikave më të mira nga vende të ndryshme. A nuk duhet të ishit përpjekur të bindni anëtarët e tjerë të kabinetit që në fillim se masa si ndjekja e aplikacioneve ose përdorimi i gjerë i maskave mbrojtëse gjithashtu mund të jenë efektive për të përmirësuar përhapjen e virusit në Gjermani?

Ku e dini se nuk e bëmë? Ka vendosmëri dhe unitet të madh në kabinet. Ne i marrim shumë seriozisht përvojat dhe vlerësimet shkencore të vendeve të tjera. Ne duhet të bëjmë gjithçka që është e nevojshme për të mbrojtur njerëzit në Gjermani. Në të njëjtën kohë, shkeljet serioze të lirive personale duhet të konsiderohen me shumë kujdes. Gjithmonë duhet të përcaktojmë me kujdes nëse mund të ketë masa akoma më pak pushtuese. Mbajtja e maskave është një masë mjaft e ulët krahasuar me kufizimet e kontaktit që janë miratuar.

Para se të gjithë të kërkosh të mbahet një maskë, së pari duhet të sigurohemi që objektet mjekësore të kenë sa duhet. Dikush thjesht mund të rekomandojë të mbahet maska. Ne kemi bërë këtë. Mbajtja e mbrojtjes së frymëmarrjes është një shtesë e dobishme ndaj masave të tjera higjienike me qëllim mbrojtjen e të tjerëve.

-A mund ta imagjinoni që takimin tuaj të radhës ta bëni, të themi, me ministrin e Jashtëm rus, Sergei Lavrov, me një maskë mbrojtëse?

Shpresoj ta takoj përsëri së shpejti personalisht, kudo që të jetë, dhe të jem në gjendje ta shikoj atë në sy. Kjo është e mundur me një maskë mbrojtëse.

Intervista u zhvillua nga redaktorët e “Der Spiegel” Christiane Hoffmann dhe Christoph Schult, me video-konference.